Trong thực hiện nhiệm vụ kiểm toán, với quan điểm xuyên suốt trong chỉ đạo, điều hành là nâng cao chất lượng, hiệu lực và hiệu quả hoạt động kiểm toán nhằm đạt mục tiêu “chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”, Ban cán sự đảng, Đảng ủy và Tổng Kiểm toán Nhà nước đã ban hành, quyết liệt chỉ đạo, triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Qua đó chất lượng hoạt động kiểm toán ngày càng được nâng cao, góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công. Cụ thể:

Công tác lãnh đạo xây dựng kế hoạch kiểm toán hằng năm

Hoạt động nghiệp vụ của các kiểm toán viên. Ảnh: THU HẢI

Xác định kế hoạch kiểm toán là yếu tố quan trọng quyết định lớn đến chất lượng kiểm toán, Đảng ủy Kiểm toán Nhà nước đã ban hành Nghị quyết yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng quyết tâm thực hiện hiệu quả, tạo chuyển biến sâu sắc, toàn diện. Theo đó, giai đoạn 2020-2025, kế hoạch kiểm toán hằng năm đã bám sát các định hướng lớn của Đảng, Nhà nước và các chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các vấn đề dư luận xã hội quan tâm hoặc các vấn đề có rủi ro cao trong quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; đã tăng cường thực hiện nhiều cuộc kiểm toán chuyên đề có quy mô lớn, phạm vi rộng. Song song với kế hoạch kiểm toán hằng năm, Kiểm toán Nhà nước còn xây dựng và ban hành kế hoạch kiểm toán trung hạn 3 năm. Qua đó góp phần định hướng cụ thể hơn cho các Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành, khu vực khi xây dựng kế hoạch kiểm toán hằng năm.

Ngoài ra, với phương châm “gọn nhưng chất lượng”, Kiểm toán Nhà nước đã thực hiện lồng ghép hợp lý các nhiệm vụ kiểm toán trong từng cuộc kiểm toán. Qua đó đã giảm đáng kể số lượng đoàn kiểm toán theo từng năm, hạn chế tần suất kiểm toán, giảm thiểu ảnh hưởng đến hoạt động thường xuyên của đơn vị, như: Năm 2022 thực hiện 190 nhiệm vụ kiểm toán (245 đoàn kiểm toán); năm 2023 thực hiện 135 nhiệm vụ (174 đoàn kiểm toán); năm 2024 thực hiện 129 nhiệm vụ (166 đoàn kiểm toán); năm 2025, dự kiến thực hiện 116 nhiệm vụ (156 đoàn kiểm toán).

Công tác lãnh đạo tổ chức thực hiện kiểm toán

Trong nhiệm kỳ 2020-2025, nhiều nhiệm vụ được giao theo quy định của Luật Kiểm toán Nhà nước mới được ngành triển khai thực hiện một cách bài bản, chất lượng, được đại biểu Quốc hội đánh giá cao, như nhiệm vụ trình ý kiến của Kiểm toán Nhà nước về chủ trương đầu tư đối với các dự án quan trọng quốc gia; nhiệm vụ trình ý kiến của Kiểm toán Nhà nước về dự toán ngân sách nhà nước và phương án phân bổ ngân sách Trung ương hằng năm. 

Cũng trong nhiệm kỳ này, công tác tổ chức kiểm toán được điều hành linh hoạt, thích ứng với những khó khăn, thách thức, bảo đảm vừa hoàn thành nhiệm vụ chính trị của ngành, vừa ưu tiên các đơn vị thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao, như: Năm 2021, để tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng thực hiện phòng, chống dịch Covid-19, Kiểm toán Nhà nước không thực hiện kiểm toán đối với ngành y tế, công an, Bộ CHQS và cắt giảm thời gian, quy mô các cuộc kiểm toán tại các tỉnh đang có dịch. Năm 2024, giảm nhiệm vụ kiểm toán để các địa phương khắc phục sau bão Yagi. Năm 2025, để tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, Kiểm toán Nhà nước đã giảm các cuộc kiểm toán liên quan đến cấp huyện, đồng thời điều chỉnh phương án tổ chức kiểm toán, ưu tiên tập trung kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp tỉnh hoàn thành trước ngày 30-6-2025.

Tổng hợp kết quả kiểm toán, giai đoạn 2020-2024, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý tài chính 281.809 tỷ đồng. Qua kiểm toán, nhiều tồn tại, hạn chế, bất cập trong công tác quản lý, điều hành, sử dụng tài chính, tài sản công của các bộ, ngành, địa phương và đơn vị được kiểm toán đã được phát hiện và kiến nghị chấn chỉnh kịp thời. Đồng thời, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị rà soát để hủy bỏ hoặc thay thế, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới một số nội dung không phù hợp với quy định pháp luật hoặc chưa phù hợp với thực tiễn của 1.048 văn bản nhằm bịt “lỗ hổng”, tránh thất thoát, lãng phí. 

Công tác lãnh đạo, chỉ đạo phòng, chống tham nhũng trong hoạt động kiểm toán

Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Trần Minh Khương. Ảnh: THU HẢI

Để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí thông qua hoạt động kiểm toán, Tổng Kiểm toán Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn như: Quy trình kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng nhằm tăng cường phát hiện, xác minh, làm rõ các vụ việc có dấu hiệu tham nhũng trong quá trình kiểm toán để xử lý theo quy định; ban hành hướng dẫn một số nội dung về kiểm toán thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công; phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an ban hành thông tư liên tịch quy định về phối hợp giữa Kiểm toán Nhà nước, cơ quan điều tra, Viện kiểm sát trong việc trao đổi, chuyển thông tin và kiến nghị xem xét, khởi tố vụ việc có dấu hiệu tội phạm được phát hiện thông qua hoạt động kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước. 

Về công khai kết quả kiểm toán; thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán

Việc công khai kết quả kiểm toán luôn được Ban cán sự Đảng, Đảng ủy, Tổng Kiểm toán Nhà nước quan tâm chỉ đạo. Đây cũng là nhiệm kỳ đầu tiên Kiểm toán Nhà nước tham dự Phiên giải trình về việc thực hiện các kết luận, kiến nghị kiểm toán, qua đó đảng ủy, cấp ủy các đơn vị đã chỉ đạo tổ chức rà soát và chỉ rõ nguyên nhân chưa thực hiện kiến nghị, đề ra giải pháp. Vì vậy, tỷ lệ thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán bình quân trong cả nhiệm kỳ là 81%, cao hơn so với tỷ lệ bình quân nhiệm kỳ trước (74,7%); nhiều kiến nghị kiểm toán tồn đọng các năm trước được đảng ủy, cấp ủy các đơn vị lãnh đạo tổ chức kiểm tra, đôn đốc, yêu cầu đơn vị được kiểm toán và cấp có thẩm quyền chỉ đạo thực hiện dứt điểm.

Lãnh đạo công tác kiểm soát chất lượng kiểm toán 

Trong nhiệm kỳ, Tổng Kiểm toán Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng kiểm toán như: Quy chế kiểm soát chất lượng kiểm toán; hoàn thiện hệ thống các quy định về quy trình kiểm toán, hướng dẫn kiểm toán trong các lĩnh vực, hệ thống chuẩn mực Kiểm toán Nhà nước, hồ sơ mẫu biểu kiểm toán;... Đồng thời, trong nhiệm kỳ đã giám sát (qua nhật ký điện tử) 100% các đoàn kiểm toán; kiểm soát trực tiếp nhiều đoàn kiểm toán, kiểm soát việc tổ chức thực hiện kiểm soát chất lượng kiểm toán của nhiều lượt kiểm toán trưởng; thực hiện nhiều cuộc thanh tra. Qua đó, nâng cao chất lượng kiểm toán nói riêng và chất lượng, hiệu quả các mặt công tác của Kiểm toán Nhà nước nói chung. 

Có thể nói giai đoạn 2020-2025, Đảng ủy Kiểm toán Nhà nước đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các đảng bộ, chi bộ trực thuộc và toàn ngành hoàn thành xuất sắc, toàn diện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2020-2025, lãnh đạo hoạt động kiểm toán bám sát mục tiêu Chiến lược phát triển Kiểm toán Nhà nước đến năm 2030 với phương châm “Gọn nhưng chất lượng”, “An toàn-uy tín”, tiếp tục khẳng định vai trò, vị thế của Kiểm toán Nhà nước trong hệ thống chính trị là công cụ đắc lực của Đảng và Nhà nước trong kiểm tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương, tăng cường trách nhiệm giải trình trong quản lý tài chính công, tài sản công; phát hiện, ngăn chặn và kiến nghị kịp thời các hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.

TRẦN MINH KHƯƠNG, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước