Hai phong trào, một mục tiêu "vì dân" ở vùng biên giới Lai Châu - Bài 3: Thắm tình quân dân, vững thế trận biên phòng (tiếp theo và hết)

Khởi đầu của nếp sống mới

Từ trung tâm tỉnh Lai Châu đi dọc Quốc lộ 4H vào các xã biên giới: Sì Lở Lầu, Dào San, Thu Lũm, Mù Cả..., dễ nhận ra miền biên viễn đã có diện mạo mới bởi nhiều nếp nhà khang trang, kiên cố vừa được xây dựng. Không chỉ trực tiếp giúp đồng bào xây, sửa nhà, BĐBP còn tranh thủ tuyên truyền chính sách, phổ biến pháp luật, vận động bà con đưa trẻ đến trường, từ bỏ hủ tục... để mỗi căn nhà mới sẽ là điểm khởi đầu của nếp sống mới.

Trong căn nhà vừa khánh thành của gia đình bà Tẩn San Mẩy (63 tuổi, ở bản Nhóm 2, xã Sì Lở Lầu), tấm ảnh chân dung Bác Hồ do BĐBP tặng được treo ở vị trí trang trọng nhất. Đồn Biên phòng Vàng Ma Chải ngoài trực tiếp xây nhà còn giúp gia đình làm thêm căn bếp rộng 10m² và công trình phụ bằng công sức và nguồn tiền đóng góp của cán bộ, chiến sĩ. Ngày về nhà mới, được Ban chỉ huy BĐBP tỉnh Lai Châu tặng các đồ dùng sinh hoạt thiết yếu, bà Mẩy mừng rơi nước mắt, bà chia sẻ: “Không có bộ đội, cả đời tôi cũng không thể có căn nhà kiên cố như thế này. Tôi sẽ bảo ban con cháu chăm chỉ làm ăn, học hành, xây dựng nếp sống mới”.

Lãnh đạo Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu trao tặng đồng bào các đồ dùng sinh hoạt thiết yếu khi về nhà mới.

Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu hướng dẫn đồng bào cách quét mã QR.

Anh Lỳ Pó Hà ở bản Gò Khà, xã Thu Lũm, sau khi được Đồn Biên phòng Thu Lũm hỗ trợ xây nhà mới và tặng một số đồ gia dụng, bộc bạch: “Trước đây, nhà tôi chỉ có vách gỗ, mái dột nát, ẩm thấp. Việc ăn ở, sinh hoạt không bảo đảm vệ sinh nên trẻ con thường xuyên đau ốm. Các anh BĐBP không quản ngại vất vả, ở lại đây vài tuần, vừa trực tiếp xây nhà giúp gia đình, vừa khuyên nhủ nhiều điều hay. Gia đình tôi đang từng bước thực hiện nếp sống mới, vệ sinh sạch sẽ. Có nhà mới, các con tôi cũng thuận lợi trong học hành, vợ chồng tôi có điều kiện làm ăn theo các anh BĐBP hướng dẫn để thoát nghèo”.

Gia đình bà Tẩn San Mẩy và anh Lỳ Pó Hà là 2 trên tổng số gần 3.200 hộ tại 11 xã biên giới của tỉnh Lai Châu đã được xóa nhà tạm, nhà dột nát. Đến giữa tháng 8-2025, toàn tỉnh Lai Châu đã cơ bản xóa trên 97% nhà tạm, nhà dột nát tại các xã biên giới. Trong đó, BĐBP tỉnh “về đích” phần việc được giao từ cuối tháng 6-2025 với tổng số 553 căn nhà đã hoàn thành, bàn giao và vẫn đang tiếp tục huy động các nguồn lực để giúp xây mới, sửa chữa nhà cho cả những hộ không nằm trong chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát...

Sống ở bản, bán hàng online

Tại các xã biên giới của tỉnh Lai Châu, nhiều bà con dân tộc thiểu số biết đến những thuật ngữ thời 4.0, như: Livestream, bán hàng online, mã QR, thanh toán không dùng tiền mặt... chỉ vài tháng gần đây từ sự hướng dẫn của những “Thầy giáo quân hàm xanh-Đẩy nhanh chuyển đổi số”.

Tổ công tác của Đồn Biên phòng Pa Tần đến các bản tuyên truyền, hướng dẫn người dân chuyển đổi số.

Đối với bà con tiểu thương ở chợ Sì Choang (xã Sì Lở Lầu), xem livestream bán hàng trên TikTok hay giới thiệu sản phẩm trên Zalo, Facebook dần trở thành thói quen. Được cán bộ Đồn Biên phòng Vàng Ma Chải chỉ bảo cho kiến thức về chuyển đổi số và những kỹ năng số cơ bản, bà con biết, rồi truyền lại cho nhau về những tiện ích, cách sử dụng các ứng dụng trên điện thoại thông minh, nhất là cách bán hàng online. Dần dà, nhiều người trong chợ đã tham gia livestream, bán hàng online, thu hút nhiều bà con ở các bản vào xem và... "chốt đơn". Hàng bán chạy hơn nên các tiểu thương rất hào hứng.

Còn tại xã Thu Lũm, theo Thượng tá Nguyễn Thế Khanh, Chính trị viên Đồn Biên phòng Ka Lăng, thời gian gần đây, những “Thầy giáo quân hàm xanh-Đẩy nhanh chuyển đổi số” của đồn hướng dẫn các kỹ năng số cơ bản, tỷ lệ đồng bào biết đến ứng dụng VNeID để thực hiện một số dịch vụ công trực tuyến và bán hàng qua mạng xã hội tăng đáng kể. Hiện nay, trên địa bàn xã Thu Lũm, phần lớn người từ 40 tuổi trở xuống đã biết sử dụng các ứng dụng cài đặt trên điện thoại thông minh.

Trong số những hộ nghèo vừa được Ban chỉ huy BĐBP tỉnh Lai Châu tặng điện thoại thông minh, anh Khoàng Lù Tư, 35 tuổi, ở bản Ka Lăng, xã Thu Lũm, đã sử dụng khá thành thạo, anh hào hứng chia sẻ: “Ban đầu tôi bỡ ngỡ, hay quên mật khẩu, nhưng giờ thì đã thành thạo một số ứng dụng cơ bản. Nhờ BĐBP hướng dẫn, tôi đã biết truy cập mạng 4G để theo dõi tin tức hằng ngày, biết cách phòng bệnh, tìm hiểu các mô hình phát triển kinh tế... Gia đình tôi và nhiều hộ trong bản đang trồng cây sả để lấy tinh dầu. Tôi đã xem mạng và biết một số cách chăm sóc vườn sả để nâng cao năng suất, chất lượng. Tôi đang chuẩn bị giới thiệu sản phẩm tinh dầu sả của bản Ka Lăng lên mạng xã hội để cả nước biết và mua của chúng tôi”.

Chuyển đổi số, ứng dụng số còn đang rất mới đối với đồng bào khu vực biên giới Lai Châu, nhưng những tín hiệu tích cực bước đầu đang lan tỏa mạnh sẽ đẩy nhanh việc "xóa mù số", giúp đồng bào dần trở thành những công dân số.

Vững vàng thế trận biên phòng 

Để vùng cao biên giới tiến kịp miền xuôi thì con đường nhanh nhất là thông qua khoa học-công nghệ, chuyển đổi số. Là người rất tâm huyết với đồng bào biên giới, Thượng tá Trương Minh Đức, Phó chỉ huy trưởng Bộ CHQS kiêm Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy BĐBP tỉnh Lai Châu, bộc bạch: "Chúng tôi không đợi có nguồn lực lớn mới làm mà thực hiện theo lời dạy của Bác Hồ "thấy việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm". Trước mắt, để “xóa mù số”, đơn giản là giúp bà con có chiếc điện thoại thông minh và biết sử dụng để thực hiện các dịch vụ công trực tuyến, biết cách làm ra sản phẩm hiệu quả và giới thiệu, bán sản phẩm qua mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử. Xa hơn là định hướng để người dân phòng tránh thông tin xấu, độc trên không gian mạng; tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thiết thực giúp đỡ BĐBP hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ biên giới".

Những mục tiêu, cách làm của BĐBP tỉnh Lai Châu đã được chứng minh bằng hiệu quả rõ nét như đã đề cập ở trên. Bên cạnh đó, đến các xã, bản biên giới, chúng tôi thấy nhiều tờ rơi có in mã QR dán ở những vị trí tập trung đông người, như nhà văn hóa bản, trụ sở xã, chợ, hiệu thuốc, trường học... Đó chính là những mã QR chứa “Hòm thư điện tử ẩn danh” để bà con sử dụng điện thoại thông minh quét mã QR, thông báo tình hình an ninh-trật tự và vi phạm pháp luật trên địa bàn cho cán bộ biên phòng; hoặc quét mã QR để vào trang tra cứu, tìm hiểu pháp luật, giúp bà con tự học mọi lúc, mọi nơi... Thông qua cách làm này, tỷ lệ vi phạm pháp luật, bạo lực gia đình, buôn bán, tàng trữ và sử dụng ma túy tại các xã biên giới của tỉnh Lai Châu giảm đáng kể.

Trung tá Trương Thái Bình, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Vàng Ma Chải phấn khởi cho hay: Ở xã Vàng Ma Chải trước đây (nay là xã Sì Lở Lầu), 100% trưởng bản, bí thư chi bộ và cán bộ xã đã biết sử dụng công nghệ thông tin để chia sẻ văn bản pháp luật. Nhân dân không còn ngại luật, không còn sợ công nghệ, bắt đầu hình thành thói quen chủ động ứng dụng công nghệ để bảo vệ mình. Thông qua “Hòm thư điện tử ẩn danh”, đơn vị đã tiếp nhận được hơn 30 lượt tin báo; trong đó 14 tin có giá trị đặc biệt, hỗ trợ đắc lực cho công tác đấu tranh, ngăn chặn tội phạm trên tuyến biên giới. Đơn vị đã khởi tố 1 vụ, bắt giữ 1 đối tượng về hành vi tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài trái phép; phối hợp với Công an xã bắt quả tang 1 đối tượng tàng trữ trái phép chất ma túy; đồng thời, phát hiện và thu giữ 5 khẩu súng kíp do người dân cất giữ trái phép...

Bài và ảnh: NHÓM PV, CTV QUỐC PHÒNG-AN NINH 

*Mời  bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.