Sau 3 tháng huấn luyện, ông được biên chế vào Đại đội 2, Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 7, Sư đoàn 324, chiến đấu tại chiến trường Quảng Trị, thuộc Quân khu Trị Thiên. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, đơn vị cho ông ra Bắc an dưỡng vì bị thương hai lần, nhiều lần bị sức ép, sau đó cho ra quân. Về quê, ông Tịnh xây dựng gia đình với bà Bình, là người cùng làng...
Hai anh em Trương Quang Hiếu và Trương Quang Thuần trong túp lều của ông Trương Quang Tịnh.
Tưởng hạnh phúc sẽ mỉm cười với người lính trở về từ trận mạc, nhưng thật đau xót... Vợ chồng ông Tịnh lần lượt sinh được 5 người con, đều là con trai. Con đầu là Trương Quang Hà, sinh năm 1978, khi mới sinh ra bình thường, nhưng lớn lên mắc bệnh co giật, thần kinh không ổn định, phá phách thường xuyên, thậm chí châm lửa đốt nhà. Năm 1999, Hà bỏ nhà ra đi, vợ chồng ông Tịnh cùng anh em họ hàng kiên trì đi tìm, nhưng đến nay vẫn không thấy. Người con thứ hai là Trương Quang Hải, sinh năm 1980, khả năng lao động kém; con thứ ba là Trương Quang Hoàn, sinh năm 1983, thần kinh không ổn định, hay lên cơn đau đầu dữ dội; năm 2012, Hoàn bỏ đi, hiện nay cũng không biết ở đâu… Người con thứ tư là Trương Quang Hiếu, sinh năm 1986, bị tâm thần nặng; còn Trương Quang Thuần, sinh năm 1988, người con thứ năm của ông bị bại liệt nằm tại chỗ.
Từ khi Đảng, Nhà nước có chủ trương giải quyết chế độ chính sách cho những người chiến đấu và tham gia chiến đấu ở khu vực bị quân đội Mỹ rải chất độc hóa học, ông Tịnh đã mấy lần làm hồ sơ, nhưng đều bị cơ quan chức năng trả lại với lý do: Hồ sơ không đủ điều kiện vì ngày, tháng, năm sinh của ông ghi trong chứng minh nhân dân và sổ hộ khẩu không khớp nhau (sổ hộ khẩu ghi sinh năm 1950, chứng minh nhân dân ghi năm 1954). Các giấy tờ khác liên quan đến quá trình chiến đấu của ông đều không còn... Ông Tịnh nói: “Tôi là người thật việc thật, trong người tôi vẫn còn hai mảnh đạn, nhưng chỉ vì giấy tờ không khớp mà tôi không được hưởng chế độ...”.
Mới đây, Trung ương Hội Nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin Việt Nam đã cử cán bộ về Hà Tĩnh nắm tình hình về thực hiện chính sách đối với nạn nhân theo phản ảnh của công dân. Đối với trường hợp của ông Tịnh, bà Nguyễn Thị Quỳnh, cán bộ phụ trách công tác lao động, thương binh và xã hội, Phó chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin xã Thạch Đài cho biết: Xã không nắm được ông Tịnh thuộc diện làm chế độ chất độc da cam; còn ông Trương Quang Anh, Chủ tịch UBND xã Thạch Đài thì trả lời, khi có chủ trương giải quyết chế độ cho nạn nhân chất độc da cam, chính quyền chỉ thông báo, không có người đi làm cho từng cá nhân, nên ai biết thì làm...
Sau khi nghe phản ảnh của cán bộ Trung ương Hội Nạn nhân chất độc da cam/đi-ô-xin, ông Võ Xuân Linh, Phó giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Hà Tĩnh cho biết: Sẽ hướng dẫn huyện Thạch Hà phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan trong tỉnh, trước mắt xác minh làm rõ, nếu đủ điều kiện sẽ đề nghị làm chế độ thương binh cho ông Tịnh theo quy định tại Thông tư liên tịch số 28/2013 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội-Bộ Quốc phòng. Việc giải quyết chế độ người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học cho ông Tịnh và các con ông hưởng chế độ con của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học là rất khó, vì ông Tịnh không còn giấy tờ, nên không có cơ sở để lập hồ sơ.
Hiện nay, ông Tịnh đã gần 70 tuổi, mắt đã mờ, trí nhớ kém, sức yếu, hoàn cảnh hết sức thương tâm, rất cần được các cơ quan chức năng sớm vào cuộc, xác minh, làm rõ để ông có thể sớm được hưởng chế độ chính sách.
Bài và ảnh: ĐÌNH ĐÍCH