Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Phó trưởng Đoàn Thường trực Đoàn giám sát của Quốc hội cho biết một số số liệu đáng chú ý. Theo Báo cáo của Chính phủ, giai đoạn từ 2015 đến 2019, có 8.442 vụ xâm hại trẻ em được phát hiện, xử lý, với 8.709 trẻ em bị xâm hại. Trong đó, có 6.432 trẻ bị xâm hại tình dục; 857 trẻ bị bạo lực; 106 trẻ bị mua bán, bắt cóc, chiếm đoạt; 1.314 trẻ bị xâm hại bằng các hình thức khác.

Trong các vụ xâm hại này thì phổ biến nhất, để lại hậu quả nặng nề, gây bức xúc dư luận nhất là xâm hại tình dục, chiếm 75,4% tổng số vụ xâm hại trẻ em. Ở nhiều địa phương, số vụ xâm hại tình dục trẻ em chiếm hơn 90% như: Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang, Đồng Nai...

Một điểm đáng lưu ý là qua giám sát tại một số địa phương cho thấy, đối tượng xâm hại trẻ em rất đa dạng, có trình độ, tuổi tác, nghề nghiệp khác nhau, nhiều đối tượng có mối quan hệ với trẻ. Đối tượng xâm hại trẻ em chủ yếu là nam giới, chiếm hơn 95%. Đối tượng xâm hại trẻ em là người ruột thịt, người thân thích và người quen biết với trẻ có xu hướng gia tăng, chiếm khoảng 90%. Tình trạng xâm hại trẻ em, đặc biệt là xâm hại tình dục trẻ em, bạo lực đối với trẻ em xảy ra ở tất cả các địa phương trên cả nước. Xâm hại trẻ em không chỉ xảy ra ở vùng nông thôn, vùng còn khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, mà thời gian gần đây còn xảy ra nhiều ở các địa bàn kinh tế-xã hội phát triển.

Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho ý kiến tại phiên họp. Ảnh: Quốc hội. 

Chủ nhiệm Lê Thị Nga cũng dẫn số liệu từ Báo cáo của Chính phủ cho thấy, trong giai đoạn này có 337 trẻ bị tử vong (trong đó 191 trẻ bị giết, 146 trẻ bị các hình thức xâm hại khác dẫn đến tử vong); 418 trẻ có thai do bị xâm hại tình dục; 193 trẻ bị rối loạn tâm thần...

Đặc biệt là, qua giám sát cho thấy, còn nhiều trường hợp trẻ em bị xâm hại nhưng chưa được phát hiện kịp thời, đầy đủ để xử lý, nhất là các hành vi bạo lực gây tổn hại về thể chất và tinh thần cho trẻ em; đồng thời công tác theo dõi, thống kê tình hình trẻ em bị xâm hại chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến, số vụ xâm hại trẻ em được phát hiện và xử lý nêu trong các báo cáo chưa phản ánh đầy đủ tình hình thực tế.

Ngoài các hình thức trẻ em bị xâm hại, còn 790.518 trẻ em lao động trái pháp luật; 156.932 trẻ bị bỏ rơi, bỏ mặc và khoảng 13.489 trẻ 15 tuổi tảo hôn...

Phát biểu thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, những số liệu nêu trong báo cáo là “những con số rất đáng quan tâm và lo ngại”. Tuy nhiên, đó mới là con số của “tảng băng nổi” và Phó chủ tịch Quốc hội băn khoăn rằng số liệu đó đã phản ánh đầy đủ tình trạng hay chưa.

Lưu ý đến tình trạng trẻ em bị cưỡng bức lao động, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng điều này cho thấy công tác bảo vệ trẻ em của chúng ta hiện nay còn chưa tốt. “Khi phát hiện, xử lý kịp thời là đúng rồi, nhưng quan trọng là bảo vệ trẻ em để tình trạng xâm hại không xảy ra nữa. Có những vụ trẻ em bị bạo lực, “kêu khóc” hằng ngày mà chính quyền không biết, nhà trường không biết… Phải nhấn mạnh đến trách nhiệm của chính quyền cấp cơ sở”, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đề nghị.

Đồng quan điểm, đánh giá đây là chuyên đề giám sát tương đối khó, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đề nghị: Báo cáo vẫn cần phân tích thêm về cơ cấu, phân loại trẻ em. Thời gian qua, số vụ xâm hại tình dục trẻ em chiếm 75,4% tổng số vụ xâm hại trẻ em, như vậy là chiếm đại đa số, do đó cần phân tích thêm về tình trạng này. Ngoài ra cũng cần làm rõ thêm các hành vi việc thực hiện bạo lực, cưỡng bức lao động cũng như các hành vi xâm hại khác.

Bên cạnh đó, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đề nghị cần đánh giá kỹ hơn công tác thanh tra, kiểm tra, công tác quản lý của cơ quan chức năng, nhất là vai trò của chính quyền cơ sở, địa phương trong công tác phòng, chống xâm hại trẻ em. Bởi thực tế là nhiều vụ việc “nóng” thời gian qua chỉ được phát hiện, xử lý khi xảy ra hậu quả hoặc khi dư luận, báo chí phản ánh, tố cáo. Nhiều vụ việc xảy ra mà chính quyền địa phương, cơ quan chức năng không hay biết, do đó báo cáo cần kiến nghị thêm về việc xử lý trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc bỏ lọt tội phạm, sai quy định.

Ngoài ra, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cũng lưu ý, việc tuyên truyền, vận động chống các hành vi xâm hại trẻ em cần phải đa dạng về hình thức, tránh đi vào lối mòn, tận dụng tối đa vai trò của mạng xã hội, công nghệ thông tin. Nhấn mạnh vai trò của công nghệ 4.0, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho rằng, bây giờ trẻ em yêu thích máy móc, công nghệ nên chúng ta cần thông qua mạng xã hội để công tác tuyên truyền, vận động đạt hiệu quả cao hơn....

PHƯƠNG HẰNG