Một ngày đầu tháng 5-2022, điện thoại của Đại tá Hán Văn Hùng, Đội trưởng Đội TKQT HCLS, Cục Chính trị Quân khu 2 bỗng đổ chuông từ cuộc gọi của một số máy lạ. Từ đầu dây bên kia, một người tự giới thiệu tên là Bun Vĩ Lay (65 tuổi), nhà ở bản Keng Khen, huyện Chomphet, tỉnh Louangphabang, Lào. Ông Bun Vĩ Lay thông báo cho anh Hùng biết về việc mới đây trong một lần chăn thả trâu bò qua khu vực suối Huội Lăng, thuộc bản Keng Khen, ông phát hiện ra một chiếc bình tông cũ bị biến dạng, dường như từ thời chiến tranh còn sót lại, nghi là của Quân tình nguyện Việt Nam. Nhận được tin báo, Đại tá Hán Văn Hùng hồ hởi cảm ơn và nhanh chóng hội ý cấp ủy, chỉ huy đội, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng cán bộ.

Ngày hôm sau, gần 5 giờ đi ô tô qua những cung đường đèo dốc, Đại tá Hán Văn Hùng cùng 3 cán bộ tìm đến bản Keng Khen gặp và nhờ ông Bun Vĩ Lay dẫn đường. Phải mất thêm hơn một giờ đi bộ nữa, tổ công tác mới đến được khu vực khe suối Huội Lăng. Ông Lay giới thiệu cho các chiến sĩ biết sơ bộ về điều kiện, đặc điểm địa hình khu vực này, từ đó xác định nơi chôn liệt sĩ của các đơn vị đóng quân. Đối chiếu với địa hình, cảnh vật thực tế và sơ đồ, Đại tá Hán Văn Hùng, các cán bộ trong Đội TKQT HCLS và ông Bun Vĩ Lay xác định được vị trí chôn cất liệt sĩ. Tổ công tác xác minh khoanh vùng, đánh dấu, chụp ảnh, ghi hình thực địa, sau đó về làm công tác chuẩn bị tìm kiếm.

Vì chuẩn bị vào đầu mùa mưa nên các chiến sĩ như chạy đua với thời gian, làm việc không kể trưa hay tối, với sự giúp đỡ nhiệt tình của ông Bun Vĩ Lay và người dân trong bản Keng Khen. Rất may mắn, sau hai ngày tìm kiếm, đào bới và bằng các biện pháp nghiệp vụ, các chiến sĩ đã tìm kiếm được 4 HCLS, nhưng chưa xác định được danh tính, quê quán. Sau đó, Đội tiến hành ký biên bản bàn giao hài cốt với chính quyền địa phương và di chuyển HCLS cùng hiện vật về quàn, bảo quản, chờ ngày đưa về Việt Nam.

leftcenterrightdel
Cán bộ, chiến sĩ Đội Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (Cục Chính trị Quân khu 2) trên đường thực hiện nhiệm vụ. 

Căn cứ vào sơ đồ mộ chí của các đơn vị Quân đội đóng quân trên địa bàn các tỉnh Bắc Lào, Đội nhiều lần tìm kiếm tại khu vực bản Sốp Hùn, huyện Xieng Ngeun, tỉnh Louangphabang nhưng không có kết quả. Trong một ngày cuối tháng 5-2022, chỉ huy Đội đã đến nhờ ông Thong Phắt, 68 tuổi, Trưởng bản Sốp Hùn xác định vị trí doanh trại đơn vị Quân tình nguyện Việt Nam đóng quân. Không một chút đắn đo, do dự, ông Thong Phắt đã dẫn các chiến sĩ đến thực địa, cùng chỉ huy đội đối chiếu với sơ đồ và hạ quyết tâm tìm kiếm các liệt sĩ. Sau 3 ngày đào tìm, các chiến sĩ đã phát hiện được mộ liệt sĩ Vũ Ngọc Đáng, cấp bậc: Thượng sĩ; chức vụ: Tiểu đội trưởng; đơn vị: Đại đội 44, Trung đoàn 335, Quân khu Tây Bắc; hy sinh ngày 27-6-1967; quê quán: Thôn Thanh Xá, xã Nghĩa Hiệp, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên. Đối chiếu với các hiện vật của gia đình và thực tế tìm thấy, chỉ huy Đội đã báo cáo với Ban chỉ đạo 515 Quân khu 2 và bàn giao cho gia đình, địa phương tổ chức an táng theo đúng quy định.

Đại úy Tụi Văn Lạ Chít, Trưởng ban Bảo vệ an ninh, Ban CHQS huyện Chomphet, người cung cấp nhiều thông tin quý cho Đội chia sẻ: “Nhân dân Lào luôn coi bộ đội Việt Nam như người thân vậy, không tiếc thời gian, công sức, nhiệt tình giúp đỡ Đội tìm kiếm được nhiều HCLS”.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng của Lào luôn sẵn sàng cung cấp, sẻ chia, hỗ trợ, tạo điều kiện tốt nhất để việc TKQT HCLS được thuận lợi, đạt kết quả tốt đẹp. Tinh thần đoàn kết gắn bó keo sơn giữa Quân đội và nhân dân hai nước sẽ mãi là mạch nguồn, tiếp thêm sức mạnh cho các cán bộ, chiến sĩ trong Đội hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong thời gian tới. Từ năm 2019 đến nay, đơn vị đã quy tập được 64 HCLS Quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trong các thời kỳ chiến tranh trên địa bàn 6 tỉnh Bắc Lào. Trong đó có 15 HCLS có đầy đủ họ tên, quê quán, 3 HCLS chỉ có tên, chưa xác định được quê quán và 46 HCLS chưa xác định được danh tính. Những HCLS xác định được danh tính, quê quán, đơn vị đã bàn giao cho các địa phương tổ chức lễ an táng theo nghi lễ quy định. Còn những HCLS chưa xác định rõ danh tính, quê quán thì đưa về an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ Tông Khao, tỉnh Điện Biên.

Bài và ảnh: DUY TUẤN - TRUNG HIẾU