Chính vì vậy, cùng với các quốc gia trên thế giới, Việt Nam đang nỗ lực để loại bỏ ô nhiễm do rác thải nhựa gây ra. Hưởng ứng chiến dịch này, Phong trào “Chống rác thải nhựa” đang được cộng đồng hưởng ứng, quan tâm, đồng thuận cao.

Chất thải nhựa đang là thách thức lớn

Số liệu của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) cho thấy: Mỗi người dân Việt Nam tiêu thụ khoảng 30-40kg nhựa/năm. Việt Nam là một trong 4 quốc gia tại châu Á (sau Trung Quốc, Indonesia, Philippines) phát sinh chất thải nhựa nhiều nhất. Riêng Hà Nội và TP Hồ Chí Minh thải ra môi trường khoảng 80 tấn nhựa và túi nilon/ngày. Số lượng bao bì và túi nilon sử dụng hằng ngày gia tăng ở Việt Nam dẫn đến số lượng thải bỏ tăng dần theo từng năm trong khi tỷ lệ chất thải bao bì và túi nilon không được tái sử dụng, phải chôn lấp chiếm 5-8%, tương đương với khoảng 2,5 triệu tấn/năm.

leftcenterrightdel
Túi nilon đang là hiểm họa với môi trường.

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh: "Để tránh các tác hại của chất thải nhựa, ngành công thương đã thực hiện nhiều biện pháp, thúc đẩy các sáng kiến bảo vệ môi trường nhằm giảm việc phát thải chất thải nhựa từ sản xuất tới phân phối và tiêu dùng. Tuy nhiên, lượng tiêu thụ bình quân bao bì nhựa và túi nilon của toàn ngành có xu hướng tăng, trong khi các cơ sở tái chế và xử lý chất thải nhựa còn thiếu, công nghệ lạc hậu, phân loại rác tại nguồn chưa hiệu quả. Chất thải nhựa vẫn đang là thách thức rất lớn, cần tiếp tục có những hành động hết sức tích cực trong mỗi ngành, lĩnh vực, địa phương, đặc biệt là trong cộng đồng doanh nghiệp và dân cư”.

Được biết, hưởng ứng Chiến dịch “Toàn quốc chống rác thải nhựa” do Thủ tướng Chính phủ phát động, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã có chỉ thị yêu cầu các đơn vị trực thuộc bộ, các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp (DN) ngành công thương vận động cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tham gia hưởng ứng Phong trào “Chống rác thải nhựa”, có hành động thiết thực nhằm hạn chế sử dụng và tiến tới nói không với túi nilon và sản phẩm nhựa sử dụng một lần.

 Đáng chú ý, Bộ Công Thương yêu cầu Vụ Thị trường trong nước có nhiệm vụ đánh giá hiện trạng sử dụng, phát thải túi nilon khó phân hủy, sản phẩm nhựa sử dụng một lần tại các chợ, siêu thị, trung tâm thương mại, xây dựng kế hoạch thực hiện mục tiêu “đến năm 2021 các cửa hàng, chợ, siêu thị ở các đô thị không sử dụng đồ nhựa dùng một lần, đến năm 2025 cả nước không sử dụng đồ nhựa dùng một lần”, trình bộ trưởng xem xét, ban hành. Cục Kỹ thuật an toàn và môi trường công nghiệp phối hợp với các đơn vị liên quan rà soát quy định về quản lý chất thải rắn trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN ngành công thương, thống nhất, tăng cường quản lý nhà nước về xả thải, kiểm soát ô nhiễm môi trường theo cam kết của Việt Nam trong các cơ chế hợp tác khu vực và toàn cầu về giải quyết rác thải nhựa. Đồng thời, hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển các sản phẩm tự phân hủy trong tự nhiên, thân thiện với môi trường thay thế túi nilon, đồ nhựa dùng một lần.

Lan tỏa những hành động thiết thực

Các hoạt động phòng, chống rác thải nhựa cũng đang được cộng đồng hưởng ứng, quan tâm, đồng thuận cao. Điển hình như: Văn phòng Chính phủ, Bộ TN&MT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Y tế... là những bộ, ngành tiên phong trong Phong trào “Nói không với rác thải nhựa”. Hiện các đơn vị đã sử dụng bình nước kim loại, bình thủy tinh thay thế cho chai nước nhựa dùng một lần tại các cuộc hội nghị, hội thảo. Bên cạnh đó, nhiều địa phương đã phát động các chương trình chống rác thải nhựa bằng những mô hình, cách làm đơn giản, như: Khuyến khích người dân sử dụng làn, túi vải, túi tự phân hủy để đi chợ; không sử dụng ống hút nhựa; phân loại chất thải nhựa từ đầu nguồn; du lịch không rác thải nhựa…

Đối với DN, nhận thức được tác hại của rác thải nhựa gây ô nhiễm môi trường, vừa qua một số siêu thị, như: Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP Hồ Chí Minh (Saigon Co.op); các siêu thị: Big C Đà Nẵng, Big C Hà Nội đã chủ động sử dụng lá chuối để gói hàng, không sử dụng túi nilon để gói, bọc thực phẩm. Hành động này cũng đã nhận được sự biểu dương, khen ngợi của Thủ tướng Chính phủ.

Thực tế cho thấy, ngoài chính sách và hỗ trợ của Nhà nước, việc giảm “ô nhiễm trắng” phụ thuộc rất lớn vào ý thức của người chủ DN, người dân. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, để hành động chống rác thải nhựa không chỉ dừng lại ở phong trào, Nhà nước cần có cơ chế chính sách cụ thể để khuyến khích DN đầu tư công nghệ chuyển đổi từ sản xuất các sản phẩm nhựa sang các sản phẩm thân thiện với môi trường; có cơ chế khuyến khích các DN phân phối tiêu dùng chuyển đổi từ túi nilon khó phân hủy sử dụng một lần sang túi nilon dễ phân hủy, thân thiện với môi trường.

Bài và ảnh: NAM TRỰC