QĐND Online - Sáng 27-10, sau khi Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Chủ nhiệm Ủy ban tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), các đại biểu đã thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật này.

Đa số các ý kiến cơ bản tán thành với quy định tại Khoản 2, Điều 2 của Dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 về nội dung “Tòa án thực hiện quyền tư pháp” và đề nghị tiếp tục rà soát, chỉnh sửa bảo đảm đầy đủ, chính xác. Một số ý kiến khác đề nghị bổ sung nội dung về Tòa án có quyền kiểm tra, kiểm soát toàn bộ quá trình tố tụng từ điều tra, truy tố, xét xử hoặc Tòa án có quyền điều tra, xác minh bổ sung chứng cứ trong trường hợp cần thiết đối với các vụ án hình sự.

Đại biểu Đinh Xuân Thảo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp thuộc UBTVQH, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp phát biểu: Tinh thần của Hiến pháp mới xác định rõ, quyền lực của nhà nước là thống nhất nhưng có phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Trong đó, Tòa án thực hiện Quyền Tư pháp. Quyền Tư pháp ở đây thể hiện rõ nhất là quyền của Tòa án và thông qua hoạt động của xét xử của Tòa án để bảo vệ quyền lợi ích của nhà nước, công dân. Luật Tổ chức Tòa án và Viện Kiểm sát phải thể hiện được tinh thần đổi mới như vậy.

Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Đinh Xuân Thảo phát biểu ý kiến. Ảnh: Doãn Tấn–TTXVN.

Theo đại biểu, nguyên tắc xét xử của Tòa án là độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Tính độc lập của Tòa án phải thể hiện trên 4 phương diện. Đó là, độc lập là hệ thống một cách tương đối với các nhánh quyền lực lập pháp, hành pháp. Thứ hai, trong hệ thống Tòa án cũng phải độc lập ở 3 cấp: Độc lập giữa các thẩm quyền xét xử của Tòa án (sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm). Cấp phúc thẩm không thể chỉ đạo được sơ thẩm nếu không phát hiện cấp sơ thẩm có sai sót, ở đây không phải là quan hệ hành chính mà phải theo thẩm quyền xét xử. Ngay trong hội đồng xét xử cũng phải độc lập với các cơ quan bên trong và bên ngoài Tòa án, nghiêm cấm mọi cơ quan can thiệp vào hoạt động xét xử. Cuối cùng, là giữa Thẩm phán xét xử cũng phải độc lập với Chánh án của cấp đó, cấp trên. Không thể dùng quan hệ hành chính cấp trên – cấp dưới để yêu cầu phải làm thế này, thế kia. Dự thảo luật lần này đã thể hiện được điều này.

Trong nhiệm vụ quyền hạn tại Điều 2 của Dự thảo Luật lần này cũng đã thể hiện: Trong quá trình xét xử các vụ án, nếu phát hiện những chứng cứ của cơ quan điều tra, cơ quan truy tố đưa ra không sát thực, chưa bảo đảm khách quan thì cơ quan Tòa án đi điều tra, xác minh và tuyên bố kết quả điều tra, truy tố đúng hay không đúng.

Đồng tình với ý kiến này, đại biểu Trương Thanh Hiền (Đoàn Kiên Giang) cho rằng: Tại khoản 1, Điều 2, Hiến pháp 2013 có quy định TAND là cơ quan xét xử của Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện Quyền Tư pháp. Quy định đã đề cao trách nhiệm vị trí Tòa án nhân dân thực hiện quyền tư pháp, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, bảo vệ lợi ích cá nhân và nhà nước… Đây là lần đầu tiên trong lịch sử lập hiến của nước ta có quy định cụ thể rõ ràng Tòa án nhân dân thực hiện Quyền Tư pháp.

Theo đại biểu, để thực hiện tốt nhiệm vụ theo quy định, Quyền Tư pháp không chỉ là quyền xét xử mà còn là quyền kiểm tra đánh giá, kết luận về tính hợp pháp và có căn cứ trong suốt quá trình tố tụng.

Đối với cơ quan lập pháp thông qua hoạt động xét xử, nếu Tòa án phát hiện các quy định của pháp luật trái Hiến pháp, có quyền tuyên bố về tính phi lý và không áp dụng, đồng thời có kiến nghị với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xử lý theo thẩm quyền. Đây là những nội dung rất quan trọng cần được đưa vào Luật và thể chế hóa trong Nghị quyết của Đảng. Đại biểu đề nghị, Quốc hội cần đặc biệt quan tâm đến quy định này và tạo mọi điều kiện cho TAND hoàn thành sứ mệnh của mình. Cụ thể là, giao cho TAND được thẩm quyền điều tra, xác minh, thu thập thông tin bổ sung chứng cứ hoặc trực tiếp chỉ đạo phối hợp điều tra với Viện kiểm sát nhân dân bổ sung chứng cứ trong những trường hợp thật cần thiết, nhằm hạn chế những vụ án phải trả đi trả lại nhiều lần, kéo dài và gây bức xúc trong nhân dân và xóa đi những dị ứng án quá hạn.

Một số đại biểu lại nhận định, tiêu chuẩn của Thẩm phán rất quan trọng; trong đó có một yêu cầu về đào tạo bồi dưỡng chuyên môn của Thẩm phán. Theo đại biểu Chu Sơn Hà (TP Hà Nội), ngoài yêu cầu về đào tạo bồi dưỡng chuyên môn của thẩm phán còn cần đào tạo, nâng cao, phẩm chất đạo đức của thẩm phán. Cộng cả hai vấn đề đó thì thẩm phán mới đáp ứng được mong mỏi nguyện vọng của nhân dân và để các tổ chức, cá nhân tham gia tố tụng (từ hình sự, dân sự đến hành chính, hôn nhân gia đình) tin tưởng.

Đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng Huỳnh Nghĩa phát biểu ý kiến. Ảnh: Doãn Tấn – TTXVN.

Đại biểu cũng cho rằng, Dự án Luật quy định thẩm phán là cán bộ công chức cho nên độ tuổi của thẩm phán phải theo Luật Cán bộ công chức. Còn đối với những trường hợp đặc biệt khác như thẩm phán có trình độ chuyên môn sâu, có đạo đức, có sức khỏe thì có thể áp dụng theo khoản 3, Điều 87 Bộ Luật Lao động để áp dụng kéo dài thời gian. Cho nên chỉ nên quy định độ tuổi Thẩm phán theo quy định của Bộ Luật Lao động.

Đại biểu Huỳnh Nghĩa (Đoàn Đà Nẵng) thì có ý kiến về điều kiện bổ nhiệm thẩm phán. Theo Điều 65 của Dự luật có 3 cấp: Thẩm phán sơ cấp, Thẩm phán trung cấp, Thẩm phán tòa án nhân dân tối cao và quy định tiêu chuẩn về cán bộ, tiền lương của 3 cấp thẩm phán này tương ứng tiêu chuẩn chuyên viên, chuyên viên chính và chuyên viên cao cấp của Luật công chức. Tuy nhiên, tại khoản 2 và khoản 3 của Dự luật này, các tiêu chuẩn bổ nhiệm lại chưa tương xứng với tiêu chuẩn bổ nhiệm chuyên viên chính và công chức ở cơ quan nhà nước. Đại biểu lấy ví dụ, Luật Công chức quy định: Công chức nhà nước muốn bổ nhiệm cao hơn phải trải qua thi tuyển nâng ngạch, vậy không lý do gì, chức danh khác của Thẩm phán lại không thi. Do đó, đại biểu đề nghị sửa Điều 65 theo hướng quy định Thẩm phán trước khi được  bổ nhiệm cao hơn thì phải qua thi nâng ngạch, có vậy mới lựa chọn được người ưu tú.

 

PHÚC THẮNG

Khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XIII
Lạm phát được kiểm soát, kinh tế vĩ mô ổn định tốt hơn
Hơn 3.700 ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi tới Quốc hội
462 tỷ đồng thực hiện Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông
Công tác phát hiện tham nhũng vẫn là khâu yếu
Tạo hành lang pháp lý để quản lý thống nhất tài nguyên và môi trường biển, hải đảo
Đổi mới phương thức hoạt động của MTTQ cho phù hợp với tình hình mới
Cần quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội
Việt Nam bảo vệ và thúc đẩy sự phát triển vì lợi ích dành cho người khuyết tật
Hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến quyền con người ở Việt Nam
Cụ thể hóa quy định của Hiến pháp về bảo đảm quyền có chỗ ở của công dân
Kinh doanh bất động sản: Vốn pháp định tối thiểu là 20 tỷ đồng
Xây dựng BLDS trở thành bộ luật nền, có vị trí, vai trò là luật chung của hệ thống pháp luật