Cần bảo đảm độ “chín” của các dự án luật

Trước tiên, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị của Chính phủ về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh Chương trình năm 2020.

Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu chủ trì phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Về nguyên tắc lập Đề nghị của Chính phủ về Chương trình năm 2021, điều chỉnh Chương trình năm 2020, tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, ưu tiên đề xuất vào Chương trình các dự án cần sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhằm: Tiếp tục thể chế hóa kịp thời, đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng và thực hiện yêu cầu của Quốc hội, UBTVQH, đặc biệt là các dự án, dự thảo để triển khai thực hiện các Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, 9, 10 và 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII; thực hiện các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên; bảo đảm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân theo quy định của Hiến pháp; tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Đồng thời bảo đảm tính khả thi trong việc thực hiện Chương trình, tránh dồn quá nhiều dự án vào Chương trình năm 2020, dồn quá nhiều dự án vào một cơ quan soạn thảo, thẩm tra hoặc vào kỳ họp cuối năm nhằm bảo đảm chất lượng, tiến độ soạn thảo và thẩm định, thẩm tra. Cùng với đó là bảo đảm tính linh hoạt, có “độ mở” nhất định để có thể đề xuất bổ sung một số dự án vào Chương trình theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, việc đưa các dự án, dự thảo vào Chương trình năm 2021 cần tính đến đặc thù là năm 2021 sẽ có 3 kỳ họp của Quốc hội. Tại kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ khóa XIV và kỳ họp đầu tiên của nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV, Quốc hội sẽ không dành nhiều thời gian cho công tác xây dựng pháp luật mà chủ yếu tập trung đánh giá, tổng kết hoạt động của Quốc hội Khóa XIV và chuẩn bị tổ chức, nhân sự cho Quốc hội khóa XV.

Đại diện cơ quan thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đánh giá, trong việc lập và thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh vẫn còn một số hạn chế như: Tính dự báo không cao; việc đề nghị điều chỉnh Chương trình để bổ sung thêm dự án vẫn diễn ra phổ biến, trong đó không ít dự án được đề nghị bổ sung gần sát kỳ họp Quốc hội, gây khó khăn, bị động cho các cơ quan của Quốc hội; tình trạng xin lùi, rút dự án do chưa chuẩn bị kịp, không bảo đảm chất lượng vẫn còn; việc lấy ý kiến nhiều trường hợp còn hình thức, hiệu quả thấp, đối tượng lấy ý kiến chưa đầy đủ; việc rà soát để nhận diện các quy định pháp luật có mâu thuẫn, chồng chéo để dự kiến sửa đổi, bổ sung ngay trong quá trình soạn thảo trong một số trường hợp chưa được chú trọng; tình trạng chậm gửi hồ sơ dự án vẫn còn.... Một số hạn chế và nguyên nhân nêu trên đã tồn tại từ nhiều năm qua nhưng vẫn chưa được khắc phục triệt để.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trình bày Tờ trình. Ảnh: TTXVN.

Cụ thể, dự kiến Chương trình năm 2020 sẽ là: Tại kỳ họp thứ 9 (tháng 5-2020), trình Quốc hội thông qua 10 dự án luật và 3 dự thảo nghị quyết; cho ý kiến 6 dự án luật (không bao gồm dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh). Tại kỳ họp thứ 10 (tháng 10-2020), trình Quốc hội thông qua 6 dự án luật và 1 dự thảo nghị quyết; cho ý kiến 4 dự án luật (trong đó 1 dự án luật đã có trong Chương trình và 3 dự án luật mới được bổ sung). Trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội: 1 dự án pháp lệnh (tháng 8-2020).

Về dự kiến Chương trình năm 2021, Ủy ban Pháp luật nhận thấy, việc Chính phủ đề nghị về Chương trình năm 2021 đã có sự tính toán phù hợp với đặc điểm tình hình của năm 2021 là năm chuyển giao giữa 2 nhiệm kỳ, nên số lượng văn bản được đề xuất không nhiều (kỳ họp thứ 11 Quốc hội khóa XIV: có 2 dự án thông qua; kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XV không trình dự án nào; kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV có 1 dự án thông qua, 5 dự án cho ý kiến). Như vậy, dự kiến Chương trình năm 2021 như sau: Tại kỳ họp thứ 11 Quốc hội khóa XIV (tháng 3-2021): thông qua 4 dự án luật đã được cho ý kiến tại kỳ họp thứ 10; không cho ý kiến dự án nào. Tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XV (tháng 7-2021): thông qua dự thảo Nghị quyết về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022: không cho ý kiến về dự án nào. Tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV (tháng 10-2021): cho ý kiến 6 dự án luật.

Thảo luận về nội dung này, các thành viên UBTVQH bày tỏ sự tán thành cao đối với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật về đề nghị Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh Chương trình năm 2020. 

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tán thành cao với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật về đề nghị Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh Chương trình năm 2020. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị các dự án Luật trình cần phải bảo đảm nguyên tắc đáp ứng đúng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Phát biểu ý kiến, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đánh giá, năm 2019 Chính phủ đã rất cố gắng hoàn thiện hệ thống pháp luật để đáp ứng yêu cầu cuộc sống; có nhiều luật khó nhưng đã hoàn thành được các mục tiêu; số dự án luật rút ra so với các kỳ trước tương đối ít. Tuy nhiên, cần làm tốt những dự án luật đã được đưa vào trong Chương trình, cân nhắc kỹ những luật mới đưa vào; đồng thời kiểm soát, bảo đảm chất lượng, bảo đảm độ “chín” của các dự án luật.

Còn Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Võ Trọng Việt thì nhấn mạnh, cần bảo đảm tính đồng bộ trong hệ thống pháp luật, tránh một luật mới được ban hành lại có xung đột với những luật hiện hành; cần có điều kiện, thời gian rà soát để xây dựng hệ thống phải luật bảo đảm bám sát với đời sống...

Ngoài ra, tại phiên họp, các thành viên UBTVQH cũng cho rằng, năm 2020 và 2021 là năm chuyển giao giữa Quốc hội khóa XIV và Quốc hội khóa XV, do đó cần có đánh giá kỹ hơn về công tác xây dựng pháp luật trong cả nhiệm kỳ, và xem xét những vấn đề nào nên để nhiệm kỳ sau giải quyết.

PHƯƠNG HẰNG