Ăn theo mùa: Lợi ích dinh dưỡng cho sức khỏe gia đình

Về vấn đề này, Cử nhân dinh dưỡng Trần Nguyễn Quỳnh Loan, Trung tâm Giáo dục truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế) chia sẻ: Việc ăn theo mùa mang lại lợi ích dinh dưỡng vượt trội. Rau củ trái mùa thường được trồng trong điều kiện nhân tạo, cần nhiều phân bón và thuốc bảo vệ thực vật để duy trì năng suất, khiến hàm lượng vitamin và các chất dinh dưỡng bị giảm sút. Ngược lại, thực phẩm theo mùa thường được trồng tự nhiên, hấp thụ đầy đủ ánh sáng và khoáng chất trong đất, ít cần chu trình bảo quản phức tạp hay vận chuyển xa. Nhờ đó, loại thực phẩm này thường tươi ngon hơn, có giá trị dinh dưỡng cao hơn và ít nguy cơ tồn dư hóa chất.

Theo chuyên gia dinh dưỡng, việc lựa chọn thức ăn theo mùa mang lại lợi ích dinh dưỡng vượt trội. Ảnh: HÀ PHƯƠNG

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chế độ ăn nhiều rau củ quả tươi, đậu, hạt và ngũ cốc nguyên hạt, đồng thời hạn chế thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, béo phì và tiểu đường type 2. Ở Việt Nam, việc tận dụng nguồn thực phẩm mùa vụ địa phương như rau cải, đậu phụ, thủy hải sản, chuối, đu đủ… không chỉ đảm bảo dinh dưỡng mà còn giúp bữa cơm gia đình gần gũi, tiết kiệm và bền vững hơn.

Cơ thể con người có nhịp sinh học dinh dưỡng thay đổi theo mùa. Mùa hè, cơ thể cần nhiều nước và vitamin để giải nhiệt; những thực phẩm như mướp, bí đao, cam, thanh long giúp thanh mát và bù nước hiệu quả. Ngược lại, mùa đông đòi hỏi nhiều năng lượng và chất béo hơn để giữ ấm, nên các món như khoai, bí đỏ, cá béo trở nên phù hợp hơn. Ăn theo mùa vì thế vừa thuận tự nhiên, vừa giúp cơ thể thích ứng tốt với thời tiết, hỗ trợ tiêu hóa và tăng sức đề kháng. Cách lựa chọn thực phẩm theo mùa còn góp phần làm phong phú bữa ăn, giữ được tính đa dạng sinh học trong ẩm thực, điều mà mô hình ăn uống công nghiệp khó đạt được.

Khi cha mẹ chủ động lựa chọn rau củ theo mùa, mua ở chợ gần nhà hoặc nông sản địa phương, trẻ nhỏ sẽ học được cách trân trọng thực phẩm và hiểu rằng “sống xanh” bắt đầu từ những điều rất gần gũi. Thay vì tìm kiếm “thực phẩm siêu xanh” ở đâu xa, hãy bắt đầu bằng việc tôn trọng nhịp điệu của tự nhiên. “Mùa nào thức nấy” không chỉ là câu chuyện của ông bà ngày xưa, mà là cách tiếp cận hiện đại, khoa học và bền vững. Khi ngày càng nhiều người cùng thực hành “ăn theo mùa, chọn thực phẩm địa phương”, những hành động nhỏ ấy cộng hưởng thành thay đổi lớn: một hệ thống thực phẩm xanh, bền vững và công bằng hơn cho tất cả.

Nếu trước đây “sống xanh” thường gắn với việc trồng cây, tái chế hay giảm nhựa dùng một lần, thì nay, “ăn xanh theo mùa” được xem là bước tiến sâu hơn của lối sống bền vững. Bởi không thể có một hành tinh khỏe mạnh nếu con người ăn uống tách rời khỏi quy luật tự nhiên. Một bữa cơm giản dị với rau luộc, cá kho, bát canh chua nấu từ nguyên liệu địa phương, tưởng chừng bình thường mà lại phản chiếu sự hòa hợp giữa con người và môi trường. “Ăn theo mùa” vì thế không chỉ là thói quen truyền thống được làm mới, mà còn là giải pháp cho tương lai: giúp bảo vệ sức khỏe, giảm phát thải và gìn giữ bản sắc ẩm thực Việt Nam trong thời đại sống xanh.