Kỳ 1: Đánh địch giải phóng cố đô Xiêm Riệp

QĐND Online - Sau khi tiến công địch giải phóng Thủ đô Phnôm Pênh, Sư đoàn 10 của Quân đoàn 3, nhận lệnh tiến công địch ở các tỉnh xung quanh Biển Hồ, giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng.

Sau khi Trung đoàn 24 đánh địch, giải phóng thị xã Công Pông Thom, Trung đoàn 66 được chuyển giao xe tăng, thiết giáp và pháo binh, tiểu đoàn ô tô vận tải, hành tiến tiến công giải phóng thành phố Xiêm Riệp, quyết không cho địch tổ chức co cụm lập căn cứ ở vùng Tây Bắc chống lại lực lượng cách mạng và nhân dân Campuchia.

Nhận lệnh đánh địch của sư đoàn, chỉ huy trung đoàn nhận định, lực lượng địch ở trục đường 6 và thành phố Xiêm Riệp còn đông, sức chiến đấu còn mạnh. Hơn nữa, khi Thủ đô Phnôm Pênh và thị xã Công Pông Thom bị mất, quân địch sẽ tăng cường phòng bị. Tuy nhiên, chặng đường từ Công Pông Thom tới Xiêm Riệp khá dài, lực lượng địch rút chạy chưa thể về đến thành phố Xiêm Riệp để co cụm. Do đó, trung đoàn cần phải khẩn trương làm công tác chuẩn bị để nhanh chóng hành tiến tiến công địch. Sau hơn 2 giờ chuẩn bị chiến đấu, tiểu đoàn bộ binh và xe thiết giáp đi đầu, bắt đầu hành tiến đánh địch, tiếp sau là sở chỉ huy và cơ quan trung đoàn, lực lượng xe tăng và pháo binh. Hai tiểu đoàn bộ binh chuẩn bị xong, tiếp tục hành tiến chiến đấu, sẵn sàng đánh địch tiến công vào hai bên sườn. Đội hình tiến công của trung đoàn theo đường số 6, ra khỏi thị xã Công Pông Thom khoảng 5km, bộ phận đi đầu gặp địch nổ súng ngăn chặn rất quyết liệt. Bộ binh ta xuống xe triển khai tiến công, có hoả lực mạnh của ĐKZ trên xe thiết giáp đi cùng, bắn ngắm trực tiếp chi viện. Sau 30 phút chiến đấu, quân địch bị tiêu diệt, bộ đội ta lên xe hành tiến đánh địch. Phát hiện bộ đội ta tiến công, quân Pôn Pốt dựa vào địa hình có lợi và các phun, sóc ở hai bên đường liên tục chặn đánh.

Bộ đội Việt Nam tiến công giải phóng nhiều nơi ở Campuchia.

Qua hơn 1 giờ tác chiến chỉ huy, trung đoàn nhận định, nếu ta vận dụng cách đánh này, tốc độ tiến công sẽ chậm, quân địch càng có điều kiện tăng cường phòng bị liên tục chặn đánh. Trung đoàn quyết định thay đổi cách đánh, vừa hành tiến, vừa tiến công tiêu diệt địch. Khi có bộ đội bị thương vong và ô tô bị hỏng, từng khối chiến đấu để lại một bộ phận khắc phục, đưa ngay xe dự bị lên phát triển tiến công tiếp. Sở chỉ huy của trung đoàn, đi cùng chỉ huy tiểu đoàn 7 đi đầu, sau đại đội chiến đấu phái đi trước. Tuy nhiên, cách đánh này lại gây trở ngại cho chỉ huy tiểu đoàn ô tô, bộ đội sợ không đủ người để khắc phục hậu quả và xe để thay thế. Trung đoàn bàn phương án khắc phục, tạo điều kiện để anh em lái xe yên tâm sát cánh cùng bộ binh đánh địch. Xây dựng được lòng tin và tạo sự đồng thuận, các bộ phận đều có quyết tâm vượt qua khó khăn, đánh địch hoàn thành nhiệm vụ được giao. Bàn bạc phương án và tổ chức đội hình chiến đấu xong, trung đoàn tiếp tục hành tiến tiến công tiêu diệt địch. Mặc dù quân địch vẫn liên tục chặn đánh, nhưng thiết giáp và bộ binh đi đầu đã đánh bật quân địch sang hai bên đường để phát triển tiến công. Vì vậy, có lúc đội hình trung đoàn, cùng nổ súng đánh địch trên đoạn đường dài vài cây số.

Lợi dụng trời tối quân địch khó quan sát phát hiện lực lượng ta, trung đoàn quyết định đẩy nhanh tốc độ tiến công. Khi trăng sáng trung đoàn ra lệnh tất cả các loại xe không được bật đèn và bỏ nguỵ trang. Bộ đội trên xe không đội mũ, sử dụng khăn mặt vắt vai hoặc đội lên đầu để nghi binh lừa địch. Kế sách của ta đã phát huy hiệu quả, quân địch ít chặn đánh, tiếng súng xa dần, đội hình chiến đấu của trung đoàn đã nhanh chóng lọt sâu vào phía sau quân địch. Quá nửa đêm, một tình huống bất ngờ xảy ra, quân địch tưởng thị xã Công Pông Thom vẫn còn đang tác chiến, chúng sử dụng đoàn xe vận tải gần 30 chiếc chở quân và đạn dược chi viện cho chiến trường này. Đoàn xe địch đi ngược chiều đội hình chiến đấu của ta. Đại đội bộ binh và thiết giáp đi trước phát hiện báo cáo, trung đoàn ra lệnh tuyệt đối không được nổ súng, để tạo thế bất ngờ tiến sâu hơn vào đội hình quân địch, các lực lượng chỉ được nổ súng, khi quân địch đã phát hiện ra lực lượng ta. Đoàn xe của địch, ngày càng tiến sâu vào đội hình chiến đấu của trung đoàn. Quân địch lại lầm tưởng là lực lượng của mình, chúng không hề nghi ngờ hoặc phát ra tín hiệu để hỏi. Gần một giờ sau, chiếc xe đi cuối đội hình chở bộ binh, đầu đội hình xe chở đạn của địch nháy đèn, một tên đứng ngoài cửa vẫy tay, ra hiệu cho xe đi đầu của ta dừng lại. Chiếc xe ra hiệu dừng lại vừa đi qua, sợ bị lộ, xe thiết giáp đi đầu của ta sử dụng ĐKZ tiêu diệt chiếc xe đi sau. Bị hoả lực 106,7 mm bắn ở cự ly gần, chiếc xe chở đạn của địch bị hất tung ra bên đường, nổ vang.

Thấy tiếng nổ lớn, quân địch ở các chốt hai bên đường tiến ra chặn cả xe của ta và địch lại để hỏi. Xe của chỉ huy trung đoàn cũng bị ba người cầm súng tiến ra chặn trước cửa xe. Trời tối không rõ lính ta hoặc địch, tôi nói nhỏ với tiểu đoàn trưởng và lái xe: “Ngồi im để mình xuống.” Vừa đặt chân xuống đất, tôi bị tên lính đi đầu chĩa súng vào người. Anh em trên xe lo lắng, muốn cứu tôi, nhưng do cự ly giữa tôi và tên địch quá gần nên không thể nổ súng được. Nhận thấy đây là lính địch, tôi bình tĩnh xua tay ra hiệu cho tên địch là không có gì xảy ra. Rất may trong thời gian dài chiến đấu trên đất Campuchia, người tôi gầy và đen, trên vai luôn có chiếc khăn mặt lau mồ hôi, đêm tối trông giống khăn rằn của địch. Tên địch tưởng tôi là lái xe của chúng, liền hạ súng bước đi, hai tên sau cũng quay gót bước theo. Lúc đó tôi chỉ kịp lăn mấy vòng, nhằm tạo ra khoảng cách để anh em trên xe tiêu diệt địch. Tiếng súng từ khu vực xe chỉ huy bùng nổ, đội hình toàn trung đoàn chuyển sang tiến công địch. Bị đánh bất ngờ trong thế cài xen, quân địch bị tiêu diệt, hoảng loạn bỏ chạy.

Sau gần 2 giờ chiến đấu, trung đoàn đã quét sạch các chốt của địch ở hai bên đường, bắn cháy và bắt sống 23  xe của địch. Đơn vị cũng có một số cán bộ và chiến sĩ bị hy sinh, trong đó có anh Vũ Văn Tài vừa được bổ nhiệm làm trung đoàn phó.  

(Còn nữa)   

Thiếu tướng PGS TS BÙI THANH SƠN