Bóc trần âm mưu đen tối: Mạng xã hội và thủ đoạn “bất tuân dân sự” - Bài 3: Tuyên chiến với “bất tuân dân sự” (tiếp theo và hết)

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, các hành vi lợi dụng quyền tự do ngôn luận, tự do biểu đạt và dân chủ để kích động “bất tuân dân sự” đang trở thành một trong những thách thức an ninh phi truyền thống phức tạp và khó lường đối với Việt Nam. Để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh với hoạt động lợi dụng “bất tuân dân sự”, cần triển khai đồng bộ, khoa học một số giải pháp lớn sau đây.

Ảnh minh họa: QUỐC VIỆT

Một là, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và gây dựng nhận thức thượng tôn pháp luật trong toàn xã hội.

Việc hình thành ý thức tôn trọng và tuân thủ pháp luật là nền tảng quan trọng để ngăn chặn mọi biểu hiện lợi dụng “dân chủ cực đoan”. Trước hết, cần nâng cao nhận thức chính trị cho các tầng lớp nhân dân về tính công bằng, nghiêm minh và nhân văn của hệ thống pháp luật Việt Nam. Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan báo chí cách mạng, Bộ Công an tiếp tục đẩy mạnh triển khai các chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật trong thời gian tới. Các cơ quan đóng vai trò tuyên truyền cần đổi mới mạnh mẽ nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật: Thay vì chỉ sử dụng hình thức tuyên truyền một chiều, khô khan, cần xây dựng các chương trình gần gũi, sinh động, sử dụng ngôn ngữ đời thường, các câu chuyện thực tiễn, phim tài liệu, talkshow, infographic trên mạng xã hội để đưa pháp luật đến với từng đối tượng cụ thể (công nhân, nông dân, trí thức, học sinh, sinh viên, đồng bào dân tộc thiểu số…).

Đặc biệt, cần chú trọng giáo dục về cơ chế phản biện xã hội hợp pháp theo quy định của Hiến pháp 2013 và các văn bản pháp luật liên quan (Nghị định 60/2021/NĐ-CP về phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam…) để nhân dân nhận thức được rằng Nhà nước luôn có các kênh tiếp nhận ý kiến nhân dân hợp pháp. Mặt trận Tổ quốc các cấp tổ chức đối thoại công khai hằng quý, hướng dẫn người dân sử dụng đúng các kênh góp ý, giám sát, phản biện xã hội đã được pháp luật quy định. Đồng thời, các cơ quan báo chí, lực lượng vũ trang, cơ quan nghiên cứu cần tăng cường đấu tranh phản bác, vạch trần bản chất của luận điệu “bất tuân dân sự” - một hình thức đấu tranh phi bạo lực do Henry David Thoreau khởi xướng và sau này bị các thế lực phản động biến thành công cụ lật đổ chính quyền hợp pháp ở nhiều quốc gia. Các nghiên cứu cần chỉ rõ rằng “bất tuân dân sự” chỉ được công nhận trong một số hệ thống pháp quyền phương Tây với điều kiện rất chặt chẽ, trong khi ở Việt Nam, các hành vi này thường có tổ chức, nhận sự tài trợ từ nước ngoài, cố ý gây rối trật tự công cộng và phủ nhận hoàn toàn tính chính danh của Nhà nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Hai là, tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. 

Một trong những nguyên nhân sâu xa khiến một bộ phận quần chúng bất bình và dễ bị lừa gạt chính là những bất cập còn tồn tại trong một số chính sách và trong thực thi pháp luật ở cơ sở. Trước hết, Quốc hội, Chính phủ, Bộ Tư pháp, Bộ Công an cần đẩy mạnh nghiên cứu khoa học lập pháp, bảo đảm mọi văn bản quy phạm pháp luật đều đạt các tiêu chí: Khả thi, đồng bộ, ổn định, minh bạch và sát thực tiễn Việt Nam. Phải hoàn thành rà soát hệ thống pháp luật, sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ các văn bản còn chồng chéo, mâu thuẫn, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, đặc biệt trong các lĩnh vực đất đai, khiếu nại, tố cáo, đầu tư công và trợ cấp xã hội - những lĩnh vực dễ bị các thế lực thù địch lợi dụng kích động.

Song song đó, cải cách hành chính phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo hiệu quả. 

Văn phòng Chính phủ chịu trách nhiệm đưa 100% thủ tục hành chính liên quan đến đời sống nhân dân lên mức độ 4 trong thời gian sớm nhất, đồng thời công khai toàn bộ quy hoạch, dự án thu hồi đất, quyết định hành chính trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia và địa phương. Các hành vi nhũng nhiễu, “cửa quyền”, vòi vĩnh phải bị xử lý nghiêm minh, công khai để dành được niềm tin của quần chúng.

Đặc biệt, cần chú trọng công tác cán bộ. Bộ Nội vụ phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương xây dựng và áp dụng Bộ tiêu chí đánh giá cán bộ cấp cơ sở dựa trên hai yếu tố chính: Hiệu quả công việc thực tế và mức độ tín nhiệm của nhân dân (qua phiếu thăm dò định kỳ). Cán bộ cấp xã, phường, nhất là bí thư, chủ tịch UBND phải được bồi dưỡng thường xuyên về lập trường tư tưởng, đạo đức cách mạng, kỹ năng đối thoại với nhân dân và giải quyết khiếu nại tại chỗ. Chỉ khi đội ngũ cán bộ thực sự “đức - tài” song hành, gần dân, hiểu dân, hết lòng vì dân, thì bộ máy nhà nước mới trở thành chỗ dựa vững chắc của nhân dân, từ đó vô hiệu hóa mọi âm mưu lợi dụng bức xúc chính đáng để kích động "bất tuân dân sự".

Ba là, nâng cao năng lực phát hiện, dự báo và xây dựng phương án phòng ngừa, xử lý từ sớm, từ xa.

Công tác nắm tình hình, phát hiện dấu hiệu ban đầu của các hoạt động "bất tuân dân sự" là khâu then chốt trong công tác phòng, chống. Bộ Công an phối hợp chặt chẽ với Bộ Quốc phòng, Ban Chỉ đạo 35 và Mặt trận Tổ quốc các cấp, sử dụng đồng bộ biện pháp nghiệp vụ kết hợp các biện pháp kỹ thuật, pháp luật để theo dõi, phân tích các nhóm đối tượng có biểu hiện bất mãn chính trị, các tổ chức phản động lưu vong, các tài khoản mạng xã hội cực đoan. Việc phân loại đối tượng (cầm đầu, tích cực, bị lôi kéo, quần chúng nhẹ dạ) phải được thực hiện khoa học, khách quan để có biện pháp xử lý phù hợp.

Trên cơ sở dữ liệu tình báo chính xác, các cơ quan chức năng cần xây dựng các kịch bản ứng phó chi tiết cho từng tình huống có thể xảy ra (tụ tập khiếu kiện đông người, biểu tình tự phát, kích động qua mạng xã hội, lợi dụng sự cố môi trường…). Mỗi kịch bản phải xác định rõ lực lượng nào chủ trì, lực lượng nào phối hợp, thời gian huy động, phương tiện, biện pháp tuyên truyền, biện pháp pháp lý và biện pháp cưỡng chế (nếu cần). Các kịch bản được diễn tập thực địa ít nhất 2 lần/năm tại các địa bàn trọng điểm (Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hà Tĩnh, Nghệ An…) để bảo đảm khi có tình huống thực sự, mọi lực lượng đều “ra quân như một”. Đồng thời, thiết lập cơ chế chỉ đạo thống nhất từ Trung ương đến cơ sở, cơ chế phối hợp liên ngành nhanh chóng; khi có dấu hiệu phức tạp, trong vòng 2 giờ phải có chỉ đạo trực tiếp từ cơ quan Trung ương xuống các đơn vị tỉnh, xã, phường. Tuyệt đối không để xảy ra tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”, cục bộ địa phương hoặc điểm nóng kéo dài quá 48 giờ mà chưa có phương án giải quyết triệt để.

Bốn là, xử lý tình huống linh hoạt, nhân văn, lấy thuyết phục, giáo dục làm chính, kết hợp với cương quyết đấu tranh.

Khi xảy ra vụ việc có dấu hiệu "bất tuân dân sự", nguyên tắc xử lý cao nhất là “thận trọng, tỉnh táo, khôn khéo nhưng kiên quyết”. Lực lượng tại chỗ (công an xã, phường, dân quân tự vệ, cán bộ mặt trận, chính quyền cơ sở) phải ưu tiên vận động, đối thoại công khai, ghi nhận và giải quyết ngay những kiến nghị chính đáng, hợp pháp của người dân. Mọi hành động của lực lượng chức năng phải được ghi hình đầy đủ, tuyệt đối tuân thủ pháp luật, tôn trọng quyền con người, quyền công dân, tránh mọi hành vi đối đầu trực diện gây bức xúc dư luận.

Đối với quần chúng bị lôi kéo, cần tổ chức đối thoại công khai, giải thích thấu tình đạt lý ngay tại chỗ hoặc tại trụ sở UBND xã, phường; giải quyết trong vòng 24 - 48 giờ các yêu cầu chính đáng; lập biên bản, cam kết không tái phạm, sau đó tổ chức học tập chính trị ngắn ngày tại địa phương, giao chính quyền cơ sở và gia đình quản lý, giúp đỡ về mặt tư tưởng.

Đối với các đối tượng cầm đầu tích cực, có yếu tố phản động, cần thu thập đầy đủ chứng cứ để xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật, không khoan nhượng. Tuy nhiên, ngay cả với những đối tượng này, vẫn cần phân hóa: Đối với người bị lừa phỉnh, nhẹ dạ có thể vận động, giáo dục, cải tạo tại cộng đồng; đối với kẻ ngoan cố, cố tình chống phá thì kiên quyết đưa ra truy tố trước pháp luật, đồng thời công khai phiên tòa để giáo dục, răn đe. Trong suốt quá trình xử lý, báo chí cùng lực lượng Ban Chỉ đạo 35 các cấp cần chủ động cung cấp thông tin chính thống, đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc trên mạng xã hội, không để các thế lực thù địch lợi dụng hình ảnh bạo lực (dù do phía đối tượng gây ra) để vu cáo Nhà nước “đàn áp dân chủ”.

Năm là, phát huy dân chủ thực sự, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân trong khuôn khổ pháp luật.

Kinh nghiệm lịch sử cho thấy, dân chủ càng được mở rộng đúng hướng, càng thực chất thì âm mưu lợi dụng dân chủ để chống phá càng mất đất sống. Việc ngăn chặn âm mưu “dân chủ cực đoan” không đồng nghĩa với thu hẹp dân chủ, mà ngược lại, phải đẩy mạnh dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền làm chủ thực sự của nhân dân trên mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. 

Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Mặt trận Tổ quốc, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp cần triển khai đồng bộ các biện pháp như:

Thực hiện 100% lịch tiếp công dân định kỳ của Bí thư, Chủ tịch UBND các cấp, công khai lịch tiếp dân trên Cổng thông tin điện tử và niêm yết tại trụ sở. Mọi kiến nghị phải có văn bản trả lời trong vòng 15 ngày.

Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện quy chế dân chủ cơ sở theo phương châm “Dân biết - Dân bàn - Dân làm - Dân kiểm tra - Dân giám sát - Dân thụ hưởng” tại 100% xã, phường, cơ quan, doanh nghiệp; hằng quý tổ chức hội nghị nhân dân đánh giá về cán bộ, công khai kết quả.

Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể xã hội cần tăng cường tổ chức phản biện xã hội theo Nghị định 60/2021/NĐ-CP, bảo đảm mọi ý kiến chính đáng của nhân dân đều được tiếp thu, giải trình công khai trước khi ban hành các chính sách lớn. Một khi nhân dân thực sự làm chủ, có đời sống vật chất và tinh thần ngày càng tốt lên, có kênh bày tỏ chính đáng và được Nhà nước tôn trọng, thì không thế lực nào có thể kích động được họ chống lại chính quyền và đất nước.

Như vậy, công tác đấu tranh ngăn chặn âm mưu kích động “bất tuân dân sự” là một cuộc đấu tranh lâu dài, phức tạp, đòi hỏi sự lãnh đạo tập trung, thống nhất của Đảng, sự quản lý hiệu quả của Nhà nước, sự tham gia tích cực của toàn dân và sự phối hợp chặt chẽ của toàn bộ hệ thống chính trị. Chỉ khi thực hiện đồng bộ, khoa học các nhóm giải pháp nêu trên, chúng ta mới có thể bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, giữ vững ổn định chính trị, xây dựng thành công Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Cuộc thi viết Vững bước dưới cờ Đảng xem các tin, bài liên quan.