Bác tôi năm nay đã ngoài 80 tuổi. Thấy tôi đến thăm, bác kể cho tôi nghe việc gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều video clip ngụy tạo hình ảnh, phát biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Dù không hiểu bằng cách nào, các đối tượng xấu có thể dựng lên những hình ảnh đó, nhưng bác tôi cũng biết đó là thông tin giả mạo vì "người bình thường cũng khó có thể nói với nhau bằng những lời lẽ thiếu văn hóa như thế, huống hồ là những người đứng đầu một đất nước".
Bác tôi năm nay đã ngoài 80 tuổi. Thấy tôi đến thăm, bác kể cho tôi nghe việc gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện nhiều video clip ngụy tạo hình ảnh, phát biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Dù không hiểu bằng cách nào, các đối tượng xấu có thể dựng lên những hình ảnh đó, nhưng bác tôi cũng biết đó là thông tin giả mạo vì "người bình thường cũng khó có thể nói với nhau bằng những lời lẽ thiếu văn hóa như thế, huống hồ là những người đứng đầu một đất nước". Nghe bác nói xong, tôi giải thích cho bác là hiện nay, với công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), chỉ từ một tấm ảnh cũng có thể dựng lên video clip sắc nét, sinh động, có cả những phát biểu theo ý muốn, mục đích của người tạo; những video clip bác vừa kể là do các đối tượng xấu dựng lên bằng AI.
 |
| Ảnh minh họa: cand.com.vn |
Chính vì sự nguy hiểm này nên nhiều nước trên thế giới đã ban hành các quy định quản lý chặt chẽ. Chính phủ cũng đang trình Quốc hội thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo với nguyên tắc xuyên suốt là phát triển vì con người, lấy con người làm trung tâm. Bác tôi bày tỏ sự thán phục với khả năng không giới hạn của con người, nhưng cũng lo lắng trước sự tinh vi của công nghệ này, bởi không phải ai cũng đủ tỉnh táo, nhận thức để phân biệt thật-giả.
Nghe bác nói đến đây, tôi chợt nghĩ tới một cách hiệu quả để giúp người dân dễ phân biệt và thấy rõ sự nguy hại từ các video clip do AI tạo ra. Theo đó, tại các buổi sinh hoạt đoàn thể ở địa phương, với lợi thế nhanh nhạy, nắm bắt công nghệ tốt, tổ chức đoàn thanh niên có thể cử người tham gia và tranh thủ giới thiệu với người cao tuổi, các cựu chiến binh, nông dân, phụ nữ... về công nghệ này; sử dụng hình ảnh của chính người trong cuộc họp để dựng video clip minh họa giúp người dự họp được mắt thấy, tai nghe. Như vậy, hiệu quả tuyên truyền sẽ cao hơn...
Trong kỷ nguyên số, những thủ đoạn can thiệp từ bên ngoài lại len lỏi sâu và tinh vi đến vậy. Dưới vỏ bọc “bất tuân dân sự”, nhiều chiến dịch được vận hành âm thầm trên không gian mạng, núp bóng những bức xúc dân sinh để từng bước chuyển hóa thành xung đột chính trị. Loạt bài "Bóc trần âm mưu đen tối: Mạng xã hội và thủ đoạn “bất tuân dân sự” nhằm giải mã cách thức vận hành, nhận diện các nguy cơ và cảnh báo những kịch bản có thể xảy ra đối với Việt Nam.
Sau khi đã bóc tách cơ chế tâm lý và thuật toán vận hành mạng xã hội, bài viết này tập trung vào những thủ đoạn cụ thể đang được triển khai tại Việt Nam. Từ việc đánh đồng hiện tượng thành bản chất, “bơm phồng” các điểm nóng dân sinh, đến sản xuất video dàn dựng, lập tổ chức trá hình hay tận dụng AI để thao túng nhận thức - tất cả hợp lại thành “chuỗi công nghệ” kích động "bất tuân dân sự" hiện đại.
Sau khi lần lượt bóc tách bản chất thật của “bất tuân dân sự”, mổ xẻ cơ chế vận hành của mạng xã hội và nhận diện hàng loạt thủ đoạn kích động tinh vi, bài 3 khép lại loạt bài với nội dung quan trọng: Đề xuất các giải pháp mang tính chiến lược để Việt Nam chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm và vô hiệu hóa mọi âm mưu lợi dụng không gian mạng nhằm kích động bất ổn xã hội. Đây không chỉ là yêu cầu cấp thiết đối với an ninh quốc gia, mà còn là điều kiện tiên quyết để giữ vững ổn định chính trị - nền tảng cho sự phát triển.