Những tháng còn lại của mùa khô năm 2023 được dự báo vô cùng khốc liệt về mức độ nắng nóng; trong khi hầu hết các hồ thủy điện đã tiệm cận mực nước chết hoặc dưới mực nước chết, nhiều tổ máy nhiệt điện than gặp sự cố...

11 nhà máy thủy điện phải dừng, giảm phát điện vì thiếu nước

Trực tiếp có mặt tại Nhà máy Thủy điện Thác Bà (Yên Bái), phóng viên Báo Quân đội nhân dân chứng kiến được sự khó khăn của đội ngũ kỹ sư khi phải vận hành nhà máy trong bối cảnh mực nước hồ thủy điện xuống dưới mực nước chết. Theo ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà: Mực nước tại hồ thủy điện Thác Bà đã dưới mực nước chết từ ngày 1-6. Trước tình hình này, Công ty đã chủ động dừng hoạt động 2 tổ máy (công suất mỗi tổ máy 40MW); tổ máy số 3 tiếp tục phát điện ở mức tối thiểu (15MW) nhằm bảo đảm cung cấp nước cho hạ du và duy trì cung cấp điện phục vụ nhân dân, đồng thời đảm bảo đúng quy trình điều tiết liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng. Trong tháng 5, sản lượng điện của nhà máy cũng chỉ bằng 1/10 cùng kỳ của năm 2022, (chỉ đạt 2 triệu kWh trong khi tháng 5 năm 2022 là 20 triệu kWh). 

Không chỉ hồ thủy điện Thác Bà rơi vào tình cảnh khô hạn, theo báo cáo ngày 8-6 của Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, Bộ Công Thương: Hiện lưu lượng nước về các hồ thủy điện trên cả nước tăng nhẹ so với ngày 7-6 nhưng vẫn ở mức rất thấp. Cụ thể có 9 hồ thủy điện đã tiệm cận mực nước chết hoặc dưới mực nước chết gồm: Lai Châu, Sơn La, Thác Bà, Tuyên Quang, Bản Vẽ, Hủa Na, Trung Sơn, Thác Mơ, Trị An. Và có 11 nhà máy thủy điện phải dừng, giảm phát điện vì lưu lượng và mực nước hồ không bảo đảm như: Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng, Thác Bà, Tuyên Quang, Bản Vẽ, Hủa Na, Trung Sơn, Trị An, Đại Ninh, Plei Krong.

Miền Bắc có thể thiếu hụt tới 30% sản lượng điện

Theo ông Trần Việt Hòa, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực, Bộ Công Thương: Trong cơ cấu nguồn điện tại miền Bắc, thủy điện chiếm tỷ trọng lớn (43,6%) trong việc cung cấp điện, nhưng thời gian vừa qua, tình trạng nước về các hồ thủy điện rất thấp gây ảnh hưởng lớn đến việc cung ứng điện trong mùa khô năm 2023. Tính đến ngày 6-6, công suất khả dụng của thủy điện là 3.110MW chỉ đạt 23,7% công suất lắp.

leftcenterrightdel
 Kiểm tra vận hành tại Nhà máy Thủy điện Thác Bà. 

Về nguồn nhiệt điện, trong thời gian vừa qua, với sự nỗ lực của các đơn vị có liên quan, việc cung ứng than cho các nhà máy nhiệt điện đã được bảo đảm. Các nhà máy nhiệt điện than đã đủ nhiên liệu vận hành với công suất huy động cao. Tuy nhiên, do thời tiết nắng nóng, nhiệt độ tăng cao, các tổ máy hoạt động tối đa công suất trong thời gian dài dẫn đến những sự cố về thiết bị. Ngoài ra, nhiều tổ máy nhiệt điện than bị sự cố dài ngày (Vũng Áng 1 tổ, Phả Lại 1 tổ, Cẩm Phả 1 tổ, Nghi Sơn 2 1 tổ). Điển hình như ngày như 1-6, tổng công suất không huy động được từ các nhà máy nhiệt điện than miền Bắc bị sự cố và suy giảm công suất lên đến 1.030MW. Như vậy, mặc dù nguồn nhiên liệu than cho phát điện đã được cấp tương đối đảm bảo nhưng cập nhật đến ngày 6-6, nguồn nhiệt điện than miền Bắc chỉ huy động được 11.934MW, chiếm 76,6% công suất lắp.

Về khả năng truyền tải điện từ miền Trung ra miền Bắc qua đường dây 500kV Bắc-Trung, ông Trần Việt Hòa cho biết, hiện việc truyền tải luôn ở ngưỡng giới hạn cao (giới hạn tối đa từ 2.500MW đến 2.700MW) dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ sự cố. Như vậy, tổng công suất khả dụng của hệ thống điện miền Bắc (bao gồm cả điện nhập khẩu) có thể huy động để đáp ứng nhu cầu phụ tải điện chỉ đạt mức 17.500-17.900MW (khoảng 59,2% công suất lắp đặt). Trong khi đó, nhu cầu sử dụng điện ở khu vực miền Bắc có thể lên mức 23.500-24.000MW trong những ngày nắng nóng sắp tới. Như vậy, hệ thống điện miền Bắc đối mặt với nguy cơ thiếu công suất tại hầu hết các giờ trong ngày.

Nêu rõ về những căng thẳng trong cung cấp điện tại khu vực miền Bắc, ông Ngô Sơn Hải, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thông tin, trong những ngày nắng nóng nhất, miền Bắc sẽ thiếu hụt và phải cắt giảm lên tới 30% sản lượng điện; còn thông thường sản lượng điện cắt giảm trung bình phía Bắc mỗi ngày là từ 6-10%, tùy thuộc tình hình thời tiết.

leftcenterrightdel

Công nhân Điện lực Lạng Sơn tuyên truyền các giải pháp tiết kiệm điện. 

Để khắc bảo đảm cung ứng điện, trong thời gian tới, Bộ Công Thương đưa ra một số giải pháp trước mắt như yêu cầu EVN tập trung huy động hiệu quả mọi nguồn lực, trong chỉ đạo điều hành thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện. Trong đó, gồm các giải pháp kỹ thuật, truyền thống như duy trì độ sẵn sàng các nhà máy, tổ máy nhiệt điện, đẩy nhanh thời gian khắc phục sự cố nhanh nhất có thể. Vận hành hệ thống điện hợp lý, cố gắng tăng huy động nhiệt điện để ngăn chặn suy giảm mực nước thủy điện; đưa ra giải pháp tăng cường huy động các nhà máy năng lượng tái tạo, đẩy nhanh tiến độ đưa các nhà máy năng lượng tái tạo chuyển tiếp vào vận hành...; tập trung cao độ thực hiện hiệu quả các giải pháp về tăng cường tiết kiệm điện, đặc biệt trong tháng 6-2023.

Nguy cơ thiếu điện đã được cảnh báo từ lâu. Chính vì vậy, việc thiếu điện là trách nhiệm không thể biện minh của cơ quan quản lý nhà nước và ngành điện. Điều này đã ảnh hưởng lớn tới sinh hoạt của người dân và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đại diện Bộ Công Thương, EVN đã gửi lời xin lỗi tới người dân, doanh nghiệp, song việc cần kíp lúc này là Bộ Công Thương, EVN cần có các kịch bản linh hoạt ứng phó với những khó khăn về cung ứng điện nhằm giảm thiểu thiệt hại cho người dân và doanh nghiệp.

VŨ DUNG