Thiên tai vẫn diễn biến bất thường

Những năm gần đây, tình hình thiên tai, biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, gây thiệt hại không nhỏ về người và kinh tế cũng như cơ sở hạ tầng.

Theo báo cáo từ Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Lào Cai, trong 3 ngày (từ ngày 7 đến 9-9-2024), mưa lũ, sạt lở đã làm 19 người chết; 11 người mất tích; 21 người bị thương. Thiên tai cũng làm 4.067 ngôi nhà bị ngập nước, sạt lở, cuốn trôi...; có 46 xã, 85 thôn bản bị cô lập; khoảng 2.000ha lúa và hoa màu bị thiệt hại... Nhiều tuyến đường giao thông, công trình công cộng như điện, trường, trạm bị hư hỏng. Ước thiệt hại ban đầu hơn 100 tỷ đồng.

Quốc lộ 279, đoạn qua huyện Mường Ảng, tỉnh Điện Biên bị mưa lũ làm sạt lở. Ảnh chụp tháng 10-2024

Cùng thời điểm trên, tại tỉnh Yên Bái (nay là tỉnh Lào Cai), mưa lũ cũng gây nhiều thiệt hại với hàng chục người chết và bị thương; hơn 6.000 ngôi nhà bị hư hỏng, trên 2.700ha cây trồng bị ảnh hưởng, đổ gãy; nhiều tuyến đường giao thông bị sạt lở, sụt lún gây ách tắc cục bộ… ước thiệt hại lên tới hàng chục tỷ đồng.

Theo Báo cáo tổng kết công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) tỉnh Sơn La, năm 2024 trên địa bàn xảy ra 1 đợt rét đậm, rét hại; 7 đợt nắng nóng, hạn hán kéo dài; 14 đợt mưa dông kèm theo lốc, 12 đợt mưa lớn diện rộng, đặc biệt là ảnh hưởng nghiêm trọng của cơn bão số 2 và số 3. Thiên tai đã làm 14 người chết, 1 người mất tích, 13 người bị thương; 12.810 nhà ở bị thiệt hại, trong đó có 730 nhà thiệt hại hoàn toàn trên 70%, 57 nhà thiệt hại nặng từ 50%-70%, 1.207 nhà ngập nước, 826 nhà di dời khẩn cấp… Ước tổng giá trị thiệt hại do thiên tai năm 2024 hơn 1.045 tỷ đồng.

Gần đây nhất, từ tối 7 đến sáng 8-6-2025, trên địa bàn các tỉnh Tây Bắc có mưa to đến rất to. Mưa lớn đã gậy ngập cục bộ, nhiều tuyến đường bị sạt lở. Đặc biệt, mưa lũ đã làm 1 người mất tích trên địa bàn huyện Mường Khương (tỉnh Lào Cai).

Theo báo cáo của Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Lai Châu, từ đêm 7 đến sáng 8-6, mưa lớn kéo dài khiến nhiều khu vực trên địa bàn tỉnh xảy ra sạt lở, ngập úng nghiêm trọng, gây ách tắc giao thông, thiệt hại về nhà cửa, hoa màu, cây trồng…

Nhiều nơi xảy ra lũ quét, sạt lở đất, sụt lún đất…, cho thấy sức tàn phá của thiên tai rất nặng nề.

Chủ động ứng phó để giảm thiểu thiệt hại

Nhắc lại thảm họa lũ quét xảy ra tại Lào Cai và xã Mường Pồn, huyện Điện Biên (tỉnh Điện Biên) năm 2024, Đại tá Lại Mạnh Hùng, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh Điện Biên, cũng đề cập đến sự chủ động quyết định rất lớn, góp phần giảm thiểu thiệt hại.

Cán bộ Ban CHQS huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên cùng dân quân giúp người dân cụm dân cư Háng Khúa, thôn Páo Tỉnh Làng 2, xã Tả Sìn Thàng, di dời tài sản ra khỏi khu vực có nguy cơ sạt lở.

Mới đây nhất, trong tháng 4-2025, qua khảo sát địa bàn, cán bộ, chiến sĩ Ban CHQS huyện Tủa Chùa phát hiện tại cụm dân cư Háng Khúa, thôn Páo Tỉnh Làng 2, xã Tả Sìn Thàng, huyện Tủa Chùa (tỉnh Điện Biên) các vết nứt rộng khoảng 1m, dài 800m.

Ngay sau đó, Ban CHQS huyện Tủa Chùa đã chủ động tham mưu cho UBND huyện xây dựng phương án di dời người và tài sản đến nơi an toàn. UBND huyện Tủa Chùa đã chỉ đạo các lực lượng quân sự, dân quân, công an, chính quyền địa phương huy động 20 lượt cán bộ, công chức, 130 lượt dân quân với gần 1.000 ngày công, hỗ trợ các hộ dân di chuyển nhà và tài sản ra khỏi khu vực nguy hiểm. Chỉ trong vòng 20 ngày, các lực lượng đã hoàn thành việc giúp 20 hộ dân di chuyển, tránh được nguy cơ sạt lở, bảo đảm an toàn cho tính mạng của hàng trăm người dân.

Trực tiếp cùng cán bộ, chiến sĩ của đơn vị phối hợp với các lực lượng giúp nhân dân cụm dân cư Háng Khúa, thôn Páo Tỉnh Làng 2 di dời tài sản, Trung tá Mùa A Tú, Chỉ huy trưởng Ban CHQS huyện Tủa Chùa, chia sẻ: “Ngay sau khi phát hiện nguy hiểm, đơn vị đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương triển khai phương án ứng phó. Việc chủ động di dời các hộ dân này ra khỏi khu vực có nguy cơ sạt lở cao là rất cần thiết, nhằm giảm thiểu những thiệt hại, nhất là đang vào mùa mưa bão…”.  

Đã gần một năm trôi qua sau khi xảy ra trận lũ quét kinh hoàng đêm 24 rạng sáng ngày 25-7-2024 tại xã Mường Pồn, huyện Điện Biên, nhưng khi nhắc lại Đại úy Bùi Tuấn Anh, Đại đội trưởng Đại đội 2, Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 741 Bộ CHQS tỉnh Điện Biên vẫn chưa hết bàng hoàng. Là những người có mặt sớm nhất, anh cùng đồng đội chứng kiến cảnh tượng hàng nghìn mét khối đất đá phủ kín hết diện tích đồng ruộng vốn dĩ được cho là phì nhiêu, màu mỡ nhất của xã Mường Pồn. Anh chia sẻ, khi thấy cả một vùng dân cư trù phú chỉ còn là màu đỏ của bùn đất, nhiều cây gỗ lớn bị nước lũ quật đổ, bẻ gãy nằm ngổn ngang, cán bộ, chiến sĩ ai cũng xót xa, thương cảm với người dân nơi đây. Đau xót hơn khi các anh biết trận lũ quét đã làm hàng chục người thương vong và thiệt hại tài sản gần 180 tỷ đồng.

Dân quân huyện Điện Biên khắc phục hậu quả thiên tai trong trận lũ quét tại xã Mường Pồn, huyện Điện Biên (Ảnh chụp tháng 7-2024). 

Trò chuyện với chúng tôi, Đại úy Bùi Tuấn Anh, cho biết thêm, nếu sự chủ động ứng phó là bị động hoặc thờ ơ, xem nhẹ, nhất là các thông tin cảnh báo nguy cơ thiên tai, thì khi tình huống xảy ra, hậu quả thường rất nặng nề. Bởi vậy, sự chủ động của mỗi cá nhân, mỗi đơn vị, địa phương có vai trò rất quan trọng trong ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra…

Được biết, là lực lượng nòng cốt trong phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, LLVT tỉnh Điện Biên luôn quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Quân khu 2 về phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu nạn. Ra nghị quyết chuyên đề lãnh đạo nhiệm vụ phòng chống thiên tai, phòng chống cháy nổ; chỉ đạo các cơ quan, đơn vị làm tốt công tác chuẩn bị về lực lượng, phương tiện, vật chất theo phương châm “4 tại chỗ”. Năm 2024, khi xảy ra trận lũ quét tại xã Mường Pồn, huyện Điện Biên, Bộ CHQS tỉnh Điện Biên đã tham mưu huy động hơn 12.000 lượt cán bộ và chiến sĩ thường trực, dự bị động viên, dân quân giúp đỡ các gia đình bị nạn khắc phục hậu quả, làm nhà ở mới và khôi phục sản xuất.

Cán bộ, chiến sĩ Bộ CHQS tỉnh Điện Biên giúp người dân xã Mường Pồn, huyện Điện Biên dựng lại nhà cửa sau lũ (Ảnh chụp tháng 8-2024). 

Chia sẻ về những kết quả cũng như kinh nghiệm của địa phương trong phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, Đại tá Lại Mạnh Hùng, Phó chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh Điện Biên, nhấn mạnh: "Để hoạt động này hiệu quả, ngay từ đầu năm cần kiện toàn Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự các cấp; đồng thời phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức phòng chống thiên tai cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân. Chủ động hiệp đồng với các lực lượng và địa phương tiến hành khảo sát, đánh giá đúng thực trạng địa điểm, vị trí, địa hình kết hợp làm tốt công tác chuẩn bị vật chất, lực lượng, phương tiện ở những địa điểm đã được dự báo; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng và địa phương xác định những địa bàn xung yếu có thể xảy ra, nhất là xảy ra lũ ống, lũ quét, vỡ đê, sạt lở núi để có phương án phòng chống hiệu quả; chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện, nhất là lực lượng trực tiếp tham gia PCTT, TKCN…".

Bài và ảnh: HÀ KHÁNH-PHẠM ĐIỆP

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.