Từ ngày ra đời và trong suốt cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, trung đoàn liên tục chiến đấu, đánh địch trên Đường 5, vùng duyên hải từ Hải Phòng đến Quảng Ninh; tham gia Chiến dịch Hoàng Hoa Thám, chiến đấu ở phía nam tỉnh Bắc Ninh; tham gia Chiến dịch Tây Bắc và Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954.

Trung đoàn 98 thi công công trình mới. Ảnh: Trường Hoài  

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Trung đoàn 98 được Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ vào Trường Sơn mở đường xe cơ giới và đánh địch bảo đảm giao thông. Đầu năm 1964, trung đoàn làm nhiệm vụ mở đường giao liên, đường gùi thồ bằng xe đạp, đóng góp xứng đáng vào việc đưa đón các đoàn cán bộ từ miền Bắc vào Nam và vận chuyển nhiều vũ khí, hàng thiết yếu phục vụ cho chiến trường miền Nam.

Ngày 9-8-1964, trung đoàn được giao nhiệm vụ khởi công xây dựng đường vận tải chiến lược cơ giới trên Đường Trường Sơn. Sự kiện này có ý nghĩa lịch sử to lớn với đơn vị nói riêng, toàn tuyến Đường 559 nói chung. Từ đây, công cuộc giải phóng miền Nam bước sang một thời kỳ mới, với sự phát triển cả về chất và lượng cho nhiệm vụ chi viện người, vũ khí, hàng thiết yếu cho chiến trường. Bằng những dụng cụ thô sơ, nhưng với tinh thần thông minh, sáng tạo và ý chí mãnh liệt “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, cán bộ, chiến sĩ trung đoàn đã vượt qua mọi khó khăn, thử thách; chỉ trong 4 tháng đã hoàn thành tuyến đường ô tô đầu tiên trên Trường Sơn từ Mường Noòng đi Sông Bạc, dài 104km. Ngày 5-12-1964, những chuyến ô tô đầu tiên chất đầy hàng đã chạy đến Bắc Bờ, Sông Bạc. Sau chiến công đó, Trung đoàn 98 tiếp tục là lực lượng công binh chủ yếu trên Trường Sơn, mở các tuyến đường theo chiều dọc đến tỉnh Át-tô-pư (Lào); các tuyến đường ngang ở các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và các tuyến đường tránh, đường kín; cùng với các lực lượng khác mở đường, tạo thành một hệ thống mạng đường chằng chịt, liên hoàn, kỳ diệu trên núi rừng Trường Sơn.

Đầu năm 1966, trước sự đánh phá ngày càng ác liệt của không quân Mỹ và các chiến dịch đánh phá của lực lượng bộ binh ngụy quân Sài Gòn, việc vận chuyển hàng từ Bắc vào Nam ngày càng gặp nhiều khó khăn. Trung đoàn 98 đã khảo sát tuyến đường từ Phi Hà, Át-tô-pư (Lào) đến Xiêm Pạng (Cam-pu-chia). Trong gần 40 ngày đêm, bộ đội toàn trung đoàn ăn, ngủ trên mặt đường; đã mở xong tuyến đường C4 dài 200km, tạo ra tuyến vận chuyển cực kỳ quan trọng, trực tiếp chi viện cho các chiến trường Trung Nam Bộ, Đông Nam Bộ và Nam Bộ. Với chiến công này, đơn vị được nhận danh hiệu “Đơn vị thần tốc mở đường” và được tuyên dương toàn tuyến Đường 559.

Hơn 10 năm chiến đấu trên tuyến Đường Trường Sơn, không có nơi nào, không có tuyến đường nào không có dấu chân của cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 98. Đây là Trung đoàn Công binh vào Trường Sơn sớm nhất, tiến sâu nhất, chịu nhiều khó khăn, gian khổ nhất và đóng góp lớn nhất trong việc xây dựng tuyến đường mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại trên núi rừng Trường Sơn. Trong hơn 10 năm, trung đoàn đã mở gần 3.000km đường ô tô; kiên cường đánh dịch bảo đảm giao thông; bắn rơi 38 máy bay các loại của giặc Mỹ, tiêu diệt nhiều sinh lực và phá hủy nhiều loại bom, mìn của địch... Bằng ý chí, nghị lực phi thường, lòng quả cảm, hy sinh, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 98 đã chiến thắng trước hàng triệu tấn bom, đạn của Mỹ-ngụy, chiến thắng tất cả các loại máy bay từ “Thần sấm”, “Con ma” đến pháo đài bay B-52; chịu đựng chất độc hóa học của địch, nhằm hủy diệt, ngăn chặn tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn.

Trong các cuộc chiến đấu cam go, hàng trăm cán bộ, chiến sĩ thuộc Trung đoàn 98 đã anh dũng hy sinh, viết nên những trang sử vẻ vang, rất đáng tự hào của Trung đoàn 98. Trung đoàn 98, Tiểu đoàn 2 của trung đoàn và 3 đồng chí: Hoàng Văn Nghiên, Nguyễn Bá Tòng, Phạm Văn Cờ vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Sau chiến thắng 30-4-1975, Trung đoàn 98 được giao nhiệm vụ phát triển kinh tế, kết hợp củng cố quốc phòng. Trong đội hình Binh đoàn 12, đơn vị tiếp tục phát huy truyền thống cách mạng, chủ động vượt qua mọi thử thách, khó khăn; luôn năng động, sáng tạo xây dựng nhiều công trình lớn có ý nghĩa chiến lược, sản xuất kinh doanh hiệu quả, lập thêm nhiều thành tích xuất sắc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

 LƯU HOÀI CHUẨN