Trao đổi với chúng tôi trong nhà văn hóa cộng đồng buôn, nghệ nhân Y Tung Buôn Đắp, Chi hội trưởng Chi hội Người cao tuổi buôn Drai thông tin: "Drai là buôn cổ, bà con dân tộc M’nông đã định cư nhiều đời nay. Hiện buôn có 42 hộ, với 193 nhân khẩu. Mặc dù đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo còn tới 66% nhưng bà con luôn tích cực trong gìn giữ, bảo tồn văn hóa cồng chiêng.
Với người M’nông, cồng chiêng thực sự gần gũi và linh thiêng, hiện hữu, gắn bó từ khi chưa lọt lòng mẹ cho đến thời khắc về với tổ tiên cùng các nghi lễ: Lễ cúng khi người mẹ mang thai; lễ thổi tai; lễ cưới; lễ mừng sức khỏe; lễ tang ma... Trong đời sống thường ngày, khi buôn làng có sự kiện trọng đại, như: Lễ cúng bến nước; lễ cúng mừng lúa mới; các sự kiện chính trị trọng đại... hoặc các hộ dân trong buôn có chuyện vui, buồn, đều gửi gắm vào nhịp cồng chiêng.
Vì lẽ đó, nhiều năm nay, Chi hội người cao tuổi của buôn đã tích cực đi đầu trong việc bảo tồn văn hóa cồng chiêng, như sưu tầm các bài chiêng, lưu giữ các bộ chiêng quý, dạy diễn tấu cồng chiêng cho lớp trẻ”.
    |
 |
| Bộ chiêng quý của một hộ dân buôn Drai, xã Nam Ka, huyện Lăk, tỉnh Đắc Lắc. |
Chi hội người cao tuổi buôn Drai hiện có 28 hội viên, trong đó, 12 hội viên biết diễn tấu cồng chiêng. Chi hội trưởng Y Tung Buôn Đắp là người biết đánh nhiều bài chiêng nhất, với hàng chục bài, trong đó có 4 bài thường xuyên diễn tấu trong các lễ hội của buôn làng.
Điều đáng mừng là buôn Drai có hai hộ dân còn gìn giữ được hai bộ chiêng M’nông với tổng cộng 12 chiếc chiêng. Đây là những bộ chiêng quý được lưu truyền lại từ nhiều đời nay. Có hai bộ chiêng này, Chi hội người cao tuổi không chỉ diễn tấu mỗi khi buôn làng có lễ hội và vào thời điểm nông nhàn mà còn tổ chức lớp dạy diễn tấu cồng chiêng cho thanh thiếu niên. Đến nay, tất cả thanh thiếu niên trong buôn Drai đều biết diễn tấu cồng chiêng và buôn đã thành lập được đội chiêng trẻ.
Đồng chí Y Wang Buôn Rung khẳng định: "Từ thành công của mô hình bảo tồn văn hóa cồng chiêng tại Chi hội Người cao tuổi buôn Drai, thời gian tới, Hội Người cao tuổi xã Nam Ka sẽ nhân rộng ra 6/7 buôn còn lại, đây cũng là một trong những nhiệm vụ cần triển khai để Nam Ka hướng đến đạt tiêu chí văn hóa trong xây dựng nông thôn mới".
Bài và ảnh: BÌNH ĐỊNH