QĐND Online – Cuộc vận động về đổi mới quản lý giáo dục ĐH giai đoạn 2010-2020 đã được triển khai một cách sâu rộng trong tất cả các trường ĐH, CĐ toàn quốc, tạo ra một bước chuyển tích cực trong tư tưởng, ý thức trách nhiệm và hành động thực tiễn của cán bộ, giảng viên, sinh viên các trường ĐH, CĐ. Tuy nhiên, việc đổi mới quản lý giáo dục ĐH còn thiếu chiều sâu để nâng cao chất lượng đào tạo, một số cơ sở đào tạo còn triển khai chậm, thiếu quyết liệt… Đây là những nội dung chính được đưa ra trong Hội nghị tổng kết 3 năm thực hiện Chỉ thị số 296/CT-TTg và chương trình hành động của Bộ GD-ĐT về Đổi mới quản lý giáo dục ĐH giai đoạn 2010-2012, do Bộ GD-ĐT tổ chức trực tuyến sáng 11-9 tại 6 đầu cầu trong cả nước.

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị

Đến dự có đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ; Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận.

Sau 3 năm thực hiện, các trường đều nhận định, chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ cũng như những nội dung cụ thể trong chương trình hành động của Bộ GD-ĐT về đổi mới quản lý giáo dục ĐH giai đoạn 2010-2012, định hướng giai đoạn 2013-2020 hoàn toàn phù hợp với xu hướng phát triển giáo dục ĐH thế giới và điều kiện cụ thể của Việt Nam. Trên cơ sở đó, các trường đã chủ động, sáng tạo, nghiêm túc triển khai toàn diện các nội dung của chỉ thị và đạt được những hiệu quả đáng khích lệ trong việc đảm bảo chất lượng, tăng cường chất lượng nghiên cứu khoa học và nâng cao hiệu quả chuyển giao công nghệ, đặc biệt đã tạo được sự chuyển biến rõ rệt trong hiệu quả quản trị ĐH, đáp ứng được yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế…

Đổi mới quản lý nhà nước về giáo dục theo hướng: Tách quản lý Nhà nước với quản lý chuyên môn, giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho Thủ trưởng các cơ sở GD-ĐT, đã giúp các trường tự xác định được chỉ tiêu tuyển sinh, xây dựng chương trình, tổ chức đào tạo và cấp bằng tốt nghiệp theo quy chế của Bộ GD-ĐT.

Đặc biệt, từ khi có NĐ 115, quy định trách nhiệm về quản lý nhà nước về giáo dục giữa Trung ương và địa phương, chính quyền các địa phương đã tham gia quản lý tốt một số công việc như: Xác nhận điều kiện chất lượng, công nhận hội đồng quản trị, hiệu trưởng các trường ĐH ngoài công lập, kiểm tra, thanh tra, xử lý các vi phạm quy chế trong giáo dục đào tạo. Bộ GD-ĐT cũng đã ban hành các quy định về điều kiện, quy trình mở ngành đào tạo CĐ, ĐH, thạc sĩ, tiến sĩ, phân cấp cho các cơ sở đào tạo sau ĐH...

Tuy nhiên, việc công bố chuẩn đầu ra, các điều kiện đảm bảo chất lượng chưa đi vào thực chất, còn mang tính hình thức; công tác quản lý ở một số trường chưa thực hiện đúng quy định, đã xuất hiện sự yếu kém nên dẫn đến khiếu kiện, tố cáo, gây bức xúc trong đội ngũ cán bộ, giảng viên và dư luận xã hội…

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân bày tỏ sự vui mừng sau 3 năm tổng kết Chỉ thị 296, giáo dục ĐH đã đóng góp rất quan trọng vào sự phát triển của đất nước. Đó là những yêu cầu trong quá trình đổi mới quản lý giáo dục hiện nay đặt ra trong 3 năm đã được quán triệt đến tất cả các trường. Nhiều nội dung 3 năm trước nêu ra còn là đầu việc, thì giờ đã thành công và được triển khai tương đối rộng rãi; việc xây dựng chuẩn đầu vào tuy vẫn còn khó khăn nhưng đã có nhiều trường thực hiện tốt.

Cách đây 3 năm, những vấn đề như tập trung nâng trình độ giảng viên ĐH lên thạc sĩ, tiến sĩ; chế tài kiểm tra điều kiện các trường ĐH mới thành lập còn khó khăn, nhưng hiện tại đã thấy đây là việc làm đương nhiên. Hoặc chúng ta đã làm quen với việc trường không đủ điều kiện thì không được tuyển sinh mới, không tăng chỉ tiêu… Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đánh giá.

Phó Thủ tướng đề cập đến những khó khăn, đó là cơ chế tài chính chưa được hoàn thiện. Với sự chuẩn bị tích cực của Bộ GD-ĐT, Đảng, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 35 đổi mới một số nội dung cơ chế tài chính GD-ĐT và trong đó có lộ trình tăng dần học phí đào tạo giáo dục ĐH. Đồng thời, triển khai mạnh mẽ cho sinh viên gia đình khó khăn vay vốn, đây là một giải pháp quan trọng. Phó Thủ tướng cũng cho rằng cần phải làm rõ chính sách đổi mới cơ chế tài chính, đặc biệt là lộ trình tăng học phí, để góp phần đảm bảo điều kiện giảng dạy trong nhà trường.

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: Các nội dung đặt ra trong quá trình đổi mới đã có các mô hình làm tốt những vấn đề như bồi dưỡng giáo viên, chuẩn hóa giáo viên, chuẩn đầu ra, vấn đề tổ chức các đơn vị chuyên trách đảm bảo chất lượng nhà trường, kiểm định chất lượng… Tuy nhiên, số đơn vị chuyên trách đảm bảo chất lượng còn chưa đạt. Mới có 72% số trường có phòng hoặc trung tâm đảm bảo chất lượng; số trường tự đánh giá chất lượng của mình mới chỉ đạt 56%; số trường cam kết đảm bảo chất lượng là 93%... Việc đẩy mạnh các biện pháp như đảm bảo chiến lược thông qua chuẩn bị yếu tố bên trong của trường, thông qua đánh giá bên ngoài của địa phương, sẽ tạo nên 3 chế tài chiến lược, đó là: Xác định chế tài của nhà trường thông qua sắp xếp, đánh giá lại giáo viên, chương trình; xác định chế định quản lý nhà nước, thông qua giám sát; đánh giá của xã hội thông qua việc sinh viên có vào học trường đó hay không. Như vậy trong giai đoạn 2, bên cạnh tiêu chuẩn "cứng" là cơ sở vật chất, số lượng giáo viên, thì phải đưa thêm vào tiêu chuẩn điều kiện để đảm bảo các yêu cầu về quản lý.

Đẩy mạnh phân cấp, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ rà soát và có sơ kết. Nổi bật là tự chủ tuyển sinh, các trường nên bàn bạc mối quan hệ giữa tự chủ tuyển sinh của trường mình theo năng lực với nhu cầu xã hội gắn với quy hoạch. Đây là bài toán đã nêu ra từ 2 năm trước.

Bên cạnh đó, nghiên cứu khoa học cũng phải theo nhu cầu của xã hội, nhận đặt hàng của các tỉnh, các bộ về nội dung nghiên cứu khoa học. Đưa ra hiện trạng là kết nối cung và cầu còn rất yếu, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đề nghị Bộ GD-ĐT suy nghĩ về việc triển khai mạnh mẽ nghiên cứu theo nhu cầu của xã hội, đất nước.

THU HÀ