Trong đó, trường dự bị đại học dân tộc là trường chuyên biệt nhằm thực hiện chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước, là giải pháp cần thiết để tạo nguồn cán bộ người DTTS. Toàn quốc hiện có 4 trường dự bị đại học dân tộc, gồm: Trường Dự bị đại học dân tộc Trung ương, Trường Dự bị đại học dân tộc Sầm Sơn, Trường Dự bị đại học dân tộc Trung ương Nha Trang và Trường Dự bị đại học TP Hồ Chí Minh. Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu nhưng những năm gần đây, các trường dự bị đại học dân tộc gặp không ít khó khăn, nhất là khó khăn trong công tác tuyển sinh, đòi hỏi phải có cơ chế, chính sách cả trước mắt và lâu dài.

leftcenterrightdel
Một giờ học của học sinh trường THPT Dân tộc nội trú Nơ Trang Lơng, Đắk Lắk. (Ảnh: TTXVN).

Theo Vụ Giáo dục dân tộc (Bộ Giáo dục và Đào tạo), nguyên nhân các trường dự bị đại học dân tộc gặp khó khăn trong công tác tuyển sinh trước hết là do địa bàn tuyển sinh ngày càng hẹp, mặt khác, những năm gần đây, chất lượng giáo dục phổ thông vùng DTTS được cải thiện nên tỷ lệ học sinh đỗ thẳng vào các trường đại học khá cao. Bên cạnh đó, nhiều trường đại học sử dụng mọi hình thức để tuyển sinh đủ chỉ tiêu, do đó, học sinh có nhiều cơ hội vào các cơ sở giáo dục đại học, từ đó ảnh hưởng đến nguồn tuyển sinh dự bị đại học. Ngày 24-8-2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1292/QĐ-TTg phê duyệt Đề án sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo. Theo đó, giai đoạn 2021-2023 sẽ chuyển các trường dự bị đại học từ Bộ Giáo dục và Đào tạo về trực thuộc Ủy ban Dân tộc. Đây là giải pháp nhằm tạo điều kiện cho các trường dự bị đại học thực hiện tốt hơn chức năng trường chuyên biệt khi Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi được tổ chức thực hiện từ năm 2021.

Trao đổi với chúng tôi, bà Hồ Thị Kim Thủy, Phó hiệu trưởng Trường Dự bị đại học dân tộc Trung ương cho biết, năm học 2020-2021, trường có gần 400 học sinh đỗ đại học. Hiện nay, trường có quy mô tuyển sinh hệ dự bị đại học dân tộc lớn nhất cả nước với khoảng 1.000 học sinh. Việc tuyển sinh của trường còn gặp khó khăn là do các em học sinh thuộc các dân tộc trong diện tuyển sinh chủ yếu sinh sống tại địa bàn đặc biệt khó khăn, phong tục tập quán lạc hậu, điều kiện học tập hạn chế. Ngoài ra còn phải kể đến nguyên nhân thiếu thông tin về trường đào tạo sau khi kết thúc chương trình học phổ thông; thông tin tuyển sinh của các trường không đến được các bản làng khó khăn, xa xôi hẻo lánh. Trước mắt, để công tác tuyển sinh được thuận lợi, đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép có chế độ ưu tiên vùng miền, dân tộc còn nhiều khó khăn, ít học sinh đi học, các dân tộc thiểu số theo từng tỉnh...

Thời gian tới, để các trường dự bị đại học dân tộc tiếp tục phát huy hiệu quả, trao thêm cơ hội học tập cho học sinh đồng bào DTTS, cần tiếp tục quy hoạch, sắp xếp và có những chính sách phù hợp hơn đối với hệ thống trường dự bị đại học. Chính quyền các địa phương, ngành giáo dục cần chú trọng hơn nữa đến công tác tuyên truyền, phổ biến về chế độ, chính sách, thông tin tuyển sinh của trường dự bị dân tộc đến học sinh và người dân vùng đồng bào DTTS.

NGUYỄN HUYỀN