Kinh tế có dấu hiệu tăng chậm lại

Báo cáo về kinh tế - xã hội năm 2018 cho thấy: Mặc dù còn một số khó khăn, thách thức và hạn chế, mục tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2018 được hoàn thành, đạt kết quả tương đối toàn diện trên các lĩnh vực, tiếp tục khẳng định vai trò là năm bản lề trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020.

Về năm 2019, Chính phủ cho biết, bên cạnh những kết quả đạt được, nền kinh tế nước ta vẫn còn không ít khó khăn, hạn chế cũng như tiếp tục đối mặt với những thách thức mới. Tốc độ tăng GDP quý I năm 2019 ước đạt 6,79%, tuy vẫn là mức tăng khá trong bối cảnh kinh tế thế giới không thuận và cao hơn tăng trưởng quý I các năm 2011-2017 nhưng đang có dấu hiệu tăng chậm lại. Dự báo trong những tháng còn lại, nền kinh tế tiếp tục phải đối mặt với khó khăn, thách thức không nhỏ đến từ nội tại của nền kinh tế.

Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách nhà nước năm 2018, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, với những diễn biến mới của tình hình kinh tế, cùng với việc triển khai quyết liệt các biện pháp quản lý thu, chi ngân sách nhà nước trong những tháng cuối năm, hoạt động ngân sách nhà nước năm 2018 đạt kết quả khả quan hơn so với đánh giá trước đây; kỷ luật tài chính được tăng cường, hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước có tiến bộ. Về tình hình triển khai thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2019, để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước cần điều hành chính sách tài khóa chặt chẽ, quyết liệt công tác thu ngân sách; thúc đẩy mạnh mẽ cải cách hành chính, điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực tài chính, trọng tâm là lĩnh vực thuế, hải quan, cải thiện môi trường kinh doanh; rà soát, sắp có tổ chức, hoạt động hiệu quả và đẩy mạnh đổi mới cơ chế tài chính đơn vị sự nghiệp công lập.

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, cơ quan này cơ bản nhất trí với các kết quả đạt được như trong báo cáo, nhấn mạnh: Năm 2018 là một năm đạt nhiều kết quả tích cực, chuyển biến về kinh tế-xã hội, tất cả các chỉ tiêu đều đạt và vượt kế hoạch đề ra.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ đánh giá cụ thể hơn nguyên nhân khách quan, chủ quan trong việc đạt được các kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2018. Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục phân tích, đánh giá đầy đủ thực trạng, nguyên nhân chủ quan của 11 nhóm vấn đề hạn chế chủ yếu nêu trong Báo cáo, nhất là vấn đề mô hình tăng trưởng chưa thực sự đổi mới, cơ cấu lại một số ngành, lĩnh vực kinh tế theo Nghị quyết 24/2016/QH14 của Quốc hội chưa có nhiều chuyển biến rõ nét, còn yếu tố thiếu bền vững; cơ cấu lại đầu tư công chưa đáp ứng yêu cầu, giải ngân vốn đầu tư công chậm, chỉ đạt 75,8% dự toán dẫn đến nguồn vốn đầu tư công tồn dư lớn; số lượng, chất lượng cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước chậm được cải thiện, không đáp ứng yêu cầu và tiến độ đề ra; các thị trường yếu tố sản xuất (lao động, khoa học công nghệ, đất đai) vẫn chậm phát triển...

Đáng chú ý, có nhiều vấn đề về giáo dục mà người dân hết sức quan tâm, đòi hỏi cơ quan quản lý phải rà soát và có giải pháp khắc phục, xử lý dứt điểm, như gian lận trong thi cử, một số ít nhà giáo còn vi phạm đạo đức nghề nghiệp, tình hình bạo lực học đường... Đề nghị phân tích rõ nguyên nhân, hậu quả, biện pháp khắc phục; xác định rõ trách nhiệm và bài học trong công tác quản lý.

Tình hình tai nạn giao thông giảm song số người chết vì tai nạn giao thông vẫn còn rất cao, chỉ giảm 0,4% so với năm 2017. Ngoài ra, một số vụ tai nạn thương tâm đã xảy ra do lái xe vi phạm quy định, sử dụng rượu, bia vượt quá mức cho phép, dương tính với ma túy khi điều khiển phương tiện giao thông cho thấy công tác quản lý còn chưa hiệu quả, việc xử phạt chưa có tính răn đe cao.

Bên cạnh đó, tình trạng tội phạm xâm hại trẻ em rất đáng lo ngại. Nhiều vụ trọng án về ma túy đã được triệt phá, tuy nhiên dư luận xã hội còn nhiều lo lắng về tình hình, diễn biến phức tạp của các vụ án vận chuyển, buôn bán ma túy với số lượng lớn...

Cần đánh giá đầy đủ về cơ sở tăng giá điện

Thảo luận tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội bày tỏ sự tán thành cao đối với nội dung tại các báo cáo của Chính phủ; cho rằng bức tranh nền kinh tế nước ta đang có nhiều nét sáng; tuy nhiên một số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị một số số liệu trong báo cáo cần được làm rõ hơn, đầy đủ hơn để bảo đảm tính thuyết phục cao, đặc biệt là cần nhấn mạnh sâu hơn về các vấn đề xã hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu nhận định, việc buôn bán, vận chuyển, sử dụng trái phép chất ma túy diễn biến phức tạp và đang có xu hướng phát triển nhanh trong thời gian qua, gây nhiều bức xúc trong nhân dân, thậm chí là gây nhiều tai nạn thương tâm cho người dân. Cùng với đó, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cũng nhấn mạnh đến một loạt vấn đề nóng khác và đề nghị cần được đề cập cụ thể hơn trong báo cáo như tình trạng bạo lực học đường, xâm hại trẻ em... “Những vấn đề này tôi nghĩ là trọng tâm nhưng nghe báo cáo thấy vẫn còn chung chung. Đề nghị Quốc hội tới đây ra nghị quyết nhấn mạnh đến các chỉ tiêu, chế tài, quy định rõ trách nhiệm để giảm ngay những vấn đề gây bức xúc này”, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại nhấn mạnh và đề nghị quy rõ trách nhiệm với từng cấp, từng cá nhân và tăng cường thanh kiểm tra thường xuyên, đột xuất trong những lĩnh vực này.

Đồng tình với quan điểm trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng đề nghị báo cáo cần nhấn mạnh sâu hơn về mảng xã hội và đặc biệt cần đưa ra giải pháp cụ thể. “Chưa bao giờ có nhiều vụ ma tuý lớn được phát hiện như hiện nay, và đay cũng mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Có vụ cả tấn ma tuý và không biết hiện còn bao nhiêu vụ chưa phát hiện được... Đây là vấn đề lớn, Chính phủ cần kiến nghị giải pháp”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu quan điểm.

Dẫn chứng nhiều vụ án giết người đặc biệt nghiêm trọng thời gian gần đây, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga lưu ý đến những trường hợp “ngáo đá” gây án rúng động, rồi hàng loạt vụ bạo lực học đường, xâm hại trẻ em, nhất là xâm hại tình dục trẻ em.... Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu băn khoăn, trước thực trạng này thì ta phải làm gì và đề nghị Chính phủ cần đề xuất giải pháp cụ thể.

Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng cho biết, hiện nay, dư luận, cử tri rất bức xúc việc tăng giá xăng, giá điện và rất hoan nghênh Thủ tướng đã chỉ đạo Thanh tra Chính phủ kiểm tra, Bộ Công thương cũng có đoàn kiểm tra về vấn đề này. Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, vấn đề là lâu nay, dư luận vẫn hoài nghi về tính minh bạch của quản lý điện và hoạt động của Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Do đó, Chính phủ cần kiểm tra để giải đáp cho dư luận, cử tri; giải trình rõ về một số vấn đề, như cơ sở tăng giá điện, trong cơ cấu giá điện thì cái nào hợp lý cái nào không hợp lý, hay phương pháp tính giá điện bậc thang trong biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt có phù hợp với giai đoạn hiện nay nữa hay không, xem xét ở các nước khác càng dùng nhiều điện giá càng tăng hay không...

Cũng nhắc lại nhiều vấn đề rất bức xúc nổi lên thời gian qua như an toàn giao thông, tội phạm giết người, tội phạm ma tuý khối lượng lớn, bạo hành xâm hại trẻ em..., Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đặc biệt lưu ý đến giá điện. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trong việc tăng giá điện, Chính phủ phải giải thích xem Bộ Công thương và Tập đoàn Điện lực có làm đúng hay không, vì họ đang làm theo quyết định, lộ trình của Chính phủ. Chủ tịch Quốc hội đề nghị xem lại việc điều hành giá điện có đúng các quyết định đã được Thủ tướng ban hành hay không để công bố cho nhân dân yên tâm. Do đó, theo Chủ tịch Quốc hội, Chính phủ phải lên tiếng giải thích, chứ không chỉ công bố lập đoàn thanh tra.

PHƯƠNG HẰNG