Đáng chú ý, thanh thiếu niên có nguy cơ cao nhiễm vi khuẩn não mô cầu, trở thành người lành mang trùng hoặc phát bệnh; tuy nhiên, nhiều người chưa chú trọng phòng bệnh. 

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, bệnh viêm não mô cầu thường để lại di chứng nặng nề như: Chậm phát triển tinh thần, điếc, liệt với tỷ lệ 10-20%, tỷ lệ tử vong 8-15%. Nếu được điều trị khỏi, người bệnh vẫn phải chịu các di chứng như tàn tật, điếc, liệt, tổn thương thận, ảnh hưởng não, thiểu năng trí tuệ… Do đó, việc tiêm chủng để phòng bệnh não mô cầu rất cần thiết, đặc biệt là với thanh thiếu niên đang trong độ tuổi học tập, lao động.

Tại Việt Nam, thống kê gần nhất được Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế trích dẫn năm 2016, cho biết, tỷ lệ mắc viêm màng não mô cầu khoảng 2,3/100.000 dân, xếp thứ 6 trong 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất toàn quốc.

Ca bệnh điển hình là nam thanh niên 22 tuổi ở thị xã Sơn Tây, Hà Nội, ngày 3-5 khởi phát bệnh với triệu chứng đau rát họng, ăn uống kém kèm sốt (không rõ nhiệt độ), rét run. Ngày 5-5, bệnh nhân xuất hiện co giật toàn thân, phải cấp cứu và đang điều trị tích cực tại Bệnh viện Quân y 103.

leftcenterrightdel
Thanh thiếu niên tiêm vaccine phòng bệnh tại Hệ thống tiêm chủng VNVC. Ảnh: Mộc Thảo 

Triệu chứng của bệnh viêm màng não do não mô cầu gồm: Sốt, đau đầu, buồn nôn và nôn, cứng cổ… dễ nhầm lẫn với cảm lạnh, viêm đường hô hấp dẫn đến giảm khả năng phát hiện sớm. Vào mùa hè, ca bệnh xuất hiện rải rác và lẫn trong hội chứng viêm màng não mủ.

Vi khuẩn não mô cầu sống ở niêm mạc hầu họng của 10% người lành. Bệnh lây trực tiếp từ người sang người qua đường hô hấp bởi các giọt bắn có chứa vi khuẩn khi nói chuyện, ho, hắt hơi…. Sau khi vi khuẩn xâm nhập vào mũi họng, tại chỗ, vi khuẩn nhân lên nhanh chóng gây viêm mũi họng.

Ở những người khỏe mạnh đã tiêm phòng vaccine, bệnh thường nhẹ, có thể tự khỏi. Ở những người cơ địa suy giảm miễn dịch hoặc chưa tiêm phòng vaccine, vi trùng tiếp tục lan vào máu, đi khắp cơ thể gây nhiễm trùng huyết và viêm màng não. Những trường hợp diễn tiến cấp tính có thể gây tử vong nhanh chóng.

Khi cơ thể mệt mỏi, hệ thống miễn dịch suy giảm sẽ làm tăng khả năng nhiễm bệnh. Thanh thiếu niên, sinh viên sống ở môi trường đông đúc như ký túc xá, nhà trọ đông người, nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Vi khuẩn não mô cầu được phân loại thành 12 nhóm huyết thanh gây bệnh, thường gặp 6 nhóm A, B, C, Y, X và W-135. Vaccine không có tác dụng phòng ngừa chéo giữa các nhóm. Mọi người nên chủng ngừa đúng và đủ loại, phác đồ ưu tiên gồm loại ngừa nhóm B và loại ngừa các nhóm A, C, Y, W-135.

Hiện Việt Nam có vaccine Bexsero (Italy), hiệu quả 95%, chỉ định cho người 2 tháng đến 50 tuổi; Menactra (Mỹ) phòng não mô cầu nhóm ACYW hiệu quả 90%, dành cho đối tượng từ 9 tháng đến 55 tuổi; Mengoc - BC (Cuba) phòng não mô cầu nhóm B, C dành cho người từ 6 tháng đến 45 tuổi.

Tương tự các vaccine khác, vaccine phòng não mô cầu có thể gây sốt, đau, sưng đỏ tại vị trí tiêm, nhức mỏi, chán ăn… Các triệu chứng thường nhẹ, tự khỏi sau khoảng 1-2 ngày.

CHÂU ANH

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Y tế xem các tin, bài liên quan.