Trình bày Tờ trình về dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết: TP Đà Nẵng được chia tách từ tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng (cũ) trở thành một trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương từ năm 1997; là một đô thị lớn, trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, xã hội của khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của thành phố luôn ở mức cao so với bình quân của cả nước (tăng bình quân 9,8%/năm), khẳng định vị thế là “đầu tàu”, là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội (KT-XH) của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung nói riêng và cả nước nói chung.

leftcenterrightdel
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu ý kiến. Ảnh: Quốc hội. 

Để thành phố phát triển, trong thời gian qua Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều Nghị quyết, cơ chế, chính sách đặc thù cho thành phố Đà Nẵng. Tuy nhiên, tổng kết 20 năm xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng và 15 năm thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 16 tháng 10 năm 2003 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã chỉ ra rằng, trước bối cảnh thách thức của yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của quá trình hội nhập cạnh tranh quốc tế thì còn có một số hạn chế như cơ chế, chính sách đặc thù cho Đà Nẵng chậm được ban hành, một số rào cản, vướng mắc chưa được tháo gỡ kịp thời; các thách thức về công tác quản lý đã và đang ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của thành phố. 

Vì vậy, Chính phủ cho rằng, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách trong một số lĩnh vực khác so với một số luật hiện hành cho phù hợp với yêu cầu phát triển, quy mô KT-XH, trình độ và yêu cầu quản lý KT-XH đối với TP Đà Nẵng là cần thiết để thành phố có thêm cơ hội huy động nguồn lực, tập trung đầu tư, tiếp tục phát triển nhanh, bền vững hơn, xứng đáng hơn nữa là “đầu tàu”, động lực dẫn dắt phát triển KT-XH miền Trung - Tây Nguyên, có sức thu hút và lan tỏa lớn ở vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, đóng góp lớn hơn vào sự phát triển KT-XH và ngân sách chung của cả nước.

Qua thảo luận, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với việc ban hành Nghị quyết để phát triển TP Đà Nẵng. Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, hiện có 5 thành phố trực thuộc Trung ương. Trong đó, TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh đã được áp dụng những cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển, vậy nên cũng cần nghiên cứu, xây dựng những chính sách đặc thù phù hợp cho TP Đà Nẵng, Hải Phòng và Cần Thơ, bảo đảm hài hòa, tương đương giữa các thành phố. 

leftcenterrightdel
Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội. 

Cũng ủng hộ việc xây dựng Nghị quyết để phát triển thành phố Đà Nẵng để tạo động lực thúc đẩy sự phát triển KT-XH của vùng kinh tế trọng điểm của miền Trung cũng như cả nước, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng, những năm qua, TP Đà Nẵng đã và đang phát triển rất năng động, là một đô thị lớn, trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, xã hội của khu vực miền Trung-Tây Nguyên. Tuy nhiên, cơ chế, chính sách hiện có cho thành phố Đà Nẵng chưa thực sự phù hợp với vị trí chiến lược của thành phố. Do vậy, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội để phát triển TP Đà Nẵng mạnh mẽ hơn trong giai đoạn tới là thực sự cần thiết. 

Đồng quan điểm, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cũng nhất trí cho rằng, cần phải có một cơ chế, chính sách đặc thù để xây dựng và phát triển TP Đà Nẵng tạo động lực cho phát triển khu vực miền Trung, Tây Nguyên và cả nước. Tuy nhiên, nhấn mạnh TP Đà Nẵng có vị trí đặc biệt quan trọng trong quốc phòng, an ninh, Phó chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đề nghị Chính phủ đánh giá, bổ sung thêm nội dung về những thuận lợi, khó khăn về quốc phòng, an ninh, cũng như trật tự an toàn xã hội khi triển khai những cơ chế, chính sách đặc thù đối với TP Đà Nẵng như đề xuất của Chính phủ. 

Ngoài ra, các đại biểu cho rằng, dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế đặc thù cho thành phố có thể tác động, thay đổi lớn về công tác quy hoạch, ngân sách nhà nước, tổ chức chính quyền các cấp…, do vậy cần phải thận trọng, có đánh giá, tổng kết trước khi ban hành chính sách dài hạn. 

Bên cạnh đó, để bảo đảm tính đồng bộ và rút kinh nghiệm về sự phù hợp của các cơ chế đặc thù đã được ban hành của một số địa phương trên cả nước (TP Hồ Chí Minh sẽ tổng kết trong năm 2022, Hà Nội sẽ tổng kết trong năm 2023), nhiều ý đề nghị chỉ ban hành Nghị quyết của Quốc hội để thực hiện thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù và thời gian thực hiện là 5 năm, bắt đầu từ năm 2021. 

PHƯƠNG HẰNG