Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Tây Nguyên cần phát triển bền vững để ổn định lâu dài

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo tại hội nghị. Ảnh: TTXVN 

Thủ tướng cho rằng Tây Nguyên đang để mất rừng, mất nguồn nước, đặc biệt nguồn nước ngầm; môi trường sống xuất hiện nhiều vấn đề bất cập. Đặc biệt mất nhiều cơ hội đầu tư phát triển. Tiềm năng chưa được khai thác đúng mức để nâng cao mức sống người dân. Tây Nguyên có 13 loại đất, 2 triệu héc ta đất bazan màu mỡ phù hợp cây công nghiệp (chiếm 80% diện tích cà phê cả nước). Tây Nguyên có những loại cây công nghiệp quan trọng của cả nước nhưng vẫn chỉ xuất khẩu dưới dạng thô, giá trị gia tăng thấp và chưa có khả năng dẫn dắt giá thế giới. “Vùng đất này có nhiều mặt hàng sản lượng đứng hàng đầu thế giới mà chưa dẫn dắt được giá để phụ thuộc giá thế giới. Chúng ta phải suy nghĩ về điều này”, Thủ tướng phân tích.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, kể cả cây mắc ca có thể phát triển được nhưng chưa đặt vấn đề phát triển cây này dù thị trường rất rộng lớn. Thêm vào đó, dù xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới nhưng kim ngạch chúng ta chưa đạt đến 1%. Chúng ta đang chú trọng phát triển hạt tiêu đen, trong khi hạt tiêu trắng đỏ lại có giá trị đạt gấp 4 lần và chưa kể đến chế biến dược liệu từ cây tiêu. Sản xuất cà phê Tây Nguyên lớn thứ 2 thế giới, nhưng kim ngạch chưa đạt yêu cầu. Điều đặc biệt chúng ta chủ yếu xuất khẩu cà phê nhân, trong khi đó cà phê qua chế biến chỉ từ 5-7%. Mặt hàng thứ 3 là cao su, một trong mặt hàng nhóm đầu thế giới nhưng 80% là xuất thô, sơ chế xuất khẩu, chúng ta phụ thuộc thế giới rất lớn. “Chúng ta phải khai thác giá trị gia tăng để có giá trị tốt hơn”, Thủ tướng yêu cầu.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phân tích và cho rằng, vấn đề di dân còn mang tính tự nhiên, thiếu cơ sở khoa học, nhiều doanh nghiệp đầu tư không gắn bó với cộng đồng nên mâu thuẫn với người dân địa phương. Thủ tướng lưu ý các tỉnh Tây Nguyên và doanh nghiệp cần quan tâm hơn đến quyền lợi của người dân địa phương. Với những cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, văn hóa đa dạng, Chính phủ quyết tâm đưa sử thi Tây Nguyên thành di sản văn hóa thế giới, nhằm góp phần phát triển du lịch Tây Nguyên, Thủ tướng khẳng định.

Trao hợp đồng tín dụng tại hội nghị. 

Về nông nghiệp, Thủ tướng yêu cầu các tỉnh Tây Nguyên phải hình thành những vùng chuyên canh lớn và phát triển nông nghiệp hữu cơ, tập trung quy mô lớn giá trị hàng hóa lớn bằng việc đi vào chế biến sâu và mở rộng chuỗi giá trị sản phẩm. Đối với nguồn nhân lực, Thủ tướng chỉ rõ, Chính phủ đặt ra chất lượng giáo dục cơ bản ở Tây Nguyên, giáo dục tiểu học, trung học trung học cơ sở, dạy nghề, phải bằng hoặc cao hơn mức trung bình của giáo dục Việt Nam. Tây Nguyên đã là “nóc nhà của Đông Dương” thì không thể và không nên là vùng trũng về giáo dục. Các tỉnh phải quan tâm đến dân trí của người dân địa phương, phá bỏ tập tục lạc hậu, xây dựng tập tục tốt. Đây chính là vấn đề quan trọng của phát triển bền vững.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lưu ý các tỉnh Tây Nguyên trong vấn đề bảo vệ rừng: Gần 1 năm trước, Thủ tướng đã tuyên bố đóng cửa rừng tự nhiên và hiện tại tiếp tục khẳng định quyết tâm mạnh mẽ hơn nữa của Chính phủ, bảo vệ rừng là bảo vệ an ninh khu vực và cả nước.

Đối với bài toán công nghiệp Tây Nguyên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng đó chính là công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp, mở rộng chuỗi sản xuất, nâng cao giá trị, chế biến xuất khẩu. Vì vậy cần phát triển năng lượng tái tạo ở vùng đất không thể trồng được cây gì. Về cơ sở hạ tầng, Thủ tướng chỉ đạo phải tập trung nguồn lực với tinh thần “góp gạo thổi cơm chung” để có hạ tầng tốt. Các tỉnh phải quy hoạch lại dân cư không mạnh mún như hiện nay, phải làm đường sá, điện, trường học, xã hội hóa mạnh mẽ phát triển hạ tầng. Tây Nguyên phải liên kết với duyên hải miền Trung, miền Đông Nam Bộ, đặc biệt phát triển du lịch và tiêu thụ sản phẩm của nhau. Chính phủ sẽ tiếp tục điều hành chính sách tính dụng ưu tiên cho Tây Nguyên như nâng mức vay, khuyến khích vay tín chấp đối với nông dân, đồng bào vùng sâu.

Cùng với đó, các tỉnh cần đặc biệt quan tâm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh bảo đảm minh bạch. Thủ tướng khẳng định: Trước đây chúng ta đặt vấn đề về bảo đảm an ninh trật tự để phát triển, nay cần đổi lại là phát triển bền vững để ổn định an ninh lâu dài. Chính vì vậy phải quan tâm sâu sắc đến sinh kế và mức sống người dân; có thái độ đấu tranh kiên quyết với kẻ xấu phá hoại an ninh đất nước.

Tại hội nghị, các ngân hàng tiếp tục cam kết đầu tư vốn tín dụng cho 36 dự án tại vùng Tây Nguyên. Trong đó tập trung vào các lĩnh vực thế mạnh của khu vực như: Thủy điện, nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến… với số tiền cam kết đầu tư hơn 29 nghìn tỷ đồng.

Tin, ảnh: TRƯỜNG GIANG