Theo các già làng kể lại, văn hóa chọi bò của đồng bào Mông bắt đầu hình thành từ những năm 20 của thế kỷ trước và truyền qua nhiều thế hệ. Khi đời sống của bà con từng bước được nâng lên thì hội chọi bò lại càng phát triển. Những năm gần đây, số lượng bò nuôi tăng cao, giao thông đi lại thuận lợi thì hội chọi bò đã được tổ chức liên xã, có năm, người dân nước bạn Lào cũng mang bò sang tham gia.

 Một trận chọi bò ở xã Huồi Tụ, huyện Kỳ Sơn.

Mặc dù hội chọi bò diễn ra ở nhiều xã của huyện Kỳ Sơn nhưng đông vui nhất vẫn là “đấu trường” của hai xã Mường Lống và Huồi Tụ. Trong chuyến lên vùng cao Kỳ Sơn mới đây, chúng tôi có dịp chứng kiến hội chọi bò ở Huồi Tụ. Ngay từ sáng sớm, khi những đám sương trắng còn bao trùm trên những vạt đồi thì bà con ở các bản, làng người Mông trong trang phục sặc sỡ đã đổ về “đấu trường” gần trung tâm xã. Lần lượt từng cặp bò đã bốc thăm từ trước được chủ nhân dắt vào đấu trường để thi đấu, con bò chiến thắng sẽ được tiếp tục vào đấu vòng sau. Cuối cùng, hai con bò to khỏe, loại được nhiều đối thủ nhất sẽ tham gia trận chung kết... Khác với các hội chọi trâu, con bò vô địch trong hội chọi bò của người Mông Kỳ Sơn không có giải thưởng và cũng không bị giết thịt.

Đồng chí Mùa Bá Giờ, Chủ tịch UBND xã Huồi Tụ cho biết: “Đối với đồng bào Mông, bò là một vật nuôi rất gần gũi, có mặt trong mọi lễ hội quan trọng, đôi khi bò còn được ví như thước đo của sự phồn thịnh, ăn nên làm ra của mỗi gia đình. Con gái Mông khi lấy chồng, bố mẹ thường tặng một con bò làm sính lễ đưa về nhà chồng... Do vậy, trong các cuộc chọi bò, chú bò thắng cuộc sẽ không bị giết thịt mà được bà con chăm sóc, coi đó là sự may mắn, mang đến nhiều tài lộc trong năm mới. Chọi bò không chỉ là một lễ hội truyền thống mà còn thể hiện cho sức mạnh, sự dẻo dai, đoàn kết và phát triển của cộng đồng người Mông ở huyện vùng cao Kỳ Sơn”.

Bài và ảnh: NGỌC THĂNG