Tốt nghiệp lớp văn khóa VI (1961-1965), Đại học Tổng hợp Hà Nội, anh Diệp Minh Tuyền về nhận công tác tại Ban Lý luận phê bình, Viện Văn học. Ngày ấy Ban Lý luận phê bình sơ tán đến thôn Trung Hưng, xã Mai Trung, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Hà Bắc (nay là tỉnh Bắc Giang).
Ngoài công tác chuyên môn, anh Diệp Minh Tuyền được chi đoàn thanh niên cơ quan cử phụ trách phong trào thiếu niên, nhi đồng. Anh hay làm thơ rồi phổ nhạc thành các ca khúc cho mọi người dễ nhớ, mau thuộc. Trong số các bài thơ được anh phổ thành nhạc ngày ấy có bài "Chim én" anh viết tặng các thiếu niên ở nơi sơ tán mà chúng tôi vẫn thường đọc cho nhau nghe: Như có lời hẹn trước/ Mỗi mùa xuân én về/ Én về đây làm tổ/ Bên cửa sổ sau hè/ Năm nay én lại về/ Cả buổi chiều ngẩn ngơ/ Tìm hoài. Mái trường cũ/ Trên nền gạch. Bơ vơ.../ Én ơi, én đừng sợ/ Trường xưa: Mỹ phá rồi/ Trường ta: giờ mới dựng/ Dưới lùm cây ven đồi/ Én đến đây vui chơi/ Én cứ về xây tổ/ Đã có anh bộ đội/ Thức canh trời, én ơi.
Tuy sống và làm việc ở miền Bắc, nhưng không lúc nào anh nguôi nhớ về quê hương Nam Bộ thân yêu. Năm 1968, anh tạm biệt cơ quan, chia tay chúng tôi lên đường vào miền Nam, công tác tại Hội Văn nghệ giải phóng. Mấy năm sau, chúng tôi cũng lần lượt tạm biệt gia đình, người thân lên đường vào chiến trường nhưng không có dịp gặp lại anh... Tuy vậy, chúng tôi vẫn được thưởng thức các vần thơ, điệu nhạc do anh sáng tác ca ngợi hình tượng người chiến sĩ cách mạng. Tôi càng thêm tự hào về anh khi năm 1995, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam trao tặng giải thưởng cho nhạc sĩ Diệp Minh Tuyền với bài hát "Hát mãi khúc quân hành". Đó là một phần thưởng xứng đáng, bởi lẽ, bài hát được xem như một "cột mốc" về âm nhạc viết về Bộ đội Cụ Hồ.
Mỗi khi nghe lại giai điệu Đời mình là một khúc quân hành/ Đời mình là bài ca chiến sĩ/ Ta ca vang... chúng tôi càng nhớ về người nghệ sĩ - chiến sĩ Diệp Minh Tuyền.
LÊ AN KHÁNH