Báo cáo tạo hội nghị cho biết, trong 10 năm qua (2005-2015), Ban Quân dân y cấp bộ đã chỉ đạo tổ chức khám, chữa bệnh miễn phí cho 23 triệu lượt người, tặng quà cho 83.800 lượt hộ gia đình chính sách, người nghèo với số tiền 141 tỷ đồng. Các đơn vị của ngành quân y, các cơ sở khám chữa bệnh quân dân y trên toàn quốc đã khám, chữa bệnh được hơn 40,6 triệu lượt người, cấp cứu 6,2 triệu lượt người và nhận điều trị 20,5 triệu lượt người…Y tế địa phương đã khám bệnh cho hơn 65.000 lượt cán bộ, chiến sĩ quân đội; khám bệnh đột xuất cho 13.894 lượt bộ đội, nhận điều trị cho 4.017 lượt người và chuyển tuyến an toàn cho 3.109 lượt cán bộ, chiến sĩ ở những nơi xa các bệnh viện quân y, trong đó hơn 5.000 lượt bộ đội biên phòng đã được khám và chữa bệnh tại các trạm y tế xã và bệnh viện huyện biên giới… Trên các tuyến biên giới, hệ thống 152 phòng khám quân dân y tại nơi đồn biên phòng đóng quân đã được xây dựng thực sự là “cánh tay nối dài” của các trạm y tế xã đến tận thôn, buôn, bản để chăm sóc sức khỏe cho đồng bào, triển khai các chương trình y tế quốc gia (tiêm chủng mở rộng, phòng chống sốt rét, phòng chống lao, phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em, sức khỏe sinh sản...); tham gia vận động bà con xây dựng nếp sống vệ sinh, khoa học, bài trừ hủ tục lạc hậu, tổ chức cai nghiện ma túy tại các xã biên giới.
Trong hoạt động KHQDY chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân và bộ đội, phải kể đến vai trò của quân y Bộ đội Biên phòng. Ở nhiều xã biên giới, quân y các đồn biên phòng góp phần rất lớn thực hiện chức năng y tế cơ sở, các phòng khám quân y biên phòng là bàn tay nối dài của trạm y tế xã, bảo đảm nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho phần lớn đồng bào các dân tộc vùng cao, biên giới, góp phần tích cực trong việc giữ dân, giữ đất, giữ vững chủ quyền an ninh biên giới. Ngoài ra, lực lượng quân y còn tích cực chủ động tham gia cùng y tế cơ sở thực hiện các chương trình y tế quốc gia như: Tiêm chủng mở rộng, dân số - kế hoạch hóa gia đình, phòng chống HIV/AIDS, phòng, chống suy dinh dưỡng; kết quả tiêm chủng cho 2,4 triệu lượt người, tuyên truyền dân số - kế hoạch hóa gia đình, phòng, chống sốt rét cho 5,5 triệu lượt người…
Phát biểu tại hội nghị, PGS, TS Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, kết hợp quân dân y (KHQDY) được hình thành từ những ngày đầu của chiến tranh giải phóng dân tộc khỏi ách đô hộ của thực dân Pháp. Trải qua các thời kỳ cách mạng, KHQDY đã góp phần quan trọng trong việc cứu chữa thương binh, bệnh binh, bảo đảm quân số khỏe cho các chiến trường; bảo đảm sức khỏe cho nhân dân tham gia lao động, sản xuất. “KHQDY đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả quân y và dân y trong việc củng cố y tế cơ sở vùng sâu, vùng xa, vùng cao biên giới, hải đảo, những địa bàn trọng điểm về quốc phòng-an ninh tạo nên mạng lưới khám chữa bệnh và phòng, chống dịch bệnh rộng khắp, góp phần tích cực vào việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân và bộ đội, xóa đói giảm nghèo và làm cơ sở vững chắc cho việc xây dựng tiềm lực y tế quốc phòng trong khu vực tỉnh, thành phố.
Ứng phó kịp thời, hiệu quả với dịch bệnh, thiên tai và thảm họa
Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn cho biết, trong những năm qua, tình hình thiên tai, thảm họa, dịch bệnh liên tiếp xảy ra tại các khu vực trong cả nước như: Bão, lụt, lũ quét, lốc xoáy, sạt lở đất... Trước tình hình trên, Ban Quân dân y cấp Bộ luôn kịp thời điều động lực lượng, phương tiện đến hiện trường tham gia cùng y tế địa phương trong việc cấp cứu, vận chuyển bệnh nhân làm giảm tỷ lệ thương vong cho nhân dân. Một số sự việc đã được phối hợp giải quyết hiệu quả như: Thảm họa sập nhịp dẫn cầu Cần Thơ (năm 2007), vụ sập cầu treo Chu Va, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu (năm 2014), vụ cháy nổ nhà máy Z121 (năm 2015). “Lực lượng quân dân y là lực lượng tiên phong trong cấp cứu, vận chuyển làm giảm tỷ lệ thương vong cho nhân dân. Cục Quân y đã tham mưu với Thủ trưởng Bộ Quốc phòng kịp thời điều động hàng trăm tổ quân y thuộc các quân khu, quân đoàn, quân chủng, binh chủng, tổng cục đến các khu vực trọng điểm, phối hợp với y tế các địa phương cấp cứu, điều trị cho nhân dân và làm vệ sinh môi trường giúp dân sớm ổn định cuộc sống sau sự tàn phá khốc liệt của thiên nhiên. Trong hiểm nguy, có những cá nhân đã quên mình lao vào nguy hiểm để cứu nhân dân, trong đó có gương hy sinh dũng cảm của Thượng úy, y sĩ Phạm Hữu Huyên. Trong đêm tối, Thượng úy Phạm Hữu Huyên đã lao vào nơi hiểm nguy, tham gia cấp cứu cho nhân dân bị ngập trong biển lũ tại huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình và đã hy sinh”, Thứ trưởng Phạm Lê Tuấn nhấn mạnh.
Nhờ có chương trình kết hợp quân dân y nhiều gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn được khám bệnh, cấp thuốc miễn phí.
Tại hội nghị, nhiều tham luận cũng đánh giá kết hợp quân dân y là giải pháp hiệu quả đáp ứng kịp thời cho các tình huống đột xuất về phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm; tham gia khắc phục hậu quả về mặt y tế trong thiên tai, thảm họa. Các cơ sở y tế dự phòng của y tế nhân dân từ cấp bộ đến cấp tỉnh, thành phố, quận, huyện đã xây dựng được mối quan hệ chặt chẽ với các lực lượng y học dự phòng của quân đội trong giám sát và triển khai các biện pháp phòng, chống và dập tắt dịch. Hệ thống các phòng khám quân dân y do Bộ đội Biên phòng quản lý cũng là hệ thống giám sát hiệu quả dịch bệnh dọc biên giới, có khả năng phát hiện sớm nguy cơ dịch.
Nhờ có sự chuẩn bị hết sức khoa học, tỉ mỉ và hiệu quả, những năm qua, ngành y tế đã luôn chủ động trong việc phòng và giảm thiểu thiệt hại do dịch bệnh, thiên tai, thảm họa. Trong các vụ dịch lớn, các thảm họa, thiên tai, đều có hình ảnh các chiến sĩ quân y đến tăng cường, phối hợp, giúp đỡ lực lượng y tế địa phương, phát huy được sức mạnh tổng hợp của toàn ngành trong việc tổ chức cứu chữa cho nhân dân.
Bảo đảm sức khỏe cho quân, dân vùng biên giới, hải đảo
Trong 10 năm qua, công tác bảo đảm y tế cho quân và dân vùng biên giới, hải đảo được đặc biệt quan tâm đầu tư, phát triển. Các tỉnh, thành phố ven biển, có huyện đảo đã thành lập hoặc thành lập lại trên các huyện đảo Trung tâm y tế kết hợp quân dân y và cấp thẻ bảo hiểm y tế cho 100% cư dân đảo. Lực lượng quân y trên tuyến biển, đảo đã tổ chức cấp cứu, vận chuyển kịp thời, an toàn hiệu quả nhiều trường hợp bệnh nhân rất nặng. Trong 10 năm qua, Bộ Quốc phòng đã điều động 62 chuyến máy bay trực thăng vận chuyển người bị thương, bị bệnh trên tuyến biển, đảo về đất liền. Đặc biệt, trên khu vực quần đảo Trường Sa, nhà giàn DK, Cục Quân y, Bộ Quốc phòng đã cử các tổ quân y từ các bệnh viện quân y đến thường trực tại bệnh xá các đảo. Bộ Y tế giao Sở Y tế Khánh Hòa chủ động lực lượng, phương tiện sẵn sàng tăng cường cho huyện đảo Trường Sa. Đặc biệt, Ban Quân dân y cấp Bộ đã nghiên cứu, đầu tư cơ bản trang thiết bị y tế có kết nối internet phục vụ triển khai hệ thống Telemedicine cho các phòng mổ trên huyện đảo Bạch Long Vỹ, Phú Quý, Thổ Chu; hỗ trợ trang thiết bị y tế cho các huyện đảo Lý Sơn, Cồn Cỏ, Cô Tô. Trên khu vực quần đảo Trường Sa, Bộ Quốc phòng cử các tổ quân y từ các bệnh viện quân y đến thường trực tại bệnh xá các đảo.
Đại tá Đỗ Tấn Hồng, Phó cục trưởng Cục Hậu cần, Quân chủng Hải quân cho biết, trong 10 năm (2005-2015), quân y Quần đảo Trường Sa và nhà giàn DK1 đã cấp cứu, khám chữa bệnh cho hơn 17.000 lượt người, cấp cứu hơn 400 ca trong đó có nhiều ca nặng như: Mổ đẻ, nhồi máu cơ tim, tràn dịch đa màng, xuất huyết tiêu hóa, chấn thương sọ não, bệnh giảm áp… Ngoài ra, còn hỗ trợ thuốc cho hơn 20.000 lượt tàu cá của ngư dân ra đánh bắt hải sản khu vực Quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa, vùng bão lụt, tỉnh Quảng Bình, Hà Tĩnh. Trong năm 2015, Quân y Hải quân đã tổ chức cấp cứu cho 65 người dân làm ăn, sinh sống trên Quần đảo Trường Sa; trong đó khỏi 28 ca, chuyển vào bờ 37 ca trong đó có 3 ca chuyển bằng máy bay. Qua đó đã tạo tâm lý yên tâm cho ngư dân, góp phần xây dựng thế trận quốc phòng, thế trận an ninh trên biển ngày càng vững chắc. Bên cạnh đó, từ năm 2007 đến nay, các tổ quân y của Quân chủng Hải quân đã tổ chức khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trong khu vực căn cứ biển của Hải quân Hoàng gia Cam-pu-chia cho 1.600 lượt người, tặng trang thiết bị y tế với tổng số tiền là gần 3 tỷ đồng.
Phát biểu kết luận hội nghị, Bộ trưởng Bộ y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh, trong giai đoạn 2016-2020, chương trình kết hợp quân dân y sẽ tập trung đầu tư nâng cao năng lực hoạt động, đào tạo chuyên sâu cho các y bác sĩ làm việc tại các trạm y tế, phòng khám quân dân, củng cố y tế cơ sở, phối hợp nghiên cứu để chủ động ứng phó hiệu quả, kịp thời với các dịch bệnh truyền nhiễm, thiên tai, thảm họa. Đặc biệt, chương trình KHQDY tiếp tục triển khai nhiều giải pháp nhằm không ngừng phục vụ, chăm sóc sức khỏe cho bộ đội và nhân dân góp phần xây dựng các tình, thành phố khu vực phòng thủ vững chắc.
Bài, ảnh: VƯƠNG THUÝ