Xuân về từ những đồi cam

QĐND Online - Có đến Bắc Quang, Hà Giang trong những ngày này, du khách sẽ cảm nhận được không chỉ sắc Xuân núi rừng hòa cùng nhịp đất trời mang đến mà còn cả một mùa Xuân của “ấm no” từ những vườn cam sum xuê mọng trĩu quả vàng rực triền đồi.

Cây cam mở lối thoát nghèo

Tiếp chúng tôi bên đồi cam vàng rực của gia đình, ông Phạm Quang Lân, thôn Vĩnh Chính, xã Vĩnh Hảo, Chủ tịch Hiệp hội cam sành huyện Bắc Quang cho biết: Do năm nay nhuận, thời tiết ổn định nên cam sành của gia đình trồng ở xã Vĩnh Hảo nói riêng và các gia đình khác nói chung đều có mẫu mã đẹp. Các vườn cam chín vàng đã được thương lái về tận nơi thu mua hết. Năm nay, cam loại đẹp tại vườn có giá từ 12.000 đến 15.000 đồng/kg, tăng từ 3.000 đến 5.000 đồng/kg so với vụ cam năm trước.

Theo ông Ấu Đình Hiệu, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hảo, huyện Bắc Quang, toàn xã Vĩnh Hảo hiện có 265ha cam đang cho thu hoạch và 108ha cam được trồng mới. Với giá bán cam sành như hiện nay thì trên địa bàn xã Vĩnh Hảo có khoảng 25 hộ gia đình có diện tích cam cho nguồn thu từ 900 triệu đến 1,8 tỷ đồng. Các hộ có diện tích cam nhỏ cũng có thu nhập từ 500 triệu đến 800 triệu đồng trong dịp tết Ất Mùi năm 2015.

Những đồi cam rực rỡ sắc vàng.

Không chỉ có xã Vĩnh Hảo mà còn rất nhiều xã trên địa bàn huyện đồng bào các dân tộc nơi đây vươn lên thoát nghèo từ cây cam. Cam đã trở thành cây trồng chủ lực, thậm chí được mang tên “cây xóa đói giảm nghèo” về với đồng bào. Cũng từ cây cam mà bài toán “trồng cây gì, nuôi con gì” để “gieo mầm” sức sống mới trên những triền đồi trơ cằn sỏi đá, giúp đồng bào nơi rẻo cao yên tâm bám bản, bám rừng đã tìm ra được hướng đi mới. Gia đình anh Bàn Văn Tuyên, người dân tộc Nùng thuộc thôn Việt An, xã Việt Hồng là một ví dụ. Từ một gia đình thuộc diện nghèo, qua bao năm gắn bó với cây cam cho tới nay, mỗi năm 2ha của gia đình anh cũng cho thu hoạch hơn 120 tấn cam, thu về cũng gần 1 tỷ đồng. Nhờ cây cam mà hai đứa con anh có điều kiện học tại thủ đô Hà Nội, căn nhà trong ngôi bản nghèo giờ trở thành nơi trông coi vườn cam; gia đình đã có điều kiện mua đất xây được một căn nhà 3 tầng khang trang ngoài trung tâm xã.

Ở mảnh đất địa đầu Tổ quốc, nơi được mệnh danh “đá nhiều hơn đất”, cây cam sành đã vươn mình nảy mầm từ sỏi đá, đem lại ấm no về với đồng bào. Ở nơi này, cam còn đem đến một mùa hái cam thuê của những hộ gia đình có diện tích trồng cam ít hoặc cam chưa đến dịp thu hoạch. Gặp em Sùng Thị Ngọc, một thiếu nữ người Mông giữa đồi cam vàng rực, chúng tôi được biết: Do cam của gia đình chưa thu hoạch nên cả gia đình tranh thủ đi làm thuê cho những gia đình khác. Một ngày thu hái sẽ được trả 150 nghìn hoặc thuê hái khoán sẽ là 70 nghìn/tấn. Bằng những hình thức này, đồng bào dân tộc đã chia sẻ những khó khăn và cùng nhau vươn lên thoát nghèo từ cây cam. Cây cam đã biến ước mơ thoát nghèo thành hiện thực, mang tới ấm no và một diện mạo mới cho những bản làng.

Khẳng định thương hiệu “cam sành Hà Giang”

Để có được những mùa cam vang tiếng nói cười giữa mùa Xuân như hôm nay, người trồng cam ở Hà Giang cũng phải nếm trải bao mùa “trái đắng”. Người người trồng cam, nhà nhà trồng cam nhưng rồi phải đau đớn tự cắt đi những thành quả của mình khi cam không mang lại quả ngọt mà đem đến những món nợ, những mối ưu tư khi cả triền đồi vàng rực nhưng chẳng có người mua. “Tâm bão” của cơn khủng hoảng rơi vào giai đoạn từ năm 2005 đến năm 2011 khi sản lượng diện tích và sản lượng từ cam sụt giảm trầm trọng.

Theo ông Hoàng Quang Phùng, Chủ tịch UBND huyện Bắc Quang, mặc dù từ năm 2000, cây cam sành, quýt đã được lựa chọn là cây trồng chủ lực của huyện và đến năm 2005, tổng diện tích cam của huyện đã lên tới 3.547ha với sản lượng khoảng 17.200 tấn/năm, giá trị khoảng 90 tỷ đồng song từ năm 2005 đến 2011, cây cam, quýt ở Bắc Quang ngày càng mai một, chỉ còn lại 1.000ha.

Cam đã mang ấm no về với đồng bào.

3 năm trở lại đây, cam sành Hà Giang đang trên đà khẳng định thương hiệu khi UBND tỉnh Hà Giang đã ban hành Quyết định số 785 về việc phê duyệt dự án xây dựng vườn cam theo tiêu chuẩn VietGAP. Triển khai dự án xây dựng vườn cam theo tiêu chuẩn VietGAP là một trong những bước đi nhằm phục hồi và nâng tầm, lấy lại thương hiệu nổi tiếng của cam sành Hà Giang.

Chị Nguyễn Thị Hoa, thôn Vĩnh Chính (xã Vĩnh Hảo), một tỷ phú cam trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, chia sẻ: “Hiện gia đình tôi có 4ha cam đang cho thu hoạch và gần 1ha vừa trồng mới, tất cả diện tích đều được trồng theo quy trình VietGAP, mẫu mã, chất lượng thì cao hơn hẳn. Những năm trước chỉ đạt 100 tấn quả, nhưng năm nay sản lượng tăng gấp đôi, thu khoảng 2 tỷ đồng, trừ chi phí lãi khoảng 1,2 tỷ đồng”.

Cũng theo chị Hoa, sau khi đăng ký trồng cam theo mô hình VietGAP, chị được huyện cho đi tập huấn kỹ thuật từ cách bón phân, loại phân (chủ yếu là phân vi sinh), cách phun thuốc, loại thuốc bảo vệ thực vật an toàn, có nguồn gốc, cho đến trồng sao cho đúng khoảng cách (400 cây/ha, đối với đất bằng, 500 cây/ha đối với đất dốc)... Chính vì vậy, cam sành Hà Giang đã được người tiêu dùng đón nhận, tin tưởng vào chất lượng và sự an toàn.

Mùa Xuân này, người trồng cam Hà Giang còn vui hơn gấp bội khi chỉ mới đây, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã chứng nhận cam sành Bắc Quang đạt Top 10 sản phẩm, dịch vụ tin cậy vì người tiêu dùng 2014. Đây là sự ghi nhận cho những nỗ lực không ngừng mang thương hiệu cam sành Hà Giang trở lại.