Muốn đến được nơi đây, chỉ có một cách duy nhất là đi tàu nhỏ hoặc thuyền xuyên qua lòng hồ sông Đà với non nước hữu tình được ví như một “Vịnh Hạ Long” trên núi. Xuống thuyền từ bến Thung Nai, sau chừng 1 giờ đồng hồ, du khách có thể thả sức giữa mây trời, sông nước, tàu sẽ cập bến bản Ngòi.

Cái tên cổ xưa của bản Ngòi là bản Bưa Râm vẫn được đồng bào nơi đây sử dụng để nhắc về nơi chôn nhau cắt rốn của mình. Bưa Râm có nghĩa là "bản làng xanh mát". Đến đây, du khách sẽ ngỡ ngàng như đang lạc vào một khu rừng đại ngàn. Thế nhưng đó chưa phải là điều cuốn hút nhiều du khách đến thăm vùng đất đặc biệt này. Ngoài sức hấp dẫn của phong cảnh trời nước mênh mông, rừng nguyên sinh hay những con thác đổ... thì nét văn hóa nguyên sơ lâu đời của đồng bào dân tộc Mường bản địa thực sự có sức hấp dẫn đối với nhiều du khách.

Từ bản Ngòi nhìn xuống, bến thuyền trên lòng hồ sông Đà hiện lên như một bức tranh non nước hữu tình.

Do sự chia cắt về mặt địa lý với bên ngoài (chỉ có thể đi bằng đường thủy vào bản) mà bản Ngòi hiện nay vẫn còn giữ được những tập tục đặc sắc của người Mường bản địa từ xa xưa. Hiện cả bản có hơn 70 hộ dân sinh sống. Người dân mưu sinh chủ yếu dựa vào đánh bắt thủy sản tự nhiên từ lòng hồ sông Đà và trồng trỉa, hái lượm trên núi. Từ cách thức sinh hoạt cộng đồng dưới những mái lá nhà sàn đến cách may chiếc váy Mường đơn giản hay biểu diễn cồng chiêng truyền thống, các món ăn độc đáo đều chứa đựng nét văn hóa đặc sắc.

Hiện nay, du khách muốn đến thăm bản Ngòi có thể tự đi theo kiểu “phượt” đến Thung Nai và thuê thuyền nhỏ vào bản. Mặc dù chưa có khái niệm về kinh doanh du lịch, song người dân ở bản Ngòi cũng sẵn sàng cho du khách ở lại nhà qua đêm để cùng hòa mình vào thiên nhiên núi rừng và không gian văn hóa bản địa. Cũng có một cách khác là du khách có thể đăng ký đi theo tour với các công ty du lịch của tỉnh Hòa Bình để được tổ chức thành đoàn đi tàu nhỏ đến khám phá vẻ đẹp của bản làng cổ xưa.

Bài và ảnh: MINH DƯƠNG