Từ năm 1997 đến nay, Đội K72, Bộ CHQS tỉnh Bình Phước đã phối hợp tìm kiếm, quy tập vào các nghĩa trang liệt sĩ trong tỉnh tổng số 9.939 HCLS (quy tập ở trong nước là 7.242, quy tập ở Cam-pu-chia là 2.697). Trong đó, số HCLS xác định được danh tính là 5.647; chưa xác định danh tính là 4.292; có 358 HCLS được di chuyển về quê hương của các liệt sĩ.
Ban Chỉ đạo 1237 tỉnh Bình Phước tổ chức an táng hài cốt liệt sĩ tại Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh ngày 9-6-2017.
Theo báo cáo tổng hợp của Ban Chính sách, Phòng Chính trị, Bộ CHQS tỉnh Bình Phước, hiện có khoảng 10.880 cán bộ, chiến sĩ hy sinh trên địa bàn tỉnh. Trong đó, Sư đoàn 5 có khoảng 4.130 đồng chí (hy sinh tập trung nhiều là ở các huyện: Bù Đốp, Bù Gia Mập, Bù Đăng và thị xã Phước Long). Sư đoàn 7 có khoảng 4.330 đồng chí, Sư đoàn 9 có khoảng 1.600 đồng chí (hy sinh tập trung ở các huyện: Bù Đốp, Bù Gia Mập, Lộc Ninh, Hớn Quản, Chơn Thành và các thị xã: Phước Long, Bình Long). Riêng LLVT tỉnh Bình Phước có 816 liệt sĩ, cơ bản đã được quy tập vào các nghĩa trang.
Ban Chỉ đạo 1237 tỉnh Bình Phước xác định, trên địa bàn tỉnh có 5 đến 8 khu vực trọng điểm với thông tin khá chính xác về HCLS cần tìm kiếm, quy tập. Đó là khu vực sân bay quân sự Phước Bình, thị xã Phước Long có các mộ tập thể với khoảng 130 đồng chí thuộc Trung đoàn 88, hy sinh năm 1967 (do CCB Mỹ cung cấp); khu vực Bệnh xá Bắc Sơn (Vườn quốc gia Bù Gia Mập) và một số địa điểm lân cận như: Đồi Quân y Phước Long, Đồi 20… Các chiến sĩ chủ yếu hy sinh trong thời kỳ 1966-1969, với số lượng khá lớn thuộc Sư đoàn 7, Quân đoàn 4 (do CCB Quân đoàn 4 cung cấp). Ở những khu vực này, từ năm 1994 đến nay, địa phương đã phối hợp với các đơn vị thuộc Quân đoàn 4 tổ chức quy tập được hơn 100 HCLS, hầu hết chưa xác định được danh tính.
Từ năm 2012, Bộ CHQS tỉnh, Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Phước đã phối hợp với CCB Quân đoàn 4 và một số đơn vị khác tiến hành khảo sát, tìm kiếm HCLS tại địa bàn các xã: Đắc Ơ, Bù Gia Mập và địa bàn Đồn Biên phòng Đắc Ơ; khu vực mộ tập thể gồm 57 liệt sĩ do CCB Mỹ cung cấp (tại tổ 1, ấp 5, xã Tân Khai, huyện Hớn Quản) nhưng chưa có kết quả. Khu vực ấp Làng 3, xã Tiến Thành, thị xã Đồng Xoài, theo thông tin do Hội CCB Trung đoàn 2 (Sư đoàn 9, Quân đoàn 4) cung cấp, có 131 đồng chí hy sinh đầu tháng 6-1965; qua 2 lần khảo sát và xác định được 4 vị trí trọng tâm đã có những tín hiệu tốt cho việc tìm kiếm. Vị trí tại khu hành chính thị trấn Đức Phong, huyện Bù Đăng, theo thông tin cung cấp, tại 2 địa điểm có 15 liệt sĩ và 10 liệt sĩ thuộc một ngôi mộ tập thể. Bộ CHQS tỉnh đã cử cán bộ cơ quan, Đội K72 phối hợp với địa phương và nhân chứng xác minh, tuy nhiên có nhiều thông tin trái chiều, chưa đủ cơ sở để tổ chức đào tìm. Cơ quan chuyên trách Bộ CHQS tỉnh còn tiếp nhận nhiều thông tin từ thân nhân liệt sĩ cung cấp nơi hy sinh của các chiến sĩ tại Đồi 224 (huyện Lộc Ninh), ngầm Mã Đà, sân bay Bù Đốp…, nhưng đến nay vẫn chưa đánh giá chính xác số lượng cụ thể.
Thượng tá Trương Văn Thi, Phó chủ nhiệm Chính trị Bộ CHQS tỉnh Bình Phước, cho biết: Thời gian tới, các vị trí trên sẽ tiếp tục được đẩy mạnh tìm kiếm, tập trung tại hai khu vực chính là Đồi Quân y Bắc Sơn và Sân bay Phước Bình. Sau khi tổ chức tọa đàm “Nâng cao hiệu quả tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ” ở cấp tỉnh, Bộ CHQS tỉnh sẽ tiếp tục tổ chức tọa đàm ở các huyện: Bù Gia Mập, Bù Đăng, Hớn Quản; các thị xã: Phước Long, Đồng Xoài; trực tiếp gặp gỡ, khai thác thông tin từ nhân chứng ở các địa phương, các đơn vị tham gia chiến đấu và những người cao tuổi ở địa phương; góp phần đẩy nhanh và nâng cao hiệu quả tìm kiếm, quy tập HCLS trên địa bàn tỉnh. Đó cũng là một cách để thế hệ hôm nay tri ân trọn nghĩa, vẹn tình với thế hệ đi trước.
Bài và ảnh: DUY HIẾN - NAM ANH