* Cần chỉ rõ trách nhiệm cụ thể trong báo cáo giám sát

QĐND - Lạm phát thấp kỷ lục trong hàng chục năm trở lại đây đang khiến ngay cả các chuyên gia kinh tế cũng có những ý kiến mừng, lo khác nhau. Tâm trạng mừng, lo ấy đã lan tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi cơ quan này thảo luận sáng 1-10 về Báo cáo Giám sát việc thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế trong lĩnh vực đầu tư công, doanh nghiệp Nhà nước và hệ thống ngân hàng theo Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2011-2015. Phiên thảo luận được thực hiện dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân điều hành nội dung.

Theo đánh giá của Đoàn Giám sát được trình bày bởi Trưởng đoàn Nguyễn Văn Giàu, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, kết quả chỉ số tăng giá tiêu dùng thời gian qua đã đạt kế hoạch, cụ thể là lạm phát được duy trì thấp hơn mức chỉ tiêu của Quốc hội đề ra, trừ kết quả của năm 2011. Việc thắt chặt một số chính sách đã giúp Chính phủ kiểm soát tốt lạm phát, nhưng trong điều kiện cụ thể nền kinh tế nước ta, nguồn vốn các doanh nghiệp hoạt động sản xuất, kinh doanh còn phụ thuộc quá lớn vào vốn vay các ngân hàng thương mại, việc thắt chặt chính sách sẽ tác động đến hoạt động của doanh nghiệp, việc làm, tăng trưởng kinh tế và tác động đến cả chính sách tài khóa, như giảm nguồn thu ngân sách Nhà nước. Đồng thời, khi doanh nghiệp gặp khó khăn lại tác động trực tiếp đến hoạt động của các ngân hàng thương mại.

Ảnh minh họa. Nguồn: qdnd.vn.    

Bởi vậy, Đoàn Giám sát đề nghị, Chính phủ cần triển khai mạnh các giải pháp để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý, kiểm soát mức lạm phát hằng năm không quá thấp để tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, giải quyết việc làm, bảo đảm tỷ trọng tổng đầu tư toàn xã hội trong GDP, tăng khả năng thu hút vốn đầu tư ở khu vực tư nhân.

Phản biện lại ý kiến của Đoàn Giám sát, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu đồng tình, lạm phát thấp có ảnh hưởng tới tăng trưởng. Tuy nhiên, Quốc hội đã giao chỉ tiêu cho Chính phủ là phải kiểm soát lạm phát ở mức thấp hơn tốc độ tăng trưởng. Thứ trưởng Trần Văn Hiếu nói, nếu nền kinh tế của nước ta phát triển thì việc duy trì tốc độ lạm phát tương đương hoặc thấp hơn một chút so với tốc độ tăng trưởng là hợp lý.

Về vấn đề này, Phó chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn nêu câu hỏi: Mấy nước xung quanh Việt Nam như Cam-pu-chia hay Trung Quốc có tái cơ cấu nền kinh tế không, mà kinh tế của họ vẫn phát triển rất tốt, đều trên 7,5% mỗi năm, trong khi lạm phát của họ cũng rất thấp? Trong bối cảnh khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu, chắc chắn các nước này cũng gặp phải khó khăn như ta. Họ cũng phải đối mặt với những vấn đề nội tại, thậm chí còn phải chịu động đất, thiên tai rất nặng.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng lưu ý, hoạt động đầu tư cần gắn với thị trường chứng khoán, thị trường tiền tệ. Hiện nay, hoạt động đầu tư ở nước ta đang gắn với thị trường tiền tệ là chính, gắn với thị trường vốn rất ít. Các doanh nghiệp khi đầu tư thì vay vốn của ngân hàng là chủ yếu, chứ không phải huy động vốn thông qua kênh phát hành cổ phiếu. Như thế thì “nền kinh tế rất gay go, tái cơ cấu chưa đạt được yêu cầu”. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nói, cần phải đạt được công thức một đồng của chủ đầu tư, một đồng vốn góp lời ăn lỗ chịu thông qua kênh phát hành cổ phiếu và một đồng vay ngân hàng tạo thành vốn đầu tư. Đó là công thức hiệu quả cho hoạt động đầu tư, vì chủ đầu tư sẽ không thể chủ quan khi phần lớn vốn bỏ ra là của mình.

Chưa nêu được trách nhiệm cụ thể

Phát biểu thảo luận về nội dung bản báo cáo giám sát, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Đình Quyền thấy “thiếu cái gì đó về lô-gích”. Theo ông, bản báo cáo chưa chỉ ra được trách nhiệm cụ thể với từng cấp, từng ngành, từng cơ quan ra sao. Tái cơ cấu tức là đổi mới mô hình, liên quan đến toàn bộ thể chế. Do đó, báo cáo giám sát cần chỉ ra quá trình xây dựng thể chế trong 3 năm qua, thể chế nào phù hợp và đã đi được vào cuộc sống, thể chế nào còn chưa phù hợp, thể chế nào còn thiếu. Các đại biểu Quốc hội khi nghe báo cáo giám sát, điều đầu tiên họ chú ý là phải chỉ ra được trách nhiệm của các bộ, ngành, các địa phương, của Chính phủ và của Quốc hội đến đâu.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, Đoàn Giám sát cần lưu ý tới ý kiến này của Phó chủ nhiệm Nguyễn Đình Quyền. Ít nhất phải chỉ ra được trách nhiệm trong chậm ban hành chính sách, hoặc ban hành không chuẩn, ban hành chính sách nhưng thực hiện đến đâu, hay khâu kiểm tra thực hiện chính sách như thế nào. Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân yêu cầu, cần “gia cố” lại phần trách nhiệm để việc triển khai hoạt động sau giám sát được thực hiện tốt hơn.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chỉ rõ, báo cáo giám sát cần đánh giá được tái cơ cấu đã được thực hiện đến đâu, 3 nhánh chính của tái cơ cấu đã được thực hiện đến đâu và chỉ rõ những tồn tại trong việc thực hiện tái cơ cấu tổng thể, cũng như trong từng nhánh tái cơ cấu.

Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, tồn tại lớn nhất trong đầu tư công là nợ công, an toàn nợ công bị đe dọa, khiến Quốc hội cũng phải lo lắng. “Đe dọa ở chỗ, tốc độ tăng nợ công rất nhanh, bội chi lớn, khả năng trả nợ rất đáng lo, đã phải vay đảo nợ rồi”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Về tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, cũng cần phải đánh giá được hiệu quả của hoạt động tái cơ cấu đến đâu, các doanh nghiệp yếu kém như thế nào, phát triển đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp đến đâu, cơ cấu các doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp cổ phần và doanh nghiệp tư nhân ra sao để phục vụ phát triển kinh tế.

Liên quan tới vấn đề tái cơ cấu ngân hàng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, nợ xấu vẫn còn tồn đọng đến bây giờ, chưa phải đã giải quyết hết. Nợ xấu được chuyển từ các ngân hàng thương mại sang công ty mua bán nợ xấu, nhưng bản chất nợ xấu vẫn là nợ xấu. Hơn nữa, các ngân hàng thương mại trích lập quỹ dự phòng rủi ro, về nguyên tắc phải dùng quỹ ấy để dự phòng rủi ro cho tương lai. Tuy nhiên, các ngân hàng đều lấy quỹ ấy để giải quyết nợ xấu trước đó, như thế có phải do năng lực không? Bởi thế, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, phải chỉ rõ những yếu kém của quá trình tái cơ cấu tổng thể nền kinh tế và 3 mặt trọng tâm trong bản báo cáo giám sát.

Chiều 1-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào dự án Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (sửa đổi). Ngày 2-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ kết thúc Phiên họp thứ 31 bằng việc thảo luận và cho ý kiến vào dự án Luật Ngân sách Nhà nước (sửa đổi) và việc phê chuẩn Công ước Chống tra tấn.

CHIẾN THẮNG