Quy hoạch hạ tầng giao thông nói chung trong đó có sân bay là cần thiết để hướng đến phát triển đồng bộ, tăng tính kết nối, thông thương; tuy nhiên, cần cân đối nguồn lực để tránh đầu tư dàn trải, lãng phí.
Trên cả nước hiện có 22 sân bay đang khai thác, trong đó có những cảng hàng không quốc tế lớn, giữ vai trò là đầu mối giao thông. Hệ thống sân bay được phân bố trên khắp các vùng, miền, chú trọng khoảng cách hợp lý giữa các sân bay để phục vụ nhu cầu người dân trong cả khu vực. Việt Nam là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng vận tải hàng không ở mức cao thế giới, vì vậy, việc lập quy hoạch hệ thống cảng hàng không, sân bay để định hướng cho giai đoạn phát triển sắp tới là rất cần thiết. Theo phương án quy hoạch đang được xây dựng, dự kiến, đến năm 2030 sẽ có 26 sân bay trên toàn quốc, trong đó 14 sân bay quốc tế, 12 sân bay phục vụ nội địa. Đến năm 2050, con số này là 30 sân bay, gồm 15 sân bay quốc tế và 15 sân bay nội địa. Ngoài phương án này, một số địa phương đề xuất bổ sung thêm sân bay trên địa bàn mình vào quy hoạch...
Địa phương nào cũng mong muốn có hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, đặc biệt, xây dựng sân bay vẫn được xem là điểm tựa để phát triển kinh tế-xã hội. Đó là mong muốn rất chính đáng. Tuy nhiên, lựa chọn vị trí xây dựng sân bay và thứ tự ưu tiên bố trí nguồn lực triển khai cần dựa trên những tiêu chí cụ thể, rõ ràng. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là hiệu quả cũng như tính hợp lý trong tổng thể mạng lưới, hệ thống. Đánh giá một cách đầy đủ, chính xác về nhu cầu sử dụng vận tải hàng không, các chỉ số về thu nhập của người dân, tăng trưởng kinh tế, các hoạt động sản xuất, thương mại, xuất nhập khẩu... để có cái nhìn khách quan hơn về tính hiệu quả khi xây dựng sân bay. Thực tế hiện nay có những sân bay được đầu tư với quy mô khá lớn nhưng khai thác còn hạn chế, mỗi ngày chỉ vài chuyến bay, chưa đủ bù chi phí vận hành. Điều này dẫn đến sự lãng phí, trong khi nguồn vốn dành cho công trình này có thể phục vụ cho những công việc khác cần thiết, cấp bách hơn.
Để phát huy hiệu quả, cơ sở hạ tầng hàng không cần có sự kết nối với các loại hình vận tải khác. Sân bay được kết nối tốt với đường bộ, đường sắt, cảng biển, đường thủy sẽ tạo thuận lợi cho đi lại, thông thương, thu hút hành khách cũng như tăng cường vận chuyển hàng hóa... Chính vì vậy, quy hoạch sân bay cần tránh tình trạng nơi tập trung quá nhiều, công suất vượt xa nhu cầu, chỗ khác lại quá tải, hạ tầng không theo kịp tốc độ tăng trưởng vận tải.
Những năm qua, Đảng, Nhà nước đã dành nguồn lực đáng kể đầu tư cho hạ tầng giao thông. Một trong những dự án trọng điểm quốc gia đang được triển khai là Cảng hàng không quốc tế Long Thành với mục tiêu xây dựng nơi đây trở thành cảng hàng không trung chuyển quốc tế. Cân đối nguồn lực để tập trung cho những dự án quan trọng, cấp bách là định hướng đúng đắn đang được Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương cụ thể hóa. Bên cạnh đó, việc lập các quy hoạch chuyên ngành, trong đó có quy hoạch hệ thống cảng hàng không, sân bay cũng là bước quan trọng để chuẩn bị các yếu tố cần thiết, mang tầm nhìn dài hạn. Qua đó, mỗi địa phương đều có thể nhìn thấy vị trí của mình trong tổng thể lợi ích chung của đất nước, giúp việc phát triển hạ tầng tiếp tục tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.
ĐỖ MẠNH HƯNG