Dấu ấn Việt Nam

Trung tuần tháng 10-2022, đoàn công tác do Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổ trưởng Tổ công tác liên ngành, Trưởng ban chỉ đạo Bộ Quốc phòng về tham gia hoạt động GGHB LHQ làm trưởng đoàn tới thăm, kiểm tra lực lượng GGHB Việt Nam tại Phái bộ UNISFA. Thời gian không nhiều nên tôi nhớ mãi lời của Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến trước khi lên chuyên cơ của LHQ chở đoàn tới Phái bộ: “Chúng ta phải tranh thủ đến các vị trí anh em công binh đang triển khai trên thực địa càng nhiều càng tốt”. Vậy là sau các buổi làm việc với Đội công binh số 1 (ĐCB 1), Tổ công tác UNISFA của Việt Nam và lãnh đạo Phái bộ, đoàn nhanh chóng cơ động tới một số công trình do ĐCB 1 thi công tại Abyei.

Dù thời tiết oi bức cùng ánh mặt trời chói chang, trên công trường nâng cấp đoạn đường từ Rumajak đến Dukara 1, những chiếc máy xúc, ủi, gạt, lu của Phân đội Công binh cầu đường vẫn miệt mài hoạt động. Đây là một phần của tuyến đường tới biên giới Sudan dài khoảng 50km-một trong những huyết mạch giao thông cho các đơn vị tại Phái bộ UNISFA thực hiện nhiệm vụ và nhân dân địa phương đi lại, giao thương. Phải nói thêm rằng, con đường đất trước đây luôn trong tình trạng rất xấu. Mùa khô thì bụi bặm, còn mùa mưa lại lầy lội, xe càng lớn, càng nặng thì càng khó đi lại. Thậm chí, chỉ cần một trận mưa thì ngay cả trong mùa khô, con đường cũng thành một bãi sình lầy, hoàn toàn “đóng cửa” đối với xe cộ, cho dù có lực lượng công binh của Ethiopia đảm nhận trước đó (được biết, chỉ sau đó hai tuần, ĐCB 1 đã hoàn thành việc sửa chữa toàn bộ tuyến đường này). Đón đoàn, Thị trưởng Abyei Hon Apach Deng Biong bắt tay Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, xúc động chia sẻ:

- Cuộc sống người dân Abyei bao đời nay gặp nhiều khó khăn, nhất là vấn đề đường sá. Cảm ơn bộ đội Việt Nam rất nhiều! Việt Nam, Hồ Chí Minh!

- Bà con muốn bộ đội Việt Nam tiếp tục ở lại không?

- Thưa Thượng tướng, có chứ, muốn chứ, càng lâu càng tốt.

- Vậy chúng tôi sẽ nỗ lực hết sức. Bộ đội Việt Nam đến đây để giúp đỡ nhân dân Abyei.

leftcenterrightdel
 Nhiều con đường ở Abyei đã đẹp hơn nhờ bàn tay của Bộ đội Công binh Việt Nam. Ảnh: QUANG TUYỂN

Nhân dịp này, thay mặt nhân dân địa phương, Thị trưởng Hon trao một con bò tặng ĐCB 1 để thể hiện tấm lòng của người dân Abyei với việc làm của các chiến sĩ công binh Việt Nam. Với nhiều gia đình ở đây, con bò là sinh kế, có giá bằng cả gia tài. Chắc ông Thị trưởng nghĩ tặng bò để bộ đội Việt Nam được một bữa liên hoan. Nhưng không, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến thay mặt bộ đội Việt Nam nhận, cảm ơn bà con và khẳng định, bộ đội Việt Nam sẽ nuôi, nhân giống thành một đàn bò.

Chia tay Thị trưởng Hon và bà con, đoàn lại tiếp tục đi thăm Trường cấp 3 Abyei. Chúng tôi chưa tới sân trường mà học sinh các lớp đã ùa ra hoan hô, vẫy tay đón chào, miệng liến thoắng: “Việt Nam, Việt Nam”. Mới đây, ĐCB 1 đã giúp làm đường vào, hơn 400m2 sân trường, tận dụng thùng hàng gỗ đóng một số bộ bàn ghế, sửa sang lớp học, khoan giếng để cung cấp nước sạch ngay trong khuôn viên trường. Qua trao đổi nhanh với Ban giám hiệu, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến nắm được nhu cầu thực tế và cho biết, Bộ Quốc phòng Việt Nam sẽ tiếp tục chỉ đạo Đội tích cực hỗ trợ nhà trường trong thời gian tới.

Trên đường trở về căn cứ Highway-nơi ĐCB 1 đóng quân, Trung tá Nguyễn Quang Tuyển, Chính trị viên Đội chỉ tay vào hai bên đường, giới thiệu: Khu dân cư Abyei và khu chợ Dari tập trung đông dân, có địa hình bằng phẳng, nhưng hệ thống thoát nước hầu như không có hoặc người dân đào tự phát. Vào mùa mưa, những nơi này thường xuyên bị ngập, nhân dân sống trong nước và bùn lầy, phát sinh nhiều dịch bệnh và mất vệ sinh. Đơn vị đã cử lực lượng, phương tiện tổ chức đào, vét hơn 20km kênh thoát nước nối ra khu vực trũng, rồi dẫn tới sông; đồng thời đặt các cống ngầm qua trục đường chính, nhờ đó giải quyết triệt để ngập lụt trong mùa mưa.

leftcenterrightdel
 Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến kiểm tra tiến độ khoan giếng nước tại Trường cấp 3 Abyei. Ảnh: QUANG TUYỂN

Được biết, đây chỉ là một số trong rất nhiều việc làm nhân đạo, công trình dân sinh mà ĐCB 1 thực hiện thời gian qua, dù mới chỉ chân ướt chân ráo sang Abyei. Tôi bày tỏ khâm phục, anh Tuyển chỉ khiêm tốn nói đó là nỗ lực của các chiến sĩ công binh, mà trên hết là xuất phát từ chính truyền thống đoàn kết, quân-dân gắn bó của Quân đội ta. “Ngoài ra, không thể không nhắc đến những đóng góp thầm lặng của Tổ công tác UNISFA đã tích cực hỗ trợ ĐCB 1 trong công tác bám nắm tình hình địa bàn, làm cầu nối hiệp đồng giữa Đội và Phái bộ, hỗ trợ vận động người dân để Đội hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao”, anh Tuyển cho biết thêm.

“Phá giá”

Xe đến gần căn cứ Highway, tôi để ý một đội hình nhí đứng lố nhố bên ngoài cổng chính, không phải vì nghi thức chào đón mà là các em nhỏ quần áo xộc xệch, mặt còn dính bùn, hai tay giơ cao những xâu cá, con gà như thể nâng cúp vô địch sau một trận chung kết bóng đá “phủi”. Xe dừng lại, lũ trẻ kéo tới, Trung tá Nguyễn Thị Liên, Trợ lý điều phối quân dân mở cửa bước xuống. Thì ra các em muốn mời bộ đội ta mua.

Chị Liên cầm một con gà lên, giải thích rằng gà ở đây không khác gì gà “chạy bộ” ở nước mình vì được người dân nuôi theo kiểu thả rông nên thịt chắc, dai, rất ngon. “Nhưng vẫn phải chọn những con có mào đỏ tươi, lông mượt, lỗ chân lông nhỏ, diều mềm, phao câu hồng hào”, chị Liên nói. Sau khi chọn được một đôi gà ưng ý, cuộc ngã giá bắt đầu. Do người dân Abyei nói tiếng Arab nên hai bên chủ yếu sử dụng ký hiệu tay. Chỉ hai phút trao đổi, chị trả bọn trẻ 3.000 bảng Nam Sudan (tương đương 110.000 đồng tiền Việt Nam) cho mỗi con gà và một xâu cá trê. Có ít bánh kẹo trên xe, chị tặng luôn. Lũ trẻ gật đầu lia lịa, mừng rỡ nhảy cẫng lên, rối rít nói “cảm ơn” bằng tiếng Việt khiến tôi bất ngờ. Tôi cũng tranh thủ xin chụp với bọn trẻ kiểu ảnh làm kỷ niệm. Tôi giơ hai ngón tay, chúng xua xua rồi “làm mẫu” giơ 3 ngón, tượng trưng cho “Tôi là người Abyei”.

Lên xe về đơn vị, tôi trêu chị Liên: "Hóa ra bộ đội ta còn phổ cập cả tiếng Việt cho người dân địa phương nữa đấy". Thiếu tá Nguyễn Văn Tú, Phó đội trưởng phụ trách kỹ thuật chia sẻ, ngoài khẩu phần được LHQ cấp phát theo quy định, anh em trong Đội cũng tăng gia thêm rau xanh và mua một ít thực phẩm tươi từ người dân để bữa ăn thêm phong phú. Trong đó, chị Liên là người “phá giá” nhất. Cả xe cười ồ lên vui vẻ. “Nói là mặc cả nhưng bọn trẻ bảo sao thì mình trả vậy. Có chăng là cơ hội để mình gần gũi với người dân trên địa bàn hơn. Bọn trẻ vui vì phụ được bố mẹ, chúng tôi cũng vui vì giúp được họ”, chị Liên bộc bạch.

“Hồi sinh” chiếc xe của Thị trưởng

Cuối giờ chiều hôm đó, tôi lên Sở chỉ huy ĐCB 1 mà thực chất là một dãy các container cũ được chuyển đổi, lắp ghép vào nhau. Lúc này, Đại tá Mạc Đức Trọng, Đội trưởng ĐCB 1 và Thị trưởng Abyei đang trao đổi về việc hỗ trợ khắc phục tình hình ngập úng ở Phân khu Bắc. Chuyện là, sau một trận mưa bất chợt vào đêm hôm trước, khu vực bên trái tuyến đường của Phân khu, hướng từ Phái bộ UNISFA đi, đã thành “biển nước”. Các hộ gia đình phải di chuyển đồ đạc và thậm chí còn... làm lều tạm ngay trên mặt đường. Anh Trọng khẳng định sẽ báo cáo Phái bộ và khẩn trương đến khảo sát tại hiện trường.

Thị trưởng Abyei chào ra về chưa lâu thì mọi người í ới gọi nhau. Thì ra, chiếc xe bán tải "cà tàng" của ông không nổ được máy, cứ mỗi lần đề lại phải nhờ người đẩy. Qua người phiên dịch, Thị trưởng Hon cho biết, xe đã ở trong tình trạng này một thời gian, thi thoảng đang đi còn chết máy, đã mang đến hiệu sửa xe ở thị trấn nhưng thợ địa phương ngao ngán lắc đầu. Anh Trọng cười to, vỗ vai Thị trưởng Hon: “Hôm nay ông may nhé, chúng tôi có chuyên gia đầu ngành về xe-máy của Quân đội nhân dân Việt Nam đang ở đây”, rồi rảo bước xuống khu nhà ở để nhờ Đại tá Trần Hữu Lý, Viện trưởng Viện Kỹ thuật cơ giới Quân sự (Tổng cục Kỹ thuật)-cùng trong đoàn công tác sang để tập huấn vận hành chuyên sâu, sửa chữa máy móc cho ĐCB 1.

Trong lúc anh tài xế lúi húi mở nắp ca pô, rồi lại chui xuống gầm xe kiểm tra thì chỉ một loáng xem xét, anh Lý đã “bắt bệnh” được ngay: Động cơ 4 xi lanh nguyên bản trên xe đã được thay bằng loại 6 xi lanh cho công suất lớn hơn nhưng làm ảnh hưởng đến hệ thống điện. Đồng thời, ắc quy xe bị lỗi dẫn nạp điện kém và nam châm điện bên trong củ đề cũng gặp lỗi đóng/ngắt. Phương án khắc phục được đưa ra là sửa chữa đồng bộ hệ thống điện với động cơ, điều chỉnh rơ le, thay dầu máy và ắc quy mới, bổ sung giá đỡ bảo vệ bình ắc quy. Cùng với một số đồng chí trong Phân đội Sửa chữa của ĐCB 1, anh Lý cũng xắn tay vào việc.

Chưa đầy 15 phút sau, chiếc xe hơn 20 năm tuổi lại nổ máy giòn tan trong tiếng vỗ tay hân hoan của anh tài xế. Thị trưởng Abyei tươi cười, liên tục giơ ngón tay cái và nói: “Thank you, thank you! You are so great!” (Cảm ơn rất nhiều! Các bạn quá giỏi!). Vẫy chào Thị trưởng Hon, anh Lý tếu táo: “Vậy là anh em mình đã “hồi sinh” được chiếc xe cổ đó rồi”.

VĂN HIẾU