Đáng chú ý, sự việc xảy ra chỉ vài ngày sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT về khen thưởng và kỷ luật học sinh. Theo đó, từ ngày 31-10-2025 trở đi, các hình thức kỷ luật được áp dụng trong gần 40 năm qua (đình chỉ học tập, cảnh cáo trước lớp, cảnh cáo trước toàn trường) sẽ bị loại bỏ, học sinh vi phạm kỷ luật chỉ bị nhắc nhở, phê bình hoặc viết bản tự kiểm điểm.

Trong bối cảnh ngành giáo dục thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Thông tư 19 được kỳ vọng là cách làm mới mang tính nhân văn hơn trong giáo dục. Tuy nhiên, khi Thông tư 19 còn chưa có hiệu lực thì vụ việc vi phạm của học sinh vừa qua gây ra băn khoăn rằng: Liệu quy định của thông tư này có phù hợp với thực tế không? Với những học sinh cá biệt có hành vi lệch chuẩn nghiêm trọng thì hình thức kỷ luật nào vừa bảo đảm tính răn đe, ngăn ngừa việc tái lặp vi phạm, vừa góp phần xây dựng môi trường giáo dục an toàn?

Thực tế cho thấy, đối với những học sinh cá biệt thì hình thức kỷ luật cao nhất trong Thông tư 19 là “viết bản kiểm điểm” gần như vô tác dụng. Khi hình thức kỷ luật quá nhẹ, học sinh dễ hình thành tâm lý “nhờn luật” và tiếp tục tái phạm. Điều này vô tình gây nguy hại cho việc hình thành nhân cách các em, gây áp lực và căng thẳng cho giáo viên, ảnh hưởng đến chất lượng môi trường giáo dục và sự an toàn của cả giáo viên và học sinh.

Ảnh minh họa: qdnd.vn 

Trường học không chỉ là nơi truyền dạy kiến thức, kỹ năng mà còn là môi trường để học sinh hình thành ý thức chấp hành quy định, tập chịu trách nhiệm với những hành vi của mình. Các hình thức kỷ luật trong trường nhằm giáo dục những học sinh vi phạm nội quy, đồng thời cảnh báo, cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa vi phạm. Theo PGS, TS Trần Thành Nam, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội), để giáo dục con người nghiêm minh, nhân văn và bền vững, các hình thức kỷ luật tại trường học cần đi kèm một quy trình đánh giá tâm lý, tư vấn phục hồi và theo dõi hành vi.

Ở nhiều nước trên thế giới, hệ thống nhà trường, tâm lý học đường và tư pháp trẻ em phối hợp chặt chẽ. Với những học sinh vi phạm nghiêm trọng, tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền quyết định cho các em tiếp tục học ở trường, hoặc chuyển vào trường giáo dưỡng-một môi trường giáo dục có tính răn đe hơn. Nếu học ở trường, học sinh vi phạm cần tham gia chương trình trị liệu tâm lý và kỹ năng. Nhà tâm lý sẽ theo dõi và báo cáo định kỳ thái độ, hành vi của học sinh cho nhà trường và cơ quan pháp lý, cho đến khi học sinh đó thực sự chuyển hóa được nhận thức và hành vi: Chỉ ra mình sai ở đâu, vì sao sai, thay đổi thế nào, cam kết ra sao.

Đổi mới giáo dục không có nghĩa là cần phải làm nhẹ các hình thức kỷ luật. Điều ngành giáo dục cần quan tâm là áp dụng những biện pháp kỷ luật phù hợp, công bằng, nhân văn mà kiên quyết, để chuẩn bị cho thế hệ trẻ trở thành những công dân có trách nhiệm, biết tôn trọng pháp luật và các chuẩn mực đạo đức xã hội.

HOÀNG LAM

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.