Vào ngày này, các cựu nữ dân quân xưa cùng thân nhân các nữ liệt sĩ và người dân ở các làng, các tổ dân phố: Đình Tràng, Lạc Tràng, Hòa Lạc, Đường Ấm, phường Lam Hạ, TP Phủ Lý lại chung tay chăm lo chu đáo việc hiếu, việc lễ, để ngày giỗ của 10 nữ dân quân được chu toàn, tươm tất.

Theo bà Nguyễn Thị Mận (sinh năm 1947), cựu nữ dân quân Lam Hạ, những năm sau chiến tranh, việc tổ chức ngày giỗ của 10 nữ dân quân gặp ít nhiều khó khăn, do điều kiện kinh tế còn thiếu thốn nhiều mặt nên thường vào ngày 1-10, tùy tấm lòng và điều kiện của từng gia đình, mọi người tâm nguyện lo đám giỗ với tinh thần “của ít lòng nhiều”. Theo đó, người đem con gà, người dâng nải chuối, người mang mấy bông hoa sen, trái ổi chín… Trong số những người về dự "ngày giỗ trận", có lẽ lo toan nhất là những cựu nữ dân quân Lam Hạ. Họ cáng đáng công việc như thể thuộc trách nhiệm của bản thân, như thể là “đại lễ” của gia đình mình, nên luôn chu đáo từ việc nhỏ đến việc lớn. Trong ngày này, nhiều cựu nữ dân quân Lam Hạ đang sinh sống ở nhiều địa phương khác nhau, có người ở xa TP Phủ Lý như các bà: Trương Thị Nhàn, Định Thị Chiểu, Lưu Thị Mên, Nguyễn Thị Tuyến..., cũng vẫn gắng sắp xếp thời gian, vượt đường xa về dự ngày giỗ của đồng đội.

Suốt 50 năm qua, ngày giỗ của 10 cô gái dân quân Lam Hạ luôn là dịp để mọi người gặp gỡ, chuyện trò, kể cho nhau nghe về ký ức chiến tranh hào hùng; đồng thời chia sẻ vui, buồn trong cuộc sống, cùng cầu nguyện đồng đội linh thiêng phù hộ độ trì cho quê hương thanh bình, phát triển, nhà nhà người người được no ấm. Những năm gần đây, trong nhịp điệu phát triển mới, cấp ủy, chính quyền địa phương có điều kiện quan tâm hơn cả về vật chất lẫn tinh thần nên việc tổ chức các hoạt động thăm viếng, tri ân, dâng hương, cầu siêu, cúng giỗ 10 nữ liệt sĩ dân quân Lam Hạ thêm phần long trọng, tươm tất hơn. Niềm vui như được nhân lên trong mùa thu năm 2016 này. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày hy sinh  của10 nữ dân quân Lam Hạ, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hà Nam và các cơ quan chức năng tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa tưởng nhớ, tri ân, như: Chương trình nghệ thuật “Mười bông hoa thép trên vùng đất Lam Hạ anh hùng”; Hội thảo khoa học “Huyền thoại mười nữ liệt sĩ dân quân pháo phòng không Lam Hạ”; lễ cầu siêu cho những người con trung dũng, kiên cường đã anh dũng hy sinh vì quê hương...

 Tại Miếu thờ 10 nữ liệt sĩ dân quân Lam Hạ, trong khói hương trầm mặc, trên gương mặt các nữ dân quân năm xưa nay đã thêm nhiều nếp nhăn vì tuổi tác, sức khỏe giảm sút, nhưng vẫn ánh lên nụ cười của thuở đôi mươi. Bà Trương Thị Tảo (sinh năm 1947), nguyên pháo thủ 37mm dân quân Lam Hạ, phấn khởi tỏ bày:

- Năm nay, năm sau và nhiều năm sau nữa, chắc rằng “ngày giỗ trận” sẽ diễn ra long trọng, tươm tất, đủ đầy hơn, nhiều bạn bè gần xa trên mọi miền Tổ quốc sẽ biết nhiều hơn, trân trọng hơn sự cống hiến, hy sinh của mười "bông hoa thép” bên dòng Châu Giang.

MINH LONG