Qua 12 năm thực hiện, bộ tài liệu “Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh Hà Nội” góp phần giáo dục các em học sinh về thái độ và hành vi cần có trong sinh hoạt, giao tiếp, ứng xử để trở thành học sinh thanh lịch, văn minh.

Nội dung các bài giảng trong bộ tài liệu được thiết kế phù hợp với từng lớp học, phù hợp với tâm sinh lý của học sinh nên theo đánh giá của nhiều giáo viên, ứng xử của học sinh trong các mối quan hệ như đối với thầy cô, cha mẹ, bạn bè, anh chị lớp trên, với người cùng tham gia giao thông... có sự chỉn chu, hòa nhã hơn. Trên cơ sở đó, năm học này, Hà Nội triển khai giảng dạy nếp sống thanh lịch, văn minh cho trẻ từ 5 đến 6 tuổi, với mục tiêu phấn đấu 100% trẻ mẫu giáo trong độ tuổi nhận biết được những hành vi đúng và đẹp, từ đó gieo mầm trong nhận thức của trẻ về nét đẹp thanh lịch, văn minh của người Hà Nội.

 Học sinh Trường THCS Thái Thịnh tham gia các hoạt động học tập trải nghiệm.

Tuy nhiên, để học sinh Thủ đô tiếp nhận điều hay lẽ phải một cách tự nhiên trên cơ sở dễ hiểu, dễ thực hành trong những việc làm và mối quan hệ diễn ra hằng ngày của các em, cần nhiều giải pháp đồng bộ từ gia đình, nhà trường, xã hội và cộng đồng. Giáo dục về đạo đức là một quá trình lâu dài, nhất là đối với học sinh chưa ngoan. Không thể qua một bài giảng, các em có thể ngoan ngay. Hiện nay, tình trạng học sinh nói tục diễn ra khá phổ biến. Dạo quanh các cổng trường vào giờ tan học, ghé qua các quán cóc vỉa hè hoặc truy cập vào các diễn đàn của học sinh trên mạng, không khó để thấy những lời nói tục. Ngay với học sinh nhỏ tuổi, tình trạng này cũng không phải là hiếm.

Theo TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục Hà Nội, con trẻ nói bậy do nhiều nguyên nhân, chủ yếu là do bắt chước người lớn. Cha mẹ thường xuyên nói bậy trước mặt con thì sẽ dễ khiến con trẻ học theo. Khi ra chợ, trên đường phố, vào hàng quán, con trẻ cũng thường xuyên được nghe những lời nói chưa đẹp, lâu dần thành quen. Đã tới lúc cha mẹ, người lớn, các thầy, cô giáo cần có thái độ và giải pháp nghiêm khắc, quyết liệt hơn với tình trạng nói tục, chửi bậy. Ngoài ra, mỗi người lớn cũng cần thể hiện sự gương mẫu trong lời ăn tiếng nói, cách ứng xử, nhằm tạo ra sự tác động đủ làm thay đổi nhận thức của con trẻ về nếp sống văn hóa.

Cô giáo Đinh Thị Hồng Châm, Phó hiệu trưởng Trường THCS Thái Thịnh (quận Đống Đa) cho biết: "Trong bối cảnh quá trình di dân diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, có nhiều học sinh từ các vùng quê khác theo bố mẹ lên Hà Nội để sinh hoạt, học tập nên việc giảng dạy bộ tài liệu là rất cần thiết. Để việc giảng dạy bộ tài liệu đạt hiệu quả thực chất, nhà trường không chỉ dừng lại ở việc nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên mà còn lồng ghép với các phong trào do nhà trường tổ chức, lồng ghép cùng với các môn học như: Ngữ văn, Giáo dục công dân... Cùng với đó, việc giáo dục nét đẹp văn minh, thanh lịch trong thời đại mới cũng cần có những thay đổi sao cho vừa giữ nét truyền thống nhưng cũng phù hợp với hiện tại, đặc biệt trước những tác động mạnh mẽ của công nghệ, việc định hình chuẩn mực ứng xử văn hóa của người dân Thủ đô trong đó có các em học sinh cũng sẽ có những điểm mới phù hợp với xã hội hiện đại".

Bài và ảnh: THANH LÊ