Là đơn vị chủ lực đủ quân, trực tiếp chiến đấu trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, Sư đoàn 3-Sao Vàng có hơn 22.000 cán bộ, chiến sĩ hy sinh trên các chiến trường. Tuy nhiên, qua rà soát, toàn sư đoàn mới có 4.292 liệt sĩ được quy tập vào các nghĩa trang liệt sĩ (NTLS), trong đó 2.609 liệt sĩ xác định được danh tính, còn lại là liệt sĩ chưa xác định được danh tính hoặc thiếu thông tin.  

Được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của thủ trưởng và cơ quan cấp trên, với tinh thần trách nhiệm cao, cán bộ, nhân viên làm công tác chính sách của sư đoàn luôn tích cực, kiên trì, linh hoạt, sáng tạo; chủ động liên hệ, phối hợp với các cơ quan, chính quyền địa phương nơi sư đoàn từng đóng quân, chiến đấu; thu thập, tổng hợp thông tin từ các cựu chiến binh, các ban liên lạc của sư đoàn để thực hiện rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ. Với hơn 200 sơ đồ mộ chí có tên hơn 1.000 liệt sĩ mà Ngành Chính sách sư đoàn thu thập được, đều thể hiện khá rõ địa danh, địa hình, địa vật và tên liệt sĩ; nhiều sơ đồ còn chi tiết, cụ thể đến từng vị trí chôn cất, ngày, tháng hy sinh; đơn vị, quê quán… của liệt sĩ. Từ sơ đồ mộ chí do Sư đoàn 3 cung cấp, mới đây, Đội tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (HCLS) của Bộ CHQS tỉnh Quảng Nam đã tìm thấy một hài cốt liệt sĩ của sư đoàn tại địa bàn thôn Xà Ởi, xã A Vương, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam.

Thượng tá Đinh Văn Tuyển, Phó chủ nhiệm Chính trị Sư đoàn 3 cho biết: “Đến nay, sư đoàn đã rà soát, tổng hợp được số lượng liệt sĩ của sư đoàn trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là 19.851 đồng chí; trong chiến tranh bảo vệ biên giới là 1.057 liệt sĩ. Hầu hết liệt sĩ đã biết được các thông tin như: Họ tên, năm sinh, nơi hy sinh và nơi an táng ban đầu; 4.292 liệt sĩ đã biết được địa chỉ nghĩa trang quy tập HCLS liệt sĩ. Sư đoàn đã tiến hành bàn giao danh sách liệt sĩ theo quê quán và theo địa bàn nơi liệt sĩ hy sinh cho Bộ CHQS của 51 tỉnh, thành phố để tiếp tục rà soát, xác minh, chuẩn hóa và bổ sung thông tin trong từng hồ sơ liệt sĩ. Toàn bộ danh sách liệt sĩ của Sư đoàn 3 đã được đưa vào quản lý trên hệ thống dữ liệu phần mềm máy tính do Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị cung cấp. Ngành Chính sách sư đoàn cũng thường xuyên tiếp nhận, xử lý, khai thác, xác minh, kết luận, cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ cho thân nhân liệt sĩ và các chuyên mục: “Đi tìm đồng đội” trên Kênh Truyền hình Quốc phòng Việt Nam và “Thông tin về mộ liệt sĩ” trên Báo Quân đội nhân dân; đồng thời hướng dẫn thân nhân liệt sĩ phương pháp xác minh, tìm mộ liệt sĩ”.

Theo Đại tá Lê Văn Thơ, Chính ủy sư đoàn: Những mất mát, hy sinh của Sư đoàn 3 trong kháng chiến và chiến tranh bảo vệ biên giới là rất lớn. Việc rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sĩ, xác minh thông tin, tìm kiếm, quy tập HCLS… luôn là điều trăn trở của nhiều thế hệ cán bộ, chiến sĩ đơn vị, cũng là trách nhiệm và sự tri ân đối với lớp người đi trước. Cơ quan chức năng của sư đoàn đang nỗ lực thu thập, rà soát các sơ đồ mộ chí, đối chiếu với danh sách liệt sĩ của sư đoàn để bàn giao cho địa phương tiến hành tìm kiếm, quy tập; đồng thời đẩy mạnh thu thập, xác minh, cung cấp thông tin về liệt sĩ, phần mộ liệt sĩ.

Hy vọng với những nỗ lực, cố gắng và trách nhiệm, nghĩa cử tri ân đó, thời gian tới, sẽ có thêm nhiều HCLS thuộc các đơn vị của sư đoàn sớm được trở về với quê hương, gia đình.

QUỐC ANH