QĐND - Tôi gặp Đại tá Vũ Văn Sơn, Đội trưởng Đội K52 (Bộ CHQS tỉnh Gia Lai) khi anh vừa từ nước bạn về và chuẩn bị tư trang đi dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ IX. Nhiều lần trò chuyện với anh về Đội K52, nhưng đây là lần đầu tôi được nghe anh kể về chuyện đời mình, mới biết hành trình anh gắn bó với công tác chính sách bắt đầu từ những năm ở chiến trường K.

Sinh năm 1960 ở Tân Hòa (Vũ Thư, Thái Bình), Vũ Văn Sơn tham gia Đội Công an vũ trang tỉnh Đắc Lắc từ năm 1978 và sau đó trong đội hình Trung đoàn 20 (Sư đoàn 307), Trung đoàn 687 (Mặt trận 579) làm nghĩa vụ quốc tế ở Cam-pu-chia suốt 10 năm. Kỷ niệm ở chiến trường với anh không sao kể hết. Bao lần chứng kiến đồng đội hy sinh ngay sau lưng mình vì giẫm phải mìn, bị bắn tỉa, sốt rét..., nỗi đau trong ký ức của anh không thể nào quên. Nhớ nhất là khi làm trợ lý Trung đoàn 687, ngày đơn vị sắp rút quân về nước, anh được phân công cất bốc liệt sĩ ở nghĩa trang về nước. Hài cốt vừa mới an táng chưa lâu, có thi thể còn gần như nguyên vẹn, Vũ Văn Sơn cùng anh em trong đội thực hiện bằng các biện pháp nghiệp vụ xử lý, cất bốc và đưa hàng trăm đồng đội của mình về nước an táng.

Đại tá Vũ Văn Sơn (người đội mũ, thứ ba, từ phải sang) tại lễ xuất quân đi làm nhiệm vụ mùa khô 2012-2013.

Có lẽ cấp trên thấy anh phù hợp với công tác chính sách, nên từ năm 1993 đến nay anh lần lượt đảm trách hai chức trách là Trưởng ban Chính sách và Đội trưởng Đội K52, Bộ CHQS tỉnh Gia Lai. Đại tá Vũ Văn Sơn cười khi nhớ chuyện cứ mải miết với việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, đến nỗi... quên lấy vợ:

- Ngày ấy công việc cứ cuốn đi. Hết việc cơ quan lại về chăm sóc cà phê để “đầu óc” được thanh thản. Đến 40 tuổi anh mới tìm thấy "một nửa" của mình. May mà gặp được một cô giáo cấp 2 vừa xinh, vừa hiền. Hai con của anh bây giờ mới lớp 8 và lớp 7, rất ngoan. Khi anh ở bên nước bạn, gọi điện về nhà, hai cháu thường hay hỏi: “Hôm nay bố tìm được bao nhiêu “bác”?”, nghe mà thương lắm!”.

Làm Đội trưởng Đội K52 từ năm 2010 đến nay, với kinh nghiệm trong công tác chính sách, anh được Bộ CHQS tỉnh đặt nhiều kỳ vọng. Chính điều này làm cho anh luôn trăn trở khi địa bàn quy tập của đơn vị quá rộng, kéo dài cả nghìn ki-lô-mét trên địa bàn 3 tỉnh Đông Bắc Cam-pu-chia là Prếch-vi-hia, Stung Treng và Rát-ta-na-ki-ri. Khi được hỏi kinh nghiệm trong quá trình tìm kiếm hài cốt liệt sĩ, anh Sơn cho rằng, người chỉ huy phải biết quan sát, am hiểu địa hình, quy luật bố trí quân trong chiến tranh. Ví như trạm phẫu hay bệnh xá đặt ở dưới nguồn nước, nơi chôn cất liệt sĩ phải cách xa nơi đóng quân 700m trở lên… Quan trọng nhất là phải tin vào nhân dân, làm tốt công tác tuyên truyền, dân vận, tạo mối thiện cảm và đoàn kết; có như vậy mới nhận được sự giúp đỡ hiệu quả từ phía bạn. Trước đó phải chuẩn bị chu đáo nhất cho mỗi chuyến xuất quân bằng cách tìm các nguồn tin tức từ trong nước; huấn luyện, truyền thụ kinh nghiệm đến từng cán bộ, chiến sĩ, bảo đảm tuyệt đối an toàn trong khi làm nhiệm vụ.

Trung úy QNCN Phạm Văn Tài, lái xe Đội K52 chia sẻ: “Đại tá Vũ Văn Sơn là một cán bộ rất chịu thương chịu khó. Khi làm việc, anh ấy luôn lăn xả cùng với anh em, ít khi ở sở chỉ huy mà trực tiếp xuống tận nơi tìm kiếm, cũng căng bạt, ngủ võng, chịu nắng mưa. Anh ấy nói được tiếng Cam-pu-chia thông thường, nên luôn chủ động tìm nguồn tin, có khi nhân chứng đã đi lấy vợ ở nơi khác cách gần trăm cây số, anh vẫn đi tìm dò hỏi cho tỏ tường.

Anh Tài nói đúng, mọi người đều ghi nhận ở Đại tá Vũ Văn Sơn đức tính kiên trì. Có những lúc anh em quá mệt mỏi vì kiếm tìm nhiều ngày không thấy hài cốt. Đội trưởng vẫn động viên đào tiếp và cuối cùng đã tìm được hàng chục mộ. Lại có lần, xác định được vị trí hài cốt liệt sĩ đang nằm dưới móng nhà của người dân Cam-pu-chia, dù mất nửa tháng trời làm công tác dân vận để thỏa thuận di dời nhà và đền bù, Đội trưởng Sơn cũng quyết tâm làm cho kỳ được.

Với những đóng góp của mình, Đại tá Vũ Văn Sơn đã góp phần vào thành tích chung của toàn đội, đã đưa hàng nghìn liệt sĩ về Đất Mẹ và thắt chặt quan hệ giữa hai dân tộc, hai đất nước Việt Nam và Cam-pu-chia. Nhiều năm Đội K52 được Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ tư lệnh Quân khu 5 và UBND tỉnh Gia Lai khen thưởng. Đội hai lần được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng nhất và hạng ba. Căn cứ các tiêu chí về thi đua, khen thưởng, Bộ CHQS tỉnh Gia Lai đang làm báo cáo thành tích đề nghị cấp trên phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân cho đội. Riêng Đại tá Vũ Văn Sơn 3 năm liền là Chiến sĩ thi đua. Năm 2015, anh là Chiến sĩ thi đua toàn quân và được báo cáo điển hình tại Đại hội Thi đua Quyết thắng toàn quân... .

Đã mấy mùa xuân qua, Đại tá Vũ Văn Sơn cùng anh em ăn Tết bên nước bạn. Anh nói rằng, những lần tổ chức cho anh em trong đội ăn Tết là những lúc nhớ nhà nhất. Nhưng rồi cứ nghĩ đến các liệt sĩ đang nằm đâu đó nơi miền đất xa lạ đã hàng chục năm, lại giúp anh có thêm sức mạnh để cùng đồng đội tiếp tục hành trình đưa liệt sĩ Quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam về với Đất Mẹ thân yêu!

Bài và ảnh: HỒNG VÂN