Nắm bắt điều đó, du lịch sinh thái nông thôn tại Nghệ An từng bước phục hồi và nâng cấp để đáp ứng nhu cầu của du khách.

Những điểm “check in” hút khách

Bức tranh sinh thái, văn hóa nông nghiệp Nghệ An phong phú, đa dạng khi có tập quán sản xuất ở 3 miền: Vùng biển, vùng núi và vùng đồng bằng. Cùng với đó, phong trào xây dựng nông thôn mới đã góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và đặc biệt là thay đổi diện mạo làng quê trở thành những miền quê đáng sống với cảnh quan đẹp mắt, trong lành. Toàn tỉnh Nghệ An có 299/411 xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó, có 20 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và 2 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu. Đó là những thuận lợi cho du lịch nông nghiệp phát triển mà không phải địa phương nào cũng có được.

 Tại huyện Nam Đàn, đề án “Xây dựng huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An trở thành huyện nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng phát triển văn hóa gắn với du lịch, giai đoạn 2018-2025” đã thúc đẩy việc hoàn thiện hệ thống hạ tầng nông thôn, hạ tầng kết nối du lịch, xây dựng vườn chuẩn, vườn mẫu nông thôn mới để tạo cảnh quan nông thôn sạch đẹp, có không gian xanh phù hợp, thu hút khách du lịch. Bước đầu, nơi đây đã hình thành được một số mô hình du lịch trải nghiệm nông thôn như: Du lịch canh nông tại Hợp tác nông nghiệp xã Sen Quê Bác, vườn thực nghiệm sinh thái tại Nam Giang, mô hình du lịch sinh thái, trải nghiệm tại xã Nam Nghĩa, mô hình du lịch vườn đồi xã Nam Anh...

Khách tham quan, trải nghiệm du lịch canh nông tại Hợp tác xã nông nghiệp Sen Quê Bác. 

Vào thời điểm này, những hồ sen bát ngát, nở rộ, tỏa hương thơm thanh khiết của Hợp tác xã nông nghiệp Sen Quê Bác ngày nào cũng đông đảo khách tới tham quan. Thay vì lựa chọn những nơi du lịch nghỉ ngơi khép kín, sầm uất, du khách ở thành phố giờ đây có xu hướng tìm về “cuộc sống xanh” cùng với người dân nông thôn và tham gia các trải nghiệm cuộc sống nhà nông trong không gian mở. Đến với Hợp tác xã nông nghiệp Sen Quê Bác, du khách được tham quan, “check in” tại những hồ sen xanh mướt, thưởng thức ẩm thực từ sen, tham gia các dịch vụ trải nghiệm như: Hái sen, chế biến các sản phẩm từ sen, bắt cá dưới hồ sen... Anh Phạm Kim Tiến, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Sen Quê Bác chia sẻ: “Từ sau đại dịch Covid-19, lượng khách đến với du lịch canh nông ngày càng tăng. Trung bình mỗi ngày, hợp tác xã đón từ 50 đến 100 du khách, những ngày cao điểm như cuối tuần, nghỉ lễ đón trên 200 khách”.

Trang trại Trương Gia Trang Farmstay của anh Trương Hùng Cường tại thôn Nam Thắng, xã Nghĩa Long, huyện Nghĩa Đàn được ví như “Đà Lạt thu nhỏ” tại Nghệ An. Dưới những tán cây thông có tuổi đời 10-15 năm tuổi của gia đình nhận khoanh nuôi, anh Cường trồng nhiều loài hoa mang đặc trưng của Đà Lạt như: Cẩm tú cầu, dã quỳ, hướng dương, tam giác mạch... Từ trên trang trại phóng tầm mắt xuống dưới là hồ nước trong xanh, rừng núi mênh mông, không khí trong lành. Trương Gia Trang được giới trẻ truyền nhau là một điểm “sống ảo” lý tưởng, đặc biệt hút khách từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Nói về lý do quyết định trồng các loại hoa trên đồi thông, anh Trương Hùng Cường chia sẻ: “Chúng tôi nghiên cứu các loài hoa phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng nơi đây và mong muốn du khách có thể hòa mình vào thiên nhiên nên thơ, mát mẻ, cảm nhận được một “không gian Đà Lạt” tại Nghệ An. Trong thời gian tới, trang trại sẽ mở rộng thêm dịch vụ ăn uống, lưu trú để đáp ứng nhu cầu của du khách”.

Có thể thấy, ưu điểm của du lịch nông nghiệp là đã khai thác được giá trị cảnh quan nông thôn yên bình, môi trường trong lành, thân thiện “hương đồng gió nội”. Khách du lịch chủ yếu từ trung tâm thành phố muốn tìm đến không gian của làng quê, tránh đi những xô bồ nơi thị thành với một mức chi phí thấp hơn những loại hình du lịch khác.

Cần hỗ trợ nhà nông làm du lịch

Tuy có tiềm năng, lợi thế nhưng du lịch nông nghiệp tại Nghệ An cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức khi là loại hình mới, lại mang tính thời vụ cao, chịu ảnh hưởng của thời tiết khắc nghiệt. Ví như mô hình du lịch canh nông của Hợp tác xã nông nghiệp Sen Quê Bác chỉ khai thác được vào mùa sen nở hay trang trại Trương Gia Trang Farmstay cũng chỉ hút khách vào những tháng cuối năm và mùa xuân.

Những nhà nông làm du lịch vẫn chưa tiếp cận được một cách gần nhất với chính sách của Nhà nước. Nhiều ưu đãi thiết thực như về vốn, đất đai, cơ sở hạ tầng chưa có. Các nhà nông làm du lịch vốn đã không có nhiều kinh nghiệm nay phải “tự xoay xở” nên gặp nhiều khó khăn. Anh Trương Hùng Cường chia sẻ: “Cơ chế về đất đai, nguồn vốn còn khó khăn nên chúng tôi chưa tiếp cận được những sự ưu đãi này. Đất vẫn thuê trong thời hạn ngắn, chưa có nguồn vốn ưu đãi nên chúng tôi mang tâm lý “ngại” đầu tư quy mô lớn”.

Anh Phạm Kim Tiến cho hay: “Chúng tôi xuất phát từ một cơ sở sản xuất và chế biến sản phẩm từ sen nên chưa có kinh nghiệm, còn bỡ ngỡ trong cách thức làm du lịch canh nông. Chúng tôi rất cần thêm sự hướng dẫn của ngành du lịch về cách thức cụ thể để làm du lịch chuyên nghiệp hơn. Có những thời gian cao điểm như ngày cuối tuần hoặc kỳ nghỉ lễ, rất đông đoàn khách có nhu cầu đến tham quan, trải nghiệm và đặt các dịch vụ ăn uống, nghỉ ngơi nhưng chúng tôi phải từ chối vì cơ sở hạ tầng, chất lượng dịch vụ đang trong quá trình nâng cấp, hoàn thiện chưa thể đáp ứng được”.

Cũng phải nhìn nhận rằng, sản phẩm và loại hình du lịch nông nghiệp mới chỉ đáp ứng nhu cầu mua vé tham quan, ăn uống mà chưa chi nhiều cho các dịch vụ ngoài, chưa có các dịch vụ bổ trợ hoặc có nhưng không hấp dẫn du khách. Sản phẩm du lịch nông nghiệp đang thiếu tính kết nối tour, tuyến, dịch vụ bổ trợ.

Bên cạnh đó, Nghệ An chưa có đề án, chương trình nào về phát triển sản phẩm du lịch nông nghiệp, chưa có quy hoạch một cách khoa học các vùng, địa phương, trang trại, sản phẩm có thể tham gia loại hình du lịch nông nghiệp. Ông Nguyễn Đức Hiển, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Nghệ An kiến nghị: “Tỉnh Nghệ An cần có sự quy hoạch tổng thể về du lịch nông thôn, phải chọn vùng và những sản phẩm đặc trưng, không nên phát triển tràn lan, đại trà. Nếu xã, huyện nào cũng phát triển du lịch nông nghiệp thì mật độ du lịch trở nên “lắt nhắt”, nhỏ lẻ, từ đó làm “loãng” không gian du lịch và không tập trung nâng cao được chất lượng. Vì thế, cần có một quy hoạch cụ thể ngay từ bây giờ, chọn vùng và địa điểm gắn với từng sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, xây dựng các sản phẩm, dịch vụ bài bản, quy mô gắn với văn hóa nông nghiệp đặc thù của địa phương đó”.

Điều đặc biệt của du lịch nông nghiệp là phù hợp với mọi lứa tuổi, chi phí thấp, phát triển hài hòa giữa kinh tế và môi trường. Đây là một hướng đi đáng được ưu tiên trong tình hình biến đổi khí hậu ngày càng nặng nề, môi trường suy thoái, nhiều loại bệnh truyền nhiễm mới xuất hiện. Nghệ An cần có một chiến lược phát triển cho loại hình du lịch nông nghiệp tiềm năng này, đưa loại hình này thành sản phẩm lợi thế, tiếp tục đầu tư, nâng cấp hoàn chỉnh các sản phẩm gắn kết không gian sinh thái với sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, truyền thống của địa phương. Chắc chắn, với sự quan tâm đúng mức, bài bản cùng tiềm năng và lợi thế sẵn có, du lịch nông nghiệp tại Nghệ An sẽ có một “bệ đỡ” vững chắc để phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Bài và ảnh: HOÀNG HOA LÊ