Biến thể Covid-19 mới nguy hiểm ra sao?

Các nhà khoa học đã phát hiện ra một biến thể Covid-19 mới được gọi là B.1.1.529 và đang nghiên cứu để tìm hiểu những tác động tiềm ẩn của nó. Ngày 26-11, trong cuộc họp khẩn, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đặt tên chính thức cho nó là Omicron. Hơn 100 ca nhiễm đã được ghi nhận ở Nam Phi, Bỉ, Hồng Kông (Trung Quốc), Israel và Botswana.

Các nhà khoa học cho biết Omicron có số lượng đột biến cao bất thường có thể giúp biến thể này né tránh phản ứng miễn dịch của cơ thể, đồng thời làm tăng khả năng lây lan. Bất kỳ biến thể mới nào có thể “né” vắc xin hoặc có tốc độ lây lan nhanh hơn biến thể Delta đều là mối tiềm ẩn nguy hiểm đối với nhân loại.

Tiến sĩ Susan Hopkins, cố vấn y tế chính của Cơ quan An ninh Y tế Anh, cho biết số sinh sản hiệu quả R của biến thể Omicron, được phát hiện lần đầu tiên ở tỉnh Gauteng của Nam Phi, là 2 - mức độ lây truyền chưa từng được ghi nhận kể từ khi đại dịch bắt đầu bùng nổ. Với con số lây truyền lớn hơn 1, dịch bệnh sẽ phát triển theo cấp số nhân; các nhà khoa học mô tả Omicron là biến thể “tồi tệ nhất” kể từ khi bắt đầu bùng phát đại dịch.

Ảnh: Health Line.

Biến thể mới đã được tìm thấy ở đâu?

Các dấu hiệu ban đầu từ các phòng thí nghiệm chẩn đoán cho thấy biến thể này xuất hiện ở Nam Phi và đã gia tăng nhanh chóng ở tỉnh Gauteng, đồng thời có thể đã có mặt ở 8 tỉnh khác của nước này.

Năm ngoái, Nam Phi cũng đã phát hiện ra biến thể Beta. Tuy nhiên, đa số ca mắc Covid-19 tại quốc gia này là do biến thể Delta - được phát hiện ban đầu ở Ấn Độ. Nam Phi hiện là ổ dịch lớn nhất ở châu Phi với khoảng 2,95 triệu trường hợp mắc bệnh.

Thông tin từ Viện Quốc gia về Các bệnh truyền nhiễm của Nam Phi (NICD) xác nhận khoảng 100 mẫu xét nghiệm dương tính có liên quan đến biến chủng Omicron nhưng biến thể này cũng đã được tìm thấy ở Botswana và Hồng Kông (Trung Quốc). Các nhà khoa học khẳng định rằng có thể khoảng 90% ca nhiễm mới ở Gauteng đã nhiễm biến thể Omicron.

Hồng Kông (Trung Quốc) đã ghi nhận hai ca nhiễm biến thể mới này ở những người phục vụ. Một du khách đến từ Nam Phi bị phát hiện đã lây bệnh cho người ở phòng bên cạnh. Hy vọng rằng thời gian cách ly sẽ ngăn chặn nó lây lan hơn nữa. Israel cho biết họ đã phát hiện trường hợp biến thể đầu tiên ở một người trở về từ Malawi. Ngày 26-11, Bỉ thông báo đã phát hiện ca đầu tiên tại châu Âu nhiễm biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2. Đó là một người chưa được tiêm phòng, vừa trở về từ nước ngoài.

Các nhà khoa học cần tiếp tục nghiên cứu về biến thể Omicron. Ảnh: NDO.

 Tại sao Omicron nguy hiểm hơn các biến thể khác?

Các nhà khoa học hàng đầu vào tối hôm 25-11 đã mô tả Omicron là biến thể tồi tệ nhất mà họ từng thấy kể từ khi đại dịch bùng nổ với tổng cộng 32 đột biến trong protein gai, phần mà hầu hết các loại vắc xin sử dụng để tạo ra hệ thống miễn dịch chống SAR-CoV-2, gấp đôi số lượng đột biến liên quan đến biến thể Delta. Các đột biến trong protein đột biến có thể ảnh hưởng đến khả năng lây nhiễm và lây lan của virus, nhưng cũng khiến các tế bào miễn dịch khó tấn công mầm bệnh hơn.

Biến thể Delta lần đầu tiên được phát hiện ở Ấn Độ vào cuối năm 2020 nhưng đã lan rộng khắp thế giới, khiến tỷ lệ mắc và tử vong gia tăng. Các biến thể SAR-CoV-2 khác bao gồm Alpha (có nguồn gốc từ Kent ở Anh), Beta (trước đây được gọi là biến thể Nam Phi) và Gamma (ban đầu được tìm thấy ở Brazil). Người ta đã gợi ý rằng, sau khi số trường hợp giảm ở Nhật Bản, các biến thể có thể “tự biến đổi khi không tồn tại”.

Hiện các nhà khoa học ở Anh đang tiếp tục nghiên cứu về biến thể này. Bởi vì nó mới xuất hiện gần đây, các nhà khoa học vẫn chưa có bằng chứng về khả năng lây truyền hoặc khả năng né tránh vắc xin của nó. Có thể mất vài tuần trước khi các nhà khoa học có thông tin đầy đủ về biến thể và mức độ nghiêm trọng mà nó có thể gây ra đối với thế giới.

Phản ứng của các nước ra sao?

Lo ngại về tác động của siêu biến thể trên, Đan Mạch đã ra lệnh cấm đi lại không thiết yếu đến Nam Phi và các nước châu Phi khác nhằm tránh lây lan biến thể mới.

Cùng ngày, Bộ trưởng Y tế Tây Ban Nha Carolina Darias cho biết nước này sẽ quyết định hạn chế các chuyến bay từ Nam Phi và Botswana. Bà Darias không cho biết chi tiết thời điểm quyết định trên có hiệu lực, song một cuộc họp nội các để thông qua quyết định này đã được lên kế hoạch vào ngày 30-11; đồng thời cho biết, người đến từ các nước có nguy cơ cao sẽ phải trình bằng chứng đã tiêm phòng hoặc xét nghiệm âm tính với virus SARS-CoV-2.

Thông báo trên được đưa ra sau khi Ủy ban châu Âu (EC) khuyến cáo một lệnh cấm trên toàn châu Âu đối với người đến và đi Nam Phi do số ca nhiễm biến thể Omicron tại Nam Phi đang tăng nhanh.

Trong khi đó, Anh cũng tạm thời cấm các chuyến bay từ Nam Phi, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Lesotho và Eswatini từ 0 giờ ngày 26-11. Công dân Anh trở về từ những quốc gia này sẽ phải cách ly. Đây được xem là hành động nhanh chóng của Chính phủ Anh so với các biến thể Covid-19 trước đó.

MINH ANH (tổng hợp)