Lời xin lỗi không đơn giản là biết lỗi và nhận lỗi mà nó còn thể hiện ý thức trách nhiệm của con người với cuộc sống, biết nhận trách nhiệm của mình đối với hậu quả do mình gây ra.

Người Việt Nam từ xưa đến nay đều răn dạy con trẻ phải biết “cảm ơn” khi được ai đó quan tâm, giúp đỡ và phải biết “xin lỗi” khi mắc phải những lỗi lầm, khuyết điểm. Đây là nét văn hóa trong phong cách ứng xử của con người. Biết nói lời xin lỗi là tự nhắc nhở mình trước những sai phạm, đồng thời hứa với người khác hành động này không còn tái diễn nữa.

leftcenterrightdel
Xin lỗi là nét văn hóa đặc trưng của người dân Nhật Bản. Ảnh: GETTY IMAGES. 

Tuy nhiên, trong đời sống hiện nay, không phải ai cũng biết nói lời "xin lỗi" và nhận lỗi. Một nghệ sĩ có tiếng đăng tải những lời lẽ phản cảm, công kích người khác trên mạng xã hội. Nghệ sĩ khác đi làm từ thiện, nhưng chậm chuyển tiền đến người dân gặp khó khăn. Thay vì đưa ra lời xin lỗi để lấy lại niềm tin của dư luận, những nghệ sĩ này lại giải thích quanh co, đổ lỗi, gây bức xúc trong xã hội.

Rồi một số cán bộ thực hiện sai các quy định của Nhà nước, vi phạm pháp luật, làm những việc có hại cho dân, khi bị phát hiện thì bao biện, lấp liếm khuyết điểm, hay tìm mọi cách chạy chọt để được giảm tội. Trong cuộc sống đời thường, nhiều người mắc lỗi lại không chịu nói lời "xin lỗi", mà còn gây sự, thách thức, làm mất đoàn kết nội bộ, bất ổn trong khu dân cư.

Còn nhớ, tại Hội nghị lần thứ X, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa II (tháng 11-1956), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Đảng, Chính phủ thẳng thắn nhận khuyết điểm trước Quốc hội về những sai sót trong cải cách ruộng đất. Các kỳ đại hội sau này, Đảng ta cũng dũng cảm nhận một số khuyết điểm trong công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng.

Thời gian qua, nhiều tổ chức đảng, chính quyền đã có phong trào xây dựng nếp sống văn hóa công sở, sẵn sàng xin lỗi dân khi giải quyết các thủ tục hành chính chậm trễ, thái độ ứng xử chưa đúng mực hoặc có những sai lầm, khuyết điểm. Những việc làm này đã củng cố niềm tin trong nhân dân, góp phần xây dựng lề lối làm việc văn hóa, văn minh nơi công sở.

Trên thực tế, biết nói lời cảm ơn và xin lỗi là một nét văn hóa ứng xử, là hành động cần thiết trong cuộc sống. Những người biết nói lời "xin lỗi" và biết nhận lỗi chân thành là những người có hiểu biết, có nhân cách và có trách nhiệm đối với xã hội.

Còn người không biết xin lỗi, không dám nhận lỗi thường là những người kiêu ngạo, nhận thức kém, bảo thủ, ích kỷ, cố chấp và ý thức cộng đồng thấp. Những người này rất dễ dẫn đến suy thoái về đạo đức lối sống, phai nhạt lý tưởng, tham ô tham nhũng, tiêu cực...

Chúng ta đều hiểu, một lời xin lỗi vụng về vẫn tốt hơn im lặng. Nhận ra lỗi lầm để sửa chữa, mong được tha thứ sẽ làm dịu cơn giận dữ hoặc nỗi đau của người khác. Lời xin lỗi chân thành có thể cứu vãn được sự việc đáng tiếc có thể đã xảy ra, nó giúp cho cuộc sống của chúng ta được an lành, hạnh phúc hơn.

Vừa qua, Hội nghị Văn hóa toàn quốc đã thành công tốt đẹp, là điều kiện rất tốt nhằm phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Vì thế, xây dựng văn hóa xin lỗi, nhận lỗi chính là góp phần xây dựng con người mới-con người có tri thức, đạo đức, tinh thần trách nhiệm cao với xã hội, phục vụ tốt cho công cuộc phát triển và hội nhập của đất nước.    

LÊ PHI HÙNG