Sau nhiều năm, chúng tôi trở lại xã Dur Kmăl-xã Anh hùng LLVT nhân dân, thấy đường vào trung tâm xã được trải nhựa phẳng lì, xuyên qua những rẫy hồ tiêu, cà phê xanh ngắt. Nằm ở vị trí trung tâm xã, buôn Dur 1 ngày càng khang trang, những ngôi nhà kiên cố thấp thoáng sau những vườn cây, cho thấy cuộc sống ấm no của đồng bào các dân tộc nơi đây. Để buôn Dur 1 có được diện mạo hôm nay, cùng với bàn tay, khối óc của bà con, không thể không nhắc đến những đóng góp bền bỉ, thầm lặng của già làng Y Dhun.
Chúng tôi đến thăm gia đình già làng Y Dhun. Trong ngôi nhà sàn truyền thống của già làng Y Dhun, câu chuyện xây dựng, phát triển buôn làng cho chúng tôi thấy cả trang sử hào hùng của vùng đất quật cường, giàu truyền thống cách mạng.
 |
| Già làng Y Dhun (ngoài cùng, bên phải) tích cực tuyên truyền người dân đoàn kết, giúp đỡ nhau vì sự phát triển của buôn làng. |
Sinh ra trong gia đình có truyền thống yêu nước, Y Dhun tham gia cách mạng từ rất sớm, 7 tuổi đã theo bố mẹ, cùng bà con trong buôn nuôi giấu cán bộ cách mạng. Năm 14 tuổi, Y Dhun bắt đầu tham gia đấu tranh vũ trang, theo bộ đội vào rừng chiến đấu cho đến ngày đất nước thống nhất.
Ông Y Dhun kể: Trong kháng chiến, xã Dur Kmăl là căn cứ cách mạng có mật danh H6, còn buôn Dur 1, Dur 2 và buôn Kmăl là hạt nhân vùng căn cứ. Ngày ấy, địch càn quét dữ dội, bà con ăn măng le, củ mì khô, thiếu thốn đủ đường, nhưng vẫn sẵn sàng rời làng theo bộ đội vào rừng sống và chiến đấu, một lòng theo Đảng làm cách mạng.
Sau giải phóng, ông Y Dhun được cử đi học chuyên ngành an ninh, rồi biệt phái về xã Ea Bông (Krông Ana, Đắk Lắk) làm công tác dân vận. Những năm 1977-1978, tổ chức phản động FULRO hoạt động chống phá Tây Nguyên, ông tiếp tục cùng các cấp chính quyền tuyên truyền, vận động nhân dân hiểu đúng bản chất của FULRO để không bị dụ dỗ, lôi kéo. Già làng Y Dhun nhớ lại: “Thời điểm đó, FULRO hoạt động mạnh ở khu vực các xã thuộc huyện Krông Ana bây giờ. Là người địa phương, am hiểu phong tục tập quán nên tôi tích cực tuyên truyền giúp bà con hiểu rõ bản chất, âm mưu, thủ đoạn của FULRO. Vì thế, bao nhiêu năm qua, buôn Dur 1 không có trường hợp nào bị dụ dỗ tham gia các tổ chức phản động”.
Năm 1980, ông Y Dhun vinh dự được kết nạp Đảng. Sau nhiều năm phục vụ trong Quân đội, ông được giao nhiệm vụ tham gia công tác chính quyền địa phương với nhiều vị trí quan trọng từ cấp xã đến cấp huyện. Năm 2011, ông Y Dhun nghỉ công tác theo chế độ. Nghỉ hưu nhưng không nghỉ việc, bằng uy tín, trách nhiệm và luôn tâm huyết với sự phát triển của buôn làng, ông Y Dhun được tín nhiệm bầu giữ chức Bí thư Chi bộ buôn Dur 1; được bà con suy tôn là già làng, người có uy tín của buôn.
Ông Y Dhun chia sẻ: "Khi tôi nhận nhiệm vụ Bí thư Chi bộ buôn, chi bộ có 12 đảng viên. Xác định phát triển đảng viên là nhiệm vụ quan trọng, tôi tích cực bồi dưỡng, chọn cử những quần chúng ưu tú tham gia các lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng, tạo nguồn phát triển đảng viên. Chi bộ đặt mục tiêu mỗi năm kết nạp 2-3 đảng viên nhưng năm nào cũng vượt kế hoạch; đến nay, Chi bộ buôn Dur 1 đã có 63 đảng viên. Để xây dựng chi bộ vững mạnh, tôi tổ chức sinh hoạt Đảng định kỳ, sinh hoạt chuyên đề để thông tin, trao đổi các vấn đề; đồng thời tuyên truyền, vận động đảng viên gương mẫu đi đầu trong thực hiện các phong trào thi đua, phát triển kinh tế, giúp đỡ bà con trong buôn. Để đảng viên trẻ phát huy vai trò, trách nhiệm với cộng đồng, tháng 3-2025 vừa qua, tôi thôi đảm nhiệm Bí thư Chi bộ buôn Dur 1".
 |
| Già làng Y Dhun (bên trái) luôn quan tâm bảo tồn bản sắc văn hóa của dân tộc Ê Đê. |
Buôn Dur 1 hiện có hơn 200 hộ, với hơn 1.000 khẩu, trong đó dân tộc Ê Đê chiếm đa số. Người dân nơi đây chủ yếu sản xuất nông nghiệp, gắn bó với cây lúa. Những năm trước, với vai trò bí thư chi bộ, già làng Y Dhun thường xuyên cùng cấp ủy, chi bộ tuyên truyền người dân chăm lo phát triển kinh tế, thay đổi phương thức canh tác, đưa cơ giới vào sản xuất, tăng năng suất lao động. Bà con áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất ngày càng nhiều, năng suất lúa ngày càng cao. Trước đây, sản lượng lúa của người dân trong buôn chỉ đạt 2 tấn/ha, bây giờ đã đạt 7 tấn/ha. Người dân mạnh dạn chuyển đổi cây trồng có giá trị kinh tế, phát triển mô hình sản xuất xen canh cà phê, hồ tiêu, sầu riêng, nhờ đó, đời sống chuyển biến tích cực, diện mạo buôn làng khởi sắc từng ngày.
Trò chuyện với chúng tôi, ông K’Nik, Trưởng buôn Dur 1 bộc bạch: "Buôn Dur 1 hiện có 5 dân tộc cùng sinh sống. Bao nhiêu năm qua, bà con nơi đây luôn hỗ trợ nhau vượt khó, dám nghĩ, dám làm, mạnh dạn chuyển đổi cây trồng, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đời sống đã khởi sắc. Nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số không những quan tâm phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo mà còn chú trọng đầu tư cho con cháu học hành, đoàn kết giữ vững an ninh trật tự. Buôn Dur 1 có được như hôm nay là nhờ đóng góp rất lớn của già làng Y Dhun. Già làng Y Dhun còn tích cực tuyên truyền người dân quan tâm bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Hiện nay, ông vẫn nâng niu, gìn giữ bộ cồng chiêng, trống da trâu cổ, ghế dài Kpan, chóe và một số hiện vật văn hóa truyền thống của dân tộc Ê Đê"...
Theo già làng Y Dhun, để buôn làng phát triển, mọi người trong buôn phải đoàn kết, đảng viên phải gương mẫu đi đầu. Trên hành trình tham gia kháng chiến, chống thế lực phản động, phát triển kinh tế-xã hội địa phương, ông Y Dhun thấm nhuần và chú trọng xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết buôn làng, mọi người đùm bọc, giúp đỡ nhau trong sinh hoạt và lao động sản xuất.
Dẫn chúng tôi thăm cây sao do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trồng khi về thăm xã Dur Kmăl nhân Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc năm 2018, ông Y Dhun chia sẻ: Bà con buôn Dur 1 gọi đây là “cây đoàn kết”. Cây sao nhắc nhở bà con trong buôn ghi nhớ lời căn dặn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, rằng: Bà con phải có tinh thần đoàn kết, không phân biệt dân tộc, không phân biệt tôn giáo, phải đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau để cùng phát triển...
Bài và ảnh: LÊ HOÀNG