Cá ngừ Bình Định trong nỗ lực chinh phục thị trường Nhật Bản

QĐND - Nếu sản phẩm cá ngừ đánh bắt được đạt chuẩn chất lượng, giá bán cá ngừ đại dương của ngư dân Bình Định trên thị trường Nhật Bản sẽ cao gấp 5 lần giá bán trên thị trường nội địa. Tuy vậy, chinh phục được thị trường khó tính này là điều không hề dễ dàng…

Chủ tịch UBND tỉnh đi bán cá ngừ!

Đoàn phóng viên báo chí chúng tôi đến Bình Định với mục đích chính là tìm hiểu về công tác cải cách thủ tục hành chính ở đây. Tuy nhiên, thật trùng hợp, khi chúng tôi đặt chân đến Bình Định, cũng là lúc tỉnh này nhận được tin vui về buổi bán đấu giá cá ngừ đại dương đầu tiên tại Nhật Bản đã thành công. Cơ duyên ấy đã giúp chúng tôi biết được hành trình gian nan của cá ngừ đại dương Bình Định đến với thị trường Nhật Bản như thế nào.

Tàu vỏ gỗ rất phổ biến với ngư dân Việt Nam, trong khi tàu vỏ composit thích hợp hơn cả cho việc đánh bắt và bảo quản cá ngừ.

Vui theo câu chuyện con cá ngừ, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Lê Hữu Lộc kể rằng, trong một lần sang Nhật, ông được phía bạn thết đãi món cá ngừ đại dương. Đó là món ăn được người Nhật ưa chuộng và giá thành cũng rất đắt đỏ. Ngay lúc được giới thiệu về món ăn ấy, trong đầu của ông đã nghĩ tới những chuyến tàu nặng cá ngừ đại dương của ngư dân Bình Định. Ông thầm nhủ rằng sẽ phải tìm cách để đưa cá ngừ đại dương Bình Định sang Nhật, giúp ngư dân làm giàu từ nghề câu cá ngừ.

Nghĩ là làm, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định chẳng ngại trở thành… người bán cá ngừ khi quyết định mang theo một số con cá ngừ nhân dịp ông dẫn đầu đoàn đi Nhật Bản xúc tiến đầu tư để “ma-két-tinh”. Kết quả của lần giới thiệu sản phẩm ấy không được như mong muốn, bởi cá ngừ không đạt tiêu chuẩn chất lượng theo yêu cầu của thị trường Nhật, phải vứt bỏ. Tuy nhiên, trước sự nhiệt tình của ông, các bạn Nhật đã đồng ý chuyển giao công nghệ đánh bắt cá ngừ cho ngư dân Bình Định và giúp tập huấn ngư dân thực hiện đánh bắt cá ngừ theo công nghệ Nhật Bản.

Sau đó chỉ vài ngày, Phó chủ tịch Hội Hữu nghị Việt-Nhật tại Sakai (Nhật Bản), ông Hi-rô-xu-kê Ka-tô (Hirosuke Kato) dẫn đầu đoàn công tác tới thăm và làm việc tại Bình Định, mang theo 5 bộ thiết bị câu cá ngừ đại dương của Nhật Bản để tặng ngư dân Bình Định. Đồng thời, đoàn cũng tổ chức tập huấn, hướng dẫn việc lắp đặt thiết bị câu cá ngừ cho các tàu cá được chọn làm thí điểm, hỗ trợ kỹ thuật cải tạo hầm bảo quản cá để nâng cao chất lượng sản phẩm cá ngừ.

Thành công và chưa thành công

Hóa ra, cách đánh bắt và bảo quản cá ngừ truyền thống của ngư dân ta là nguyên nhân chính khiến sản phẩm cá ngừ khó đạt chuẩn chất lượng. Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Mai Thanh Thắng kể, ngư dân ta câu được cá ngừ thì để cá quẫy đạp tự nhiên dưới nước trước khi kéo lên thuyền. Lên thuyền rồi, ngư dân ta lại dùng dụng cụ thô sơ để đập chết cá, nên cá càng giãy giụa. Mà giống cá ngừ ấy, cá càng quẫy đạp mạnh và lâu, chất lượng thịt càng thấp. Trong khi đó, ngư dân Nhật ngay khi câu được cá ngừ đã dùng xung điện chích làm cá chết lâm sàng, gần như ngay lập tức. Cách bảo quản cá ngừ của ngư dân Nhật cũng khác ta. Thay vì xếp cá tầng tầng lớp lớp dưới hầm đá như ngư dân Việt Nam, ngư dân Nhật lại treo cá trong hầm nên chất lượng bảo quản tốt hơn.

Nắm được “bí quyết” đánh bắt cá ngừ của các bạn Nhật Bản, ngư dân Bình Định triển khai theo. Kết quả bước đầu khá khả quan. Lô hàng 10 con cá ngừ đại dương đầu tiên do Bình Định mang sang Nhật đấu giá tương đối thành công với giá đấu cao nhất lên tới hơn 430.000 đồng/kg. Trong khi đó, cá ngừ bán trên thị trường nội địa chỉ đạt được mức giá khoảng hơn 100.000 đồng/kg. Nghe đâu, nếu chất lượng cá ngừ tốt hơn, giá đấu thành công ở Nhật sẽ còn cao hơn mức 430.000 đồng/kg nhiều…

Tuy nhiên, thông tin mới nhất từ Bình Định cho thấy, dường như ngư dân ta vẫn chưa làm chủ được công nghệ câu cá ngừ đại dương Nhật Bản. Trong chuyến đi biển thứ hai vừa kết thúc trước đây ít ngày, ngư dân Bình Định đánh bắt được 57 con cá ngừ đại dương, nhưng chỉ có 4 con đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang Nhật. Ngay sau đó, ngày 15-9 vừa rồi, UBND tỉnh Bình Định phải mở một hội nghị bàn giải pháp thúc đẩy mô hình câu cá ngừ đại dương theo công nghệ Nhật Bản. Cứ như thông tin từ hội nghị này, Bình Định đang quyết tâm nâng cao chất lượng sản phẩm cá ngừ và quyết tâm chinh phục bằng được thị trường tiêu thụ cá ngừ khó tính nhất thế giới-Nhật Bản. Ông Lê Hữu Lộc yêu cầu các cơ quan hữu quan ở địa phương tập trung ở mức cao nhất để hỗ trợ ngư dân, từ tạo điều kiện tập huấn, đào tạo kỹ thuật đánh bắt, bảo quản cá ngừ cho tới hỗ trợ vay vốn đóng tàu và thu mua sản phẩm cá ngừ, khích lệ ngư dân vươn khơi bám biển.

Đây không phải là chính vụ đánh bắt cá ngừ, nên sản lượng cá đánh bắt được không cao. Nhưng đây cũng là dịp tốt để ngư dân Bình Định tập dượt theo công nghệ mới trước khi bước vào một vụ mùa bội thu cá ngừ. Nếu thành công trong mô hình đánh bắt cá ngừ này, người dân quê hương của vị vua áo vải lừng danh sử sách sẽ có cơ hội không nhỏ để phát triển kinh tế biển.