Tạo điều kiện để Tây Nguyên phát triển bền vững

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các đại biểu tại Hội nghị Xúc tiến đầu tư vùng Tây Nguyên lần thứ 4-2017. Ảnh: TTXVN 

Cùng dự Hội nghị Xúc tiến đầu tư vùng Tây Nguyên có Thượng tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an, Trưởng ban Chỉ đạo Tây Nguyên và lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước. Phát biểu tại hội nghị, Thượng tướng Tô Lâm khẳng định, trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Đảng bộ, chính quyền các địa phương, đồng bào các dân tộc Tây Nguyên đã nỗ lực phấn đấu thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Tây Nguyên đã khẳng định được thương hiệu, giữ vị trí dẫn đầu về một số sản phẩm có giá trị xuất khẩu lớn như: Cà phê, hạt tiêu, hạt điều. Bên cạnh đó là tiềm năng lớn về thủy điện; diện tích rừng tự nhiên lớn (2,25 triệu héc-ta) với 13 vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên có thảm sinh vật đa dạng, trữ lượng khoáng sản phong phú hầu như chưa được khai thác; tiềm năng du lịch lớn  với các lễ hội dân tộc, văn hóa cồng chiêng, nhà rông, du lịch sinh thái... Giai đoạn 2011-2015, tổng vốn đầu tư phát triển của vùng đạt gần 266 nghìn tỷ đồng, bình quân hằng năm tăng 11,33%, tỷ trọng vốn đầu tư tư nhân tăng từ 53,4% lên 69,28%. Đến nay có 140 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), với tổng vốn đầu tư 772,5 triệu USD. Giai đoạn 2016-2020, dự kiến nguồn vốn đầu tư toàn xã hội vào khu vực Tây Nguyên là hơn 230 nghìn tỷ đồng.

Theo đồng chí Lê Minh Hưng, Ủy viên Trung ương Đảng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tính đến 31-12-2016, tổng nguồn vốn huy động trên địa bàn đạt khoảng 120,6 nghìn tỷ đồng, dư nợ tín dụng đạt 222,1 nghìn tỷ đồng, tỷ lệ nợ xấu 1%. Trong đó, dư nợ cho vay nông nghiệp, nông thôn chiếm tỷ trọng 49,3%; dư nợ cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tỷ trọng 12,3%. Tính chung từ năm 2011 đến nay, mặc dù đạt mức tăng trưởng khá, nhưng nguồn vốn huy động tại chỗ chỉ đáp ứng được hơn 50% tổng nhu cầu vốn tín dụng trên địa bàn (số còn thiếu được các tổ chức tín dụng điều chuyển từ nơi khác đến). Dư nợ tín dụng luôn đạt tốc độ tăng trưởng cao hơn tốc độ tăng trưởng chung của cả nước.

Nỗ lực để vùng đất đỏ đại ngàn vươn mình mạnh mẽ hơn

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: “Trong thời gian qua với sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và các cấp ủy, chính quyền các tỉnh, Tây Nguyên đã có sự phát triển, cơ sở hạ tầng khá hơn, an ninh trật tự bảo đảm tốt hơn. Tuy nhiên, với thái độ hết sức nghiêm túc, chúng ta nhận thấy vẫn còn nhiều bất cập tồn tại, phải nhìn nhận để khắc phục”.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Tây Nguyên đang đứng trước nhiều thách thức như bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước, nhất là nước ngầm; môi trường sống xuất hiện nhiều vấn đề bất cập. Đặc biệt, tiềm năng Tây Nguyên chưa được khai thác đúng mức để nâng cao mức sống người dân. Tây Nguyên có 13 loại đất, 2 triệu héc-ta đất bazan màu mỡ phù hợp với cây công nghiệp, (chiếm 80% diện tích cà phê cả nước). Tây Nguyên có những loại cây công nghiệp quan trọng của cả nước nhưng vẫn chỉ xuất khẩu dưới dạng thô, giá trị gia tăng thấp và chưa có khả năng dẫn dắt giá thế giới. Cây mắc ca có thể phát triển được nhưng chưa đặt vấn đề phát triển cây này dù thị trường rất rộng lớn. Thêm vào đó, dù xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới nhưng chỉ chú trọng phát triển hạt tiêu đen, trong khi hạt tiêu trắng, đỏ có giá trị đạt gấp 4 lần thì chưa được chú trọng và chưa chế biến được dược liệu từ cây tiêu. Sản xuất cà phê Tây Nguyên đứng thứ hai thế giới, nhưng kim ngạch chưa đạt yêu cầu và chủ yếu xuất khẩu cà phê nhân, trong khi đó cà phê qua chế biến chỉ từ 5-7%. Cao su cũng là một trong mặt hàng nhóm đầu thế giới nhưng 80% là xuất thô, sơ chế xuất khẩu. Bên cạnh đó, vấn đề di dân còn mang tính tự nhiên, thiếu cơ sở khoa học, nhiều doanh nghiệp đầu tư không gắn bó với cộng đồng nên mâu thuẫn với người dân địa phương. Các tỉnh Tây Nguyên cần quan tâm hơn đến quyền lợi của người dân địa phương, phải làm lợi cho người dân địa phương. Cùng với đó, cảnh quan thiên nhiên Tây Nguyên hùng vĩ, danh lam thắng cảnh nổi tiếng và tươi đẹp, văn hóa đa dạng. Vì vậy, du lịch Tây Nguyên cần phát triển đa dạng, cần giữ gìn bản sắc văn hóa kể cả ẩm thực.

Thủ tướng phân tích, về nông nghiệp, Tây Nguyên phải hình thành những vùng chuyên canh lớn và phát triển nông nghiệp hữu cơ, với quy mô lớn. Cần đi vào chế biến sâu và mở rộng chuỗi giá trị sản phẩm. Đối với nguồn nhân lực, Thủ tướng chỉ rõ, Chính phủ đặt ra chất lượng giáo dục cơ bản ở Tây Nguyên, giáo dục tiểu học, trung học, trung học cơ sở, dạy nghề, phải bằng hoặc cao hơn mức trung bình của giáo dục Việt Nam. Tây Nguyên đã là nóc nhà của Đông Dương thì không thể và không nên là vùng trũng về giáo dục. Các tỉnh phải quan tâm đến dân trí của người dân địa phương, phá bỏ tập tục lạc hậu, xây dựng tập tục tốt. Đây chính là vấn đề quan trọng của phát triển bền vững.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lưu ý các tỉnh Tây Nguyên trong vấn đề bảo vệ rừng và khẳng định quyết tâm mạnh mẽ hơn nữa của Chính phủ, bảo vệ rừng là bảo vệ an ninh khu vực và cả nước. Tây Nguyên phải tiếp tục trồng rừng, không phá rừng nghèo để trồng cây công nghiệp, mà tập trung tái canh nâng cao năng suất thông qua thâm canh các loại cây công nghiệp. Bài toán công nghiệp Tây Nguyên chính là công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp, mở rộng chuỗi sản xuất, nâng cao giá trị, chế biến xuất khẩu sâu. Đồng thời cần phát triển năng lượng tái tạo ở vùng đất không thể trồng được cây gì. 

Về cơ sở hạ tầng, Thủ tướng chỉ đạo phải tập trung nguồn lực với tinh thần “góp gạo thổi cơm chung” để có hạ tầng tốt. Các tỉnh phải quy hoạch lại dân cư không manh mún như hiện nay, phải làm đường sá, điện, trường học, xã hội hóa mạnh mẽ phát triển hạ tầng. Tây Nguyên phải liên kết với duyên hải miền Trung, Đông Nam Bộ, đặc biệt phát triển du lịch và tiêu thụ sản phẩm của nhau. Chính phủ sẽ tiếp tục điều hành chính sách tín dụng ưu tiên cho Tây Nguyên như nâng mức vay, khuyến khích vay tín chấp đối với nông dân, đồng bào vùng sâu, vùng xa. Các tỉnh cần đặc biệt quan tâm để đưa môi trường đầu tư thay đổi căn bản hơn vì chất lượng môi trường đầu tư các tỉnh Tây Nguyên còn thấp, đất đai rộng lớn nhưng tiếp cận đất đai khó khăn, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chưa tốt. "Trước đây, chúng ta đặt vấn đề về bảo đảm an ninh trật tự để phát triển, nay cần thay đổi lại là phát triển bền vững để ổn định lâu dài. Chính vì vậy, phải quan tâm sâu sắc hơn đến sinh kế và mức sống người dân. Phải có thái độ đấu tranh kiên quyết với kẻ xấu phá hoại an ninh đất nước", Thủ tướng nhấn mạnh.

Tại hội nghị, các tỉnh Tây Nguyên, doanh nghiệp, nhà đầu tư và các tổ chức tín dụng đã cam kết đầu tư với số vốn kỷ lục gần 100 nghìn tỷ đồng. Trong đó các ngân hàng tiếp tục cam kết đầu tư vốn tín dụng cho 36 dự án tại vùng Tây Nguyên, tập trung vào các lĩnh vực thế mạnh của khu vực như: Thủy điện, nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến… với số vốn hơn 29 nghìn tỷ đồng.

HOÀNG TRƯỜNG GIANG