Giờ học tô chữ ở Trường Mầm non Tô Hiệu, huyện Thường Tín, TP Hà Nội.
Bài toán thiếu, thừa
Theo số liệu thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), tính đến hết năm học 2015-2016, cả nước có 14.532 trường mầm non, tăng hơn 300 trường so với năm học 2014-2015, kéo theo đó là sự phát triển về số lượng của đội ngũ cán bộ, giáo viên mầm non. Cụ thể, năm học 2015-2016, cả nước có hơn 442.000 giáo viên, tăng so với năm học trước hơn 30.000 giáo viên. Tuy nhiên, so với con số gần 5 triệu trẻ lứa tuổi mầm non đến tuổi tới trường thì số lượng giáo viên tăng như trên vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu. Theo tính toán của Bộ GD-ĐT, tỷ lệ giáo viên/lớp ở cấp mầm non năm học vừa qua chỉ đạt mức 1,58, như vậy trung bình chưa đạt tiêu chuẩn 2 cô/lớp.
Chỉ còn ít ngày nữa, trẻ mầm non trên cả nước sẽ chính thức bước vào năm học mới. Theo khảo sát của phóng viên, đến thời điểm này, công tác tuyển sinh cấp mầm non năm học 2016-2017 của các huyện ngoại thành Hà Nội về cơ bản đã được hoàn tất. Theo bà Tạ Thị Thu Hương, Phó trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Chương Mỹ, toàn huyện có 39 trường mầm non, trong đó có 4 trường ngoài công lập (do huyện quản lý) và 35 trường công lập. Cơ sở vật chất của các trường công lập trong huyện chưa đáp ứng được nhu cầu đưa trẻ đến trường của người dân, đặc biệt là trẻ 18-36 tháng tuổi. Vì khó khăn về cơ sở hạ tầng, một số trường không thể mở rộng quy mô lớp học, nhiều phụ huynh buộc phải gửi con đến các cơ sở giáo dục mầm non tư nhân. Với tổng số hơn 1.300 giáo viên mầm non như hiện nay của huyện Chương Mỹ, trước mắt có thể xem là đủ. "Đời sống giáo viên đã đỡ vất vả hơn. Nhưng về lâu dài, nếu được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, mở rộng quy mô hơn thì vẫn cần thêm giáo viên cho bậc mầm non", bà Hương cho hay.
Hiện huyện Thường Tín có 29 trường công lập, được chia đều cho mỗi xã. Riêng Trường Mầm non Tô Hiệu có 27 lớp với 61 giáo viên. Bà Phạm Kim Dung, Hiệu trưởng nhà trường cho biết, năm học 2016-2017, số lượng trẻ được đăng ký nhập học là 775, cho cả khối nhà trẻ và mầm non, còn thiếu khoảng 40 em so với chỉ tiêu tuyển sinh nhà trường đề ra và hầu hết là từ 18 đến 36 tháng tuổi. Nguyên nhân là do nhà trường không đủ cơ sở vật chất để đáp ứng 100% nhu cầu của phụ huynh. Bà Phạm Kim Dung cũng cho biết, chế độ của giáo viên mầm non hiện nay đã được bảo đảm hơn. 60% giáo viên trong trường có trình độ đại học; số còn lại, nhà trường tạo điều kiện để các cô giáo được học tập nâng cao trình độ, nghiệp vụ. Với số trẻ tuyển sinh của năm nay thì tạm thời bảo đảm 2 cô/lớp. Nhưng nếu tuyển đủ 802 trẻ theo đúng chỉ tiêu tuyển sinh thì nhà trường sẽ thiếu giáo viên.
Cần nâng cao chất lượng giáo viên mầm non
Theo GS, TSKH Đào Trọng Thi, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, nguyên nhân của những bất cập trong giáo dục mầm non là do các địa phương thiếu sự quy hoạch tổng thể; chưa đủ điều kiện về cơ sở vật chất, đáp ứng nhu cầu của xã hội. Luật Giáo dục đưa ra chính sách giáo dục phổ cập cho trẻ em nhưng chỉ đối với trẻ em từ 5 tuổi trở lên. Còn đối với trẻ em từ 4 tuổi trở xuống thì không có bất kỳ chính sách hỗ trợ nào. Nhiều trường học quá tải, phụ huynh phải đưa con em mình đến các cơ sở ngoài công lập, chất lượng kém hơn, học phí cao hơn để gửi trẻ.
Bên cạnh đó, lương giáo viên vẫn còn thấp. Đội ngũ giáo viên mầm non còn thiếu về số lượng, hạn chế về chất lượng, đặc biệt là ở các địa phương nông thôn, miền núi. Thiếu cơ sở vật chất, trình độ đội ngũ cán bộ, giáo viên mầm non còn hạn chế là nguyên nhân chính dẫn đến những hệ lụy đáng buồn, đặc biệt là tình trạng bạo hành trẻ em xảy ra trong thời gian vừa qua. GS, TSKH Đào Trọng Thi kiến nghị, Nhà nước cần có chế độ ưu đãi công bằng với tất cả các cháu lứa tuổi nhà trẻ, mầm non; đầu tư phát triển giáo dục mầm non ngoài công lập. Bên cạnh đó, vấn đề mang tính chiến lược hàng đầu là phải nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non cả về phẩm chất đạo đức và năng lực chuyên môn. Bởi thực tế cho thấy, chất lượng của giáo dục mầm non phần nhiều do đội ngũ giáo viên mầm non-chủ thể trực tiếp của quá trình giáo dục trẻ-quyết định.
Đây cũng là trăn trở của ngành GD-ĐT thời gian qua. Để khắc phục những bất cập trong giáo dục mầm non, Bộ GD-ĐT vừa ban hành kế hoạch xây dựng đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục mầm non giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025”, trong đó có nội dung tập trung nâng cao toàn diện chất lượng giáo viên mầm non; bảo đảm nâng cao năng lực nghề nghiê%3ḅp; ý thức trách nhiệm, đạo đức nhà giáo và cán bô%3ḅ quản lý giáo dục mầm non; gắn đào tạo, bồi dưỡng với nhu cầu và quy hoạch sử dụng lâu dài. Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý cơ sở giáo dục là đơn vị chủ trì soạn thảo đề án này. Thời gian hoàn thành đề án dự kiến là tháng 11-2016 để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Hy vọng rằng, với nỗ lực từ phía cơ quan quản lý, chất lượng giáo viên mầm non sẽ được nâng cao.
Bài và ảnh: NGUYỄN HOÀI