Bài 2: Gian nan đòi nợ thuế

 76 nghìn tỷ đồng nợ thuế

Theo báo cáo của Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), tính đến ngày 30-4-2016, cả nước có 76.000 tỷ đồng tiền nợ thuế, tăng 3.123 tỷ đồng, tương ứng mức tăng 4,3% so với cuối năm 2015. Trong số này, có 36.729 tỷ đồng là tiền nợ thuế từ hơn 90 ngày, chiếm tỷ trọng 48,3% tổng số nợ và tăng khoảng 4% so với cuối năm 2015. Trong khi đó, các khoản phạt và tiền chậm nộp ở mức 23.921 tỷ đồng, tương đương 31,5% tổng số tiền nợ thuế, tăng khoảng 5,4% so với cuối năm 2015.

Tuyên truyền các văn bản pháp luật về thuế. Ảnh: Mạnh Hà 

Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những địa phương thực hiện tốt việc thu nộp thuế, nhưng theo thống kê của Cục Thuế TP Hồ Chí Minh, tổng số tiền thuế, tiền phạt còn nợ tạm kết theo chương trình quản lý thuế tập trung tính đến đầu tháng 5-2016 là hơn 21.600 tỷ đồng, tăng 13,38% so với thời điểm cuối tháng 12-2015.

Giải thích cho tình trạng này, cơ quan thuế cho biết, do nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính, sản xuất kinh doanh thua lỗ, rơi vào tình trạng giải thể nên không có nguồn thanh toán nghĩa vụ thuế đúng hạn. Bên cạnh đó, nợ thuế tăng còn bởi theo quy định của Luật Quản lý thuế, các khoản nợ thuế trên dưới 90 ngày, nợ không có khả năng thu vẫn phải tính tiền chậm nộp theo mức 0,05%/ngày (từ 1-7-2016 giảm xuống mức 0,03%/ngày).

Mặt khác, tình trạng này còn xuất phát từ ý thức của người nộp thuế chưa chấp hành tốt các quy định của pháp luật về thuế, chây ỳ không nộp thuế đúng hạn.

Thực tế, trong thời gian qua đã có tình trạng một số doanh nghiệp có nợ thuế hoặc bị truy thu số thuế lớn thì ngay lập tức bỏ khỏi địa điểm kinh doanh sau đó thành lập công ty khác. Trong khi đó, theo Luật Doanh nghiệp và Luật Quản lý thuế đều không có quy định nào đối với các thủ thể nợ tiền thuế thì không được phép thành lập công ty mới dù chỉ là thành viên góp vốn trong công ty mới thành lập. Đây là “kẽ hở” lớn tạo ra việc nợ thuế của các doanh nghiệp.

Theo báo cáo về tình hình thu hồi nợ thuế của Tổng cục Thuế, tính đến ngày 30-4-2016, tổng số 63 cục thuế trong cả nước đã đôn đốc, nhưng mới thu hồi được 14.250 tỷ đồng nợ thuế của năm 2015 chuyển sang, chỉ bằng 19,6% tổng nợ đến 31-12-2015. Trong đó, thu bằng biện pháp quản lý nợ được 10.990 tỷ đồng; bằng biện pháp cưỡng chế là 3.260 tỷ đồng

Cả hệ thống chính trị đã vào cuộc nhưng việc thu hồi nợ thuế vẫn khó khăn

Theo Cục Thuế thành phố Hải Phòng, số tiền nợ thuế hiện nay của thành phố vào khoảng 1.700 tỷ đồng, trong đó số nợ có khả năng thu hồi khoảng 700 tỷ đồng. Trong 4 tháng đầu năm 2016, Cục Thuế Hải Phòng đã thu được 345 tỷ đồng, cố gắng từ nay đến cuối năm sẽ hoàn thành thu nợ hơn 500 tỷ đồng nữa. Để thực hiện thu nợ có hiệu quả, Cục Thuế Hải Phòng đã tham mưu với UBND thành phố thành lập 6 tổ chống thất thu, bao gồm đại diện cơ quan thuế và các ban ngành chức năng của thành phố. Nhờ sự vào cuộc của các cấp, các ngành, của cả hệ thống chính trị nên công tác thu hồi nợ thuế, chống thất thu ngân sách Nhà nước của Hải Phòng đã đạt hiệu quả bước đầu, nhưng để thu hồi hết 1.700 tỷ đổng tiền nợ thuế quả là bài toán rất khó.

Còn đối với thành phố Hà Nội, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế TP Hà Nội cho biết, để tăng cường thu hồi nợ thuế, thời gian qua cục thuế đã thường xuyên rà soát, đối chiếu, chuẩn hóa dữ liệu nợ thuế; thực hiện phân loại chính xác nợ thuế của các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nợ trọng điểm; phối hợp phân tích, đánh giá, xác định chính xác nguyên nhân nợ thuế của từng doanh nghiệp để tham mưu, đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp một cách phù hợp, hiệu quả, đúng pháp luật. Để cả hệ thống chính trị của thành phố vào cuộc, cục thuế đã tham mưu, đề xuất các giải pháp đôn đốc thu nợ, cưỡng chế nợ với Ban Chỉ đạo đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế của thành phố (do đồng chí Phó chủ tịch UBND thành phố làm Trưởng ban và đại diện các sở, ngành; đại diện 30 quận, huyện, thị xã) nhằm đẩy mạnh sự phối hợp các cấp, các ngành và chính quyền địa phương trong công tác thu hồi nợ đọng thuế.

Thành phố Hồ Chí Minh đã công bố danh sách các doanh nghiệp nợ thuế ở mức hơn 1 tỷ đồng trên các phương tiện thông tin đại chúng, rà soát 100% các khoản nợ thuế, phân tích cụ thể từng khoản và thường xuyên đối chiếu nợ nhằm hạn chế nợ sai, nợ chờ xử lý; đề nghị cơ quan liên quan phong tỏa tài khoản, tăng cường thanh tra, kiểm tra về thuế, xử phạt chậm nộp, cưỡng chế nợ thuế theo quy định như: Thu hồi mã số thuế; thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng; đình chỉ hóa đơn, thu hồi giấy chứng nhận kinh doanh. 

 Riêng trong năm 2015, Cục Thuế Thành phố Hồ Chí Minh đã thu nợ thuế tồn dư từ các năm trước và trong năm đạt 23.428 tỷ đồng, trong đó thu nợ thuế từ năm 2014 chuyển sang là 12.996 tỷ đồng, thu nợ phát sinh trong năm 2015 là 10.432 tỷ đồng. 4 tháng đầu năm 2016, Cục Thuế TP Hồ Chí Minh đã thu hồi được được 4.280 tỷ đồng tiền nợ thuế, trong đó thu nợ thuế năm 2015 chuyển sang là 2.537 tỷ đồng, thu nợ phát sinh năm 2016 là 1.743 tỷ đồng.

(Còn nữa)

PHÚ THỌ - TRUNG KIÊN