Theo quy định của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, việc thành lập Tòa án quốc tế về Luật Biển phải được diễn ra chậm nhất là sáu tháng sau ngày Công ước có hiệu lực (tức là ngày 16-5-1995). Tuy nhiên, phải tới ngày 1-8-1996, cuộc bầu cử các quan tòa của Tòa án quốc tế về Luật Biển mới được tổ chức. Tòa án quốc tế về Luật Biển đặt trụ sở chính thức tại Hăm-buốc thuộc Cộng hòa Liên bang Đức. Số thành viên của Tòa án gồm 21 quan tòa độc lập được tuyển chọn trong số các nhân vật nổi tiếng nhất về công bằng và liêm khiết, có năng lực rõ ràng trong lĩnh vực luật biển.

Việc lựa chọn được tiến hành trên các nguyên tắc:

- Thành phần của Tòa án phải bảo đảm có sự đại diện của các hệ thống pháp lý chủ yếu của thế giới và một sự phân chia công bằng về mặt địa lý.

- Mỗi quốc gia thành viên có quyền chỉ định nhiều nhất là hai người. Các thành viên của Tòa án sẽ được tuyển lựa trên danh sách đề cử. Tuy nhiên, Tòa án không thể có quá một công dân của cùng một quốc gia.

- Các thành viên của Tòa được bầu bằng bỏ phiếu kín, là những ứng cử viên đạt được số phiếu bầu cao nhất và phải được 2/3 số quốc gia thành viên có mặt và bỏ phiếu.

Theo nguyên tắc độc lập xét xử của thẩm phán, một thành viên của Tòa án không thể đảm nhiệm bất kỳ một chức vụ chính trị hay hành chính nào, cũng không được chủ động tham gia hay có liên quan về tài chính trong một hoạt động nào của một xí nghiệp đang tiến hành thăm dò hoặc khai thác các tài nguyên ở biển hay ở đáy biển hoặc một việc sử dụng biển, đáy biển vào mục đích thương mại khác. Thành viên của Tòa cũng không được làm những nhiệm vụ đại diện, cố vấn hay luật sư trong bất kỳ một vụ kiện nào.

Một phiên Tòa được coi là hợp lệ khi nó có đủ ít nhất 11 thành viên được bầu ngồi xử án. Tuy nhiên, rút kinh nghiệm quá trình xét xử của Tòa án pháp lý quốc tế, nhằm giải quyết nhanh các vụ kiện mỗi năm, Tòa án lập ra một viện gồm 5 thành viên được bầu để xét xử theo thủ tục rút gọn. Nếu thấy cần thiết, Tòa cũng có thể lập ra các viện gồm ít nhất là ba thành viên được bầu để xét xử các loại vụ kiện nhất định. Các phán quyết của một trong số các viện này đều được coi như phán quyết của Tòa án quốc tế về Luật Biển, chúng đều có tính chất tối hậu mà tất cả các bên trong vụ tranh chấp phải tuân theo.

Quốc An (Biên soạn theo tài liệu của Ủy ban Biên giới)