Con đường ven biển đưa chúng tôi tới vịnh Vĩnh Hy đẹp hút hồn với một bên biển xanh, cát trắng, nắng vàng, một bên là núi đồi cao vời vợi, xanh thẳm dưới tán lá rừng. Chúng tôi gặp Cao Văn Thừa, chàng trai người Raglay, sinh năm 1997, khi đi khám phá Vườn Quốc gia Núi Chúa (tỉnh Khánh Hòa)-một trong những khu dự trữ sinh quyển thế giới tại Việt Nam đã được UNESCO công nhận. Chàng trai Cao Văn Thừa sôi nổi chia sẻ: “Tôi là nhân viên bảo vệ rừng, nhưng hè này, anh em cử tôi ra đây vừa làm hướng dẫn viên cho khách vừa làm công tác cứu hộ để kiếm thêm thu nhập. Nói dư thì không dư nhưng vẫn đủ để trang trải cuộc sống”.

Thế hệ trẻ người Raglay được đi học như chàng trai Cao Văn Thừa đã có thêm nhiều cơ hội để mở mang, phát triển bản thân và đóng góp cho quê hương. Là người gắn bó với địa phương, đồng chí Đào Quốc Thắng, Phó chánh văn phòng Đảng ủy xã Vĩnh Hải cảm nhận rõ hơn ai hết về điều này: “Thanh niên hiện nay học hành ra trường cũng phấn đấu làm tại các doanh nghiệp để có cơ hội phát triển kinh tế gia đình, góp phần phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. Không như trước đây, cứ sáng lên rừng đốn củi rồi chiều về tập trung thành nhóm nhậu nhẹt. Bữa nay thì khác rồi, thanh niên Raglay có giao lưu với các đơn vị bạn nên đã thay đổi nhận thức, học hỏi thêm được kinh nghiệm làm ăn, nhiều người có việc làm ổn định trong các doanh nghiệp, công ty du lịch”.

Bộ đội Biên phòng tỉnh Ninh Thuận (nay là Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Khánh Hòa) trao nhà đại đoàn kết tặng hộ dân người Raglay từ nguồn kinh phí hỗ trợ của ngân hàng Quân đội và ngày công lao động của cán bộ, chiến sĩ. 

 

Người trẻ vào được đại học, cơ hội phát triển quê hương ngày một nhiều. Ông Cao Văn Đen, Trưởng thôn kiêm Bí thư chi bộ thôn Cầu Gãy (xã Vĩnh Hải, tỉnh Khánh Hòa) phấn khởi nói: Bây giờ, người Raglay không còn trông chờ vào "nước trời" để "ăn rừng" nữa. Những mảnh vườn từ việc đốt rừng xưa kia nay đã trả lại cho rừng tái sinh. Dự án xóa nghèo bền vững cho hai thôn Đá Hang và Cầu Gãy bên Núi Chúa đã được thực hiện từ năm 2013. Bà con được hướng dẫn trồng cây, chăn nuôi, đời sống đã có tiến bộ hơn trước đây.

Điều thay đổi rõ nhất là dân trí được nâng lên, tập tục lạc hậu bị xóa bỏ. Đó là nhờ cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Vĩnh Hải gần gũi với bà con, vừa hướng dẫn bà con về sản xuất vừa vận động xóa bỏ tập quán lạc hậu, làm theo chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước. "Bây giờ, chúng tôi trồng cây lúa nước, chăm sóc cây điều, rồi kết hợp chăn nuôi dưới tán rừng. Ngày xưa mình chỉ trồng cây bắp, cây khoai. Ở trên núi của mình chưa biết cách làm lúa nước, càng không biết áp dụng khoa học kỹ thuật. Sau khi anh em biên phòng hướng dẫn cách gieo trồng, bà con mình bắt đầu trồng lúa nước, biết cách chăm sóc để cho năng suất cao”, ông Đen tâm sự trong khi cùng chúng tôi dạo bước trên con đường bê tông phẳng lì chạy dọc thôn Cầu Gãy. Từ sự hỗ trợ, hướng dẫn tận tình về kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm của cán bộ, chiến sĩ biên phòng, những đàn dê, bò được chăm nuôi đúng kỹ thuật đã và đang sinh trưởng tốt, mang lại giá trị kinh tế cao. Nghề nuôi ong lấy mật cho năng suất đều. Cây điều, cây ăn trái cũng tăng về sản lượng... Đời sống của bà con Raglay ở hai thôn Cầu Gãy và Đá Hang dần được cải thiện, diện mạo thôn xóm “thay da đổi thịt” từng ngày.

Đồng chí Đào Quốc Thắng cho biết thêm: “Thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia liên quan tới đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đồng bào Raglay được các cấp, các ngành tỉnh Ninh Thuận trước đây rất quan tâm đầu tư. Các công trình hạ tầng cơ sở như nhà cộng đồng, đường sá rồi trường học, kể cả ao, hồ phục vụ sản xuất đều được xây dựng cơ bản. Nước sinh hoạt cũng được bảo đảm. Còn vấn đề phát triển kinh tế, hiện địa phương cũng có phối hợp với các ngân hàng, chủ yếu là ngân hàng chính sách hỗ trợ các đối tượng những gói vay ưu đãi. Hầu hết hộ dân được vay từ nguồn này có điều kiện mở rộng phát triển kinh tế. Nhờ đó, so với vài năm trước, điều kiện kinh tế ở hai thôn Cầu Gãy và Đá Hang phát triển hơn rất nhiều, đặc biệt là thôn Cầu Gãy”.

Mô hình sinh kế chủ yếu ở thôn Đá Hang và Cầu Gãy hiện nay không chỉ là chăn nuôi dưới tán rừng như nuôi dê sinh sản, bò sinh sản và khai thác lâm sản ngoài gỗ mà còn là kinh doanh du lịch trên cơ sở khai thác cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp vốn có của vùng đất này. Đồng chí Đào Quốc Thắng hào hứng chia sẻ: “Xã đang tập trung vào đề án phát triển du lịch tại thôn Cầu Gãy, liên kết với thôn Vĩnh Hy nhằm tổ chức các tour du lịch tới đây. Hiện giờ, không ít thanh niên làm việc tại các công ty, doanh nghiệp du lịch ở thôn Vĩnh Hy, một số làm trong tập đoàn nghỉ dưỡng Amanoi-đơn vị kinh doanh du lịch cao cấp của nước ngoài. Hy vọng phát triển du lịch sẽ tạo được sinh kế bền vững và thu nhập cao cho đồng bào Raglay”.

Trao đổi về vấn đề tạo việc làm để người Raglay có thể sống dựa vào rừng theo hướng bền vững, đồng chí Phạm Văn Xiêm, Trưởng phòng Hành chính-Tổng hợp, Ban quản lý Vườn quốc gia Núi Chúa cho biết: “Từ khi thành lập đến nay, trong kế hoạch của ban lãnh đạo vườn bao giờ cũng ưu tiên tuyển dụng người địa phương, đặc biệt là người Raglay. Hiện nay, ngoài viên chức, lực lượng hợp đồng của vườn chiếm khoảng 70%, trong đó hơn 70% là người Raglay tham gia các hoạt động vận chuyển rồi làm hướng dẫn viên cho khách du lịch tham quan những tuyến rừng và giới thiệu các loài cây bản địa”.

Hai thôn Đá Hang, Cầu Gãy hiện đang phấn đấu được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Sau nhiều nỗ lực, tỷ lệ hộ nghèo của hai thôn đã giảm rõ rệt, từ 56 hộ nghèo đầu năm 2024 giảm xuống còn 35 hộ tính đến thời điểm tháng 5-2025. Tương tự, tỷ lệ hộ cận nghèo cũng giảm từ 29 hộ xuống còn 22 hộ. Đời sống ổn định, bà con Raglay lại tích cực phối hợp cùng đồn biên phòng bảo vệ an ninh chính trị, trật tự, an toàn địa bàn.

Chia tay miền đất nắng, chúng tôi nhớ mãi lời của ông Cao Văn Đen: “Người dân Raglay có ngày hôm nay luôn biết ơn sự quan tâm, đầu tư của Đảng, Nhà nước, địa phương, sự hỗ trợ của cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng”. Còn những đảng viên biên phòng thì bảo rằng, dù vất vả, khó khăn, họ vẫn luôn đồng hành với đồng bào Raglay bằng những phần việc, mô hình, chương trình phù hợp trong từng giai đoạn, như hiện nay là mô hình “Nâng bước em tới trường” nhận đỡ đầu các học sinh nghèo; “hũ gạo tình thương” và các kế hoạch phụ trách những hộ dân ở biên giới, hỗ trợ các hộ nghèo, cận nghèo vươn lên trong cuộc sống.

Cùng với đó, Bộ đội Biên phòng tỉnh Ninh Thuận (nay là Ban chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Khánh Hòa) đã và đang tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ người có uy tín trên địa bàn nhằm phát huy cao nhất vai trò của họ trong tham gia quản lý, bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới vùng biển, giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội trên khu vực biên giới biển; trong thực hiện các chương trình, mô hình phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Thời ăn rừng, ở rẫy đã lùi xa, người Raglay giờ đây đã biết trồng lúa nước, chăn nuôi tập trung, phát triển các mô hình kinh tế dưới tán rừng. Những hủ tục đã được bà con xóa bỏ, hướng tới đời sống văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc. Chúng tôi tin rằng dưới ánh sáng của Đảng, với tư duy đổi mới và sự giúp đỡ của chính quyền địa phương cùng Bộ đội Biên phòng, người Raglay sẽ tiếp tục viết nên những trang sử mới tươi đẹp, hướng tới sự phát triển.

Bài và ảnh: BÍCH NHI

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Cuộc thi vững bước dưới cờ Đảng xem các tin, bài liên quan.