Phối hợp đồng bộ bảo vệ an toàn tuyến cáp quang biển

Cáp “khai thác” trái phép bị đồn biên phòng 714 Xẻo Nhàu (Kiên Giang) thu giữ ngày 20/4. Ảnh: Tuổi Trẻ

PV: Đề nghị đồng chí cho biết thực trạng các vụ khai thác trái phép cáp ngầm dưới biển thời gian qua?

Đại tá Nguyễn Mạnh Thắng: Hoạt động khai thác trái phép cáp ngầm dưới biển diễn ra từ tháng 4-2006 và diễn biến phức tạp từ những tháng đầu năm 2007 đến ngày 23-5-2007. Thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh trật tự trên biển, từ đầu tháng 4-2006 đến ngày 23-5-2007, các đơn vị Bộ đội biên phòng (BĐBP) đã bắt giữ 25 vụ, thu giữ 1.497 tấn cáp. Đối tượng khai thác cáp phần lớn là ngư dân, có cả công ty TNHH và HTX làm nghề biển. Mục đích khai thác cáp ngầm để bán cho cá nhân, tổ chức... chế biến thành nhựa, sắt, nhôm, đồng. Giá bán mỗi ki-lô-gam cáp ngầm theo giá phế liệu từ 7.000 đến 10.000 đồng.

Khai thác cáp ngầm dưới biển trở thành vấn đề nghiêm trọng, gây thiệt hại đến tuyến cáp quang đang sử dụng, xâm hại an ninh quốc gia về lĩnh vực thông tin, gây thiệt hại lớn về kinh tế, ảnh hưởng đến quan hệ đối ngoại. Sau khi có Công điện của Thủ tướng Chính phủ nghiêm cấm mọi hành vi khai thác cáp ngầm trên biển, các bộ, ngành và cấp ủy, chính quyền địa phương đã tích cực ngăn chặn, tuyên truyền, phổ biến cho nhân dân. Từ ngày 24-5-2007 đến nay, BĐBP chưa phát hiện thêm vụ xâm hại nào.

PV: Theo đồng chí, nguyên nhân nào dẫn đến các vụ xâm hại nghiêm trong như vậy trong hơn một năm qua?

Đại tá Nguyễn Mạnh Thắng: Trước hết, do công tác kiểm tra, giám sát, bảo vệ tuyến cáp quang biển chưa được coi trọng, chưa có giải pháp phòng ngừa, bảo vệ ngay từ khi triển khai xây dựng. Tuyến cáp quang biển đã được khai thác từ năm 1995, song các lực lượng chức năng có nhiệm vụ bảo vệ an ninh trên biển như Hải quân, Cảnh sát biển, BĐBP, Công an... chưa nhận được thông tin liên quan đến công tác bảo vệ. Ngày 16-5-2007, Bộ Bưu chính-Viễn thông mới có công văn yêu cầu Tập đoàn Bưu chính-Viễn thông Việt Nam cung cấp các thông tin cần thiết về tuyến cáp quang cho Bộ Quốc phòng và Bộ Công an để phối hợp bảo vệ. Thực trạng hoạt động khai thác cáp quang biển đã diễn ra hơn một năm; các vụ việc bị bắt giữ khi xử lý tang vật đều có trưng cầu giám định, có sự tham gia của Sở Bưu chính-Viễn thông các địa phương. Cho đến hai vụ gần đây tại Bà Rịa-Vũng Tàu mới xác định chính xác trong số tang vật có loại cáp quang đang sử dụng.

Một số cơ quan, địa phương chưa nhận thức đầy đủ về trách nhiệm bảo vệ tuyến cáp biển, đặc biệt nhân dân ven biển, cá nhân và tổ chức hoạt động trên biển thiếu hiểu biết, không phân biệt được loại cáp đang sử dụng và loại phế thải (cáp do chế độ cũ để lại). Mặt khác, do lợi nhuận đã dẫn đến hoạt động khai thác cáp biển lan rộng ở nhiều địa bàn, với nhiều đối tượng tham gia, gây thiệt hại nghiêm trọng đến tuyến cáp quang đang sử dụng. Công tác tuyên truyền, thông tin của cơ quan chuyên ngành còn hạn chế, thiếu cảnh báo, phòng ngừa, ngăn chặn hiệu quả, nhất là khi phát hiện các hoạt động khai thác đã diễn ra ở nhiều địa bàn, cả khu vực biển có tuyến cáp quang đi qua.

Cáp dưới biển bao gồm nhiều loại, trong đó có tuyến cáp của chế độ cũ để lại, không còn tác dụng. Đặc biệt, trên vùng biển Việt Nam thường có các cơn bão lớn xảy ra, số cáp phế liệu dưới đáy biển bị xô đẩy, dần nổi lên, ảnh hưởng đến sản xuất của ngư dân. Nhiều tàu, thuyền đánh cá bị vướng phế liệu, trong đó có dây cáp quang vướng vào lưới, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, đánh bắt hải sản của ngư dân, từ đó phát sinh nhu cầu trục vớt, thu gom, vừa giải phóng ngư trường, vừa có lợi ích kinh tế... Và thực trạng lợi nhuận kinh tế đã thúc đẩy nhiều người tham gia khai thác cáp ngầm.

PV: Với vai trò, trách nhiệm của mình, BĐBP đã tham gia quản lý, bảo vệ các công trình an ninh quốc gia trên biển; điều tra, xử lý các vụ khai thác trái phép cáp ngầm dưới biển như thế nào, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Mạnh Thắng: BĐBP là lực lượng nòng cốt, chuyên trách quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ an ninh trật tự ở khu vực biên giới (trên đất liền và trên biển); phối hợp với các lực lượng Hải quân, Cảnh sát biển, Công an... bảo vệ các công trình quan trọng về QP-AN, kinh tế trên biển. Nhiều năm qua, BĐBP đã làm tốt chức năng tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, các bộ, ngành liên quan, cấp ủy, chính quyền địa phương trong xây dựng, quản lý, kiểm soát, bảo vệ và ngăn chặn, bắt giữ, xử lý nhiều vụ việc liên quan đến xâm phạm chủ quyền an ninh trật tự ở khu vực biên giới, vùng biển, các công trình trọng điểm của quốc gia về AN-QP, kinh tế trên đất liền và trên vùng biển, đảo được phân công đảm nhiệm. BĐBP phối hợp chặt chẽ với các lực lượng liên quan kiểm tra, giám sát, bảo vệ các mục tiêu, địa bàn khu vực, được phân công, chủ động phát hiện, xử lý nhiều vụ việc, thực hiện tốt công tác phòng ngừa và ngăn chặn không để xảy ra các hoạt động vi phạm, phá hoại trong khu vực được phân công đảm nhiệm quản lý, bảo vệ...

Thời gian qua, BĐBP đã chủ động phát hiện, bắt giữ, điều tra 25 vụ khai thác cáp ngầm trên biển. Quá trình điều tra, bắt giữ, xử lý đảm bảo đúng quy định của pháp luật; căn cứ tính chất vụ việc để bàn giao cho cơ quan chuyên trách của Công an điều tra, xử lý tiếp đối với những vụ phức tạp, nghiêm trọng. Một số vụ khác đơn giản và rõ ràng, BĐBP tiến hành điều tra, kết luận và đề xuất UBND các tỉnh, thành phố xử lý.

PV: Bảo vệ an toàn hệ thống cáp quang biển cần sự phối hợp đồng bô, trong đó có sự tham gia tích cực, hiệu quả của BĐBP. Những giải pháp nào cần thực hiện trước mắt cũng như lâu dài, thưa đồng chí?

Đại tá Nguyễn Mạnh Thắng: Trong khi chờ cơ quan có thẩm quyền ban hành các quy định quản lý việc khai thác, thu mua, buôn bán các loại phế liệu trên biển, đề nghị UBND các tỉnh, thành phố ven biển đẩy mạnh tuyên truyền trong nhân dân, chỉ đạo các ban ngành, lực lượng chức năng tăng cường giám sát, kiểm tra hoạt động của tàu thuyền trên vùng biển Việt Nam có tuyến cáp quang và các trạm cập bờ, bảo đảm an toàn tuyến cáp, bắt giữ xử lý nghiêm các hoạt động khai thác, thu mua, buôn bán phế liệu trên biển.

Đề nghị Bộ Bưu chính-Viễn thông phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành chức năng cung cấp đầy đủ các thông tin liên quan đến công tác kiểm soát, bảo vệ để phối hợp xây dựng phương án bảo vệ, kiểm soát, trao đổi thông tin phục vụ chỉ đạo của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương.

Cần bổ sung vào dự án xây dựng, sử dụng tuyến cáp quang viễn thông quốc tế trên biển về công tác bảo vệ, kiểm soát, nhằm bảo đảm an toàn của công trình liên quan đến an ninh quốc gia trên biển; xác định rõ phạm vi, trách nhiệm của các cấp, các ngành, lực lượng chức năng trong thực hiện nhiệm vụ quản lý, bảo vệ các công trình trọng điểm về QP-AN, kinh tế của đất nước.

Đề nghị Bộ Tài nguyên-Môi trường phối hợp các bộ, ngành và địa phương tổ chức khảo sát, xác định các loại phế liệu (có cả cáp ngầm) ở các khu vực biển có tuyến cáp quang đi qua để có phương án xử lý, nhằm bảo đảm cho tuyến cáp quang đang sử dụng ổn định, không bị xâm hại bởi con người và thiên nhiên. Các cơ quan chức năng nhanh chóng điều tra, xử lý các vụ xâm hại trực tiếp đến tuyến cáp quang do BĐBP bắt giữ, chuyển giao, phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm các vụ khai thác, mua bán phế liệu trên biển, đặc biệt là từ khi có công điện của Thủ tướng Chính phủ để nâng cao hiệu quả răn đe, giáo dục, cảnh báo, phòng ngừa...

PV: Xin cám ơn đồng chí!

QUÂN THỦY (thực hiện)