Theo ông Ngô Thành, Cách mạng Tháng Tám năm 1945 có sức hút mạnh mẽ đối với các giai tầng trong xã hội, tạo thành cao trào và sức mạnh to lớn dưới ngọn cờ của Đảng Cộng sản Việt Nam. Sức hút đó nằm ở sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, khôn khéo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng đã giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, vì độc lập của Tổ quốc, vì tự do, hạnh phúc của nhân dân, đồng thời chọn đúng thời cơ, ra quyết định Tổng khởi nghĩa đúng lúc. Nhờ đó, sức mạnh của quần chúng nhân dân trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 được nhân lên gấp bội, tiến hành tổng khởi nghĩa thành công trong thời gian ngắn.

Một góc thành phố Pleiku cũ. Ảnh: TRỌNG THỊNH

Được sinh ra trong một gia đình cách mạng ở xã Tam Hiệp, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam (nay là xã Núi Thành, thành phố Đà Nẵng), ông Ngô Thành giác ngộ cách mạng từ lúc 14 tuổi và tham gia khởi nghĩa giành chính quyền ở quê nhà. Khi chính quyền cách mạng thành lập, ông được cử làm Thư ký Ủy ban xã kiêm Bí thư Thanh niên, rồi Phó bí thư Chi bộ xã. Đến cuối năm 1947, ông nhập ngũ vào Quân đội rồi được điều về Trung đoàn 120 và nhận công tác ở Đội vũ trang tuyên truyền 118 để làm công tác địch hậu, vận động đồng bào các dân tộc Tây Nguyên đoàn kết đánh đuổi kẻ thù xâm lược.

Theo lời kể của ông Ngô Thành, trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, ở Gia Lai tổ chức đảng chưa được thành lập, nhưng đã có đảng viên hoạt động, tuyên truyền đường lối cách mạng của Đảng, giác ngộ, tập hợp quần chúng nhân dân. Từ tháng 4 đến tháng 6-1945, các tổ chức Đoàn Thanh niên được thành lập như: Đoàn Thanh niên Gia Lai được thành lập trong tháng 4-1945. Tháng 5-1945, Đoàn Thanh niên Chấn Hưng An Khê ra đời và tháng 6-1945, Đoàn Thanh niên Cheo Reo hình thành. Sau khi thành lập, các tổ chức Đoàn Thanh niên tỉnh Gia Lai xác định mục tiêu chính trị chống Nhật, tay sai để cứu nước và phát triển nhanh chóng, thu hút đông đảo thanh niên, công nhân trong thị xã, thị trấn, trong các đồn điền, các làng nông thôn phụ cận tham gia.

Ngày 20-8-1945, Đoàn Thanh niên An Khê và quần chúng nhân dân nổi dậy chiếm đồn Bảo an và huyện lỵ, buộc binh lính địch giao nộp vũ khí, huyện trưởng bàn giao huyện đường, đồng thời tuyên bố xóa bỏ chính quyền tay sai, thành lập chính quyền cách mạng. Sau đó hai ngày, lực lượng khởi nghĩa của An Khê tiến lên thị xã Pleiku phối hợp với Đoàn Thanh niên Gia Lai để khởi nghĩa giành chính quyền tại tỉnh lỵ. Từ chiều 22-8-1945 đến sáng 23-8-1945, tại thị xã Pleiku đã diễn cuộc biểu dương lực lượng cách mạng chưa từng có, với hơn một vạn quần chúng tham gia. Tại các công sở trong thị xã Pleiku, công nhân viên chức may cờ, băng rôn, khẩu hiệu, biểu ngữ để treo tại công sở và mang đi dự mít tinh, biểu tình. Công nhân từ các đồn điền và nông dân các vùng phụ cận cũng mang theo cờ, khẩu hiệu, gậy gộc, giáo mác tập hợp thành đội ngũ tham gia biểu tình. Đến đêm 23-8-1945, Ủy ban Cách mạng lâm thời tỉnh Gia Lai được thành lập và phân công cán bộ về các địa phương tổ chức sắp xếp bộ máy chính quyền cách mạng các huyện và xã, thành lập ban quản lý các cơ sở kinh tế.

Lễ hội đường phố ở tỉnh Gia Lai. Ảnh: SƠN TÙNG

Sức hút của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 nhanh chóng lan tỏa đến những vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, nơi trình độ dân trí thấp và chỉ trong một tuần, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi trên toàn tỉnh Gia Lai. Hệ thống chính quyền tay sai thực dân, phong kiến bị xóa bỏ hoàn toàn, bộ máy chính quyền cách mạng bước đầu được thiết lập trong toàn tỉnh.

“Trong điều kiện trên địa bàn tỉnh Gia Lai (cũ) chưa có tổ chức đảng lãnh đạo, nhưng Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vẫn diễn ra sôi nổi, kịp thời, mạnh mẽ và giành thắng lợi là điều hết sức đặc biệt. Nó cho thấy đường lối cách mạng đúng đắn của Đảng đã thu hút, tập hợp được đông đảo quần chúng nhân dân và sự linh hoạt, sáng tạo của tỉnh Gia Lai”, ông Ngô Thành nói.

Ông Ngô Thành giờ đã về với các bậc tiền bối cách mạng nhưng cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi, phong phú của ông đã để lại dấu ấn đậm nét trong quá trình phát triển của tỉnh Gia Lai. Nhất là, sau sáp nhập, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh Gia Lai mới đang ra sức phát huy tiềm năng to lớn và truyền thống cách mạng vẻ vang, bản sắc văn hóa phong phú, tinh thần đoàn kết, khát vọng vươn lên để đưa Gia Lai thành một hình mẫu phát triển năng động, hiện đại, giàu bản sắc, thực sự vì nhân dân.

NGUYỄN ANH SƠN

* Mời bạn đọc vào chuyên mục 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9 xem các tin, bài liên quan.