Chủ trương đúng và “lời giải” để đẩy nhanh tiến độ

Đến nay, có 80.000 hộ gia đình NCC đã được hỗ trợ xây mới, sửa chữa nhà, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, cải thiện rõ rệt về nơi ở... Tuy nhiên, quá trình  thực hiện hỗ trợ NCC về nhà ở còn không ít khó khăn, vướng mắc cần sớm được tháo gỡ, để một chủ trương đúng, giàu tính nhân văn tiếp tục được thực hiện hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ, đáp ứng nguyện vọng, quyền lợi của các đối tượng được thụ hưởng.

Bài 1: Một chính sách an sinh xã hội hợp “ý Đảng-lòng dân”

Niềm vui “an cư” nhờ Quyết định 22

Quá trình thực hiện vệt bài về thực hiện chính sách hỗ trợ NCC về nhà ở, nhóm phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã tìm hiểu thực tế, khảo sát tại nhiều địa phương trong cả nước.

Đến thăm một số gia đình NCC ở huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa, chúng tôi cảm nhận rõ niềm vui của NCC và gia đình trong những căn nhà mới xây dựng, sửa chữa theo chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Ông Doãn Hữu Đào, thương binh hạng 3/4, ở thôn 8, xã Đông Thịnh, huyện Đông Sơn tiếp chúng tôi trong ngôi nhà xây mới khang trang, vui vẻ cho biết:

- Chủ trương Nhà nước hỗ trợ NCC xây dựng, sửa chữa nhà ở rất đúng đắn và kịp thời. Hoàn cảnh gia đình tôi khó khăn, do tuổi cao, sức yếu, lại chủ yếu trông vào trợ cấp thương tật, nên những năm trước nhà ở xuống cấp, dột nát, không bảo đảm an toàn nhưng không có điều kiện để xây lại. Nhờ chính sách của Nhà nước hỗ trợ về nhà ở đối với NCC, được chính quyền địa phương tạo điều kiện, cùng sự giúp đỡ, chung tay của họ hàng, con cháu…, vợ chồng tôi đã vay mượn thêm để xây mới căn nhà, cải thiện nơi ở và ổn định cuộc sống lâu dài.

Cán bộ Sở LĐ-TB-XH tỉnh Thanh Hóa rà soát hồ sơ hỗ trợ NCC về nhà ở. Ảnh: TUYÊN QUANG 

Được biết, ông Đào tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, bị thương trong chiến đấu tại chiến trường Quảng Trị năm 1972, sau khi phục viên về địa phương, kinh tế gia đình thuộc diện khó khăn. Năm 2013, qua bình xét, kiểm tra, thẩm định từ cơ sở, gia đình ông được nhận hỗ trợ 40 triệu đồng để xây mới nhà ở, cuộc sống từ đó bớt khó khăn và ngày càng ổn định.

Đến thăm ông Phan Ngọc Huân, ở thôn 3, xã Đông Minh, huyện Đông Sơn, trong ngôi nhà mới xây dựng, tổng trị giá gần 150 triệu đồng, chúng tôi cảm nhận rõ niềm vui của gia đình. Ông Huân là đối tượng NCC thuộc diện khó khăn, sức khỏe giảm sút, nhà cửa xuống cấp nghiêm trọng, nên được bà con bình xét, chính quyền xã quan tâm, đề nghị cấp trên hỗ trợ xây mới nhà ở trong đợt đầu. Đến nay, gần 20 hộ gia đình NCC ở huyện Đông Sơn đã được hỗ trợ xây mới, sửa chữa nhà ở, góp phần cải thiện rõ rệt điều kiện sống.

Các đồng chí cán bộ chính sách huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình dẫn chúng tôi đến thăm gia đình bà Lê Thị Hưu (69 tuổi, là vợ thương binh) ở thôn Bách Hoàn, xã Lạng Phong. Rưng rưng xúc động, bà cho biết: “Gia đình tôi rất biết ơn Đảng, Nhà nước. Bao năm lo toan vất vả, nhưng cũng không xây nổi gian nhà kiên cố. Được Nhà nước hỗ trợ kinh phí về nhà ở đối với NCC, gia đình mới có điều kiện xây được ngôi nhà vững chãi thế này. Chỉ tiếc là ông nhà tôi, do sức khỏe yếu, đã mất cách đây hơn một năm…”.

Theo Quyết định số 22/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, kinh phí hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước là 40 triệu đồng/hộ NCC khi xây mới nhà ở; 20 triệu đồng/hộ NCC khi sửa nhà. Theo số liệu báo cáo của các địa phương trong cả nước, đến hết tháng 9-2016, trong tổng số 80.000 hộ NCC được đề xuất hỗ trợ giai đoạn 1, thì hơn 75.600 hộ đã được hỗ trợ, còn khoảng 4.400 hộ đang triển khai thực hiện, dự kiến hoàn thành trong năm 2016. Tổng kinh phí đã cấp đủ để thực hiện hỗ trợ cho 80.000 hộ là 2.758 tỷ đồng (trong đó ngân sách Trung ương là 2.516 tỷ đồng, ngân sách địa phương là 242 tỷ đồng).

Nhiều cán bộ địa phương và người dân mà chúng tôi có dịp gặp gỡ, trao đổi đều khẳng định: Chính sách hỗ trợ NCC với cách mạng về nhà ở là hết sức cần thiết, đúng đắn, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, hợp “ý Đảng-lòng dân”, nhất là khi hầu hết đối tượng NCC đều đã cao tuổi, sức khỏe giảm sút; qua đó, góp phần quan trọng bảo đảm an sinh xã hội, giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo ở địa phương, củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước...  

Hiệu quả “Nhà nước và nhân dân cùng làm”

Thành phố Hà Nội là một trong những địa phương tích cực, đi đầu trong hỗ trợ NCC về nhà ở. Theo đó, qua khảo sát, toàn thành phố có 9.916 hộ NNC cần hỗ trợ về nhà ở (gồm 4.423 hộ gia đình cần xây mới nhà ở; 5.493 hộ gia đình cần sửa chữa). Đến nay, thành phố đã hoàn thành việc hỗ trợ xây nhà cho hơn 550 hộ. Ngoài kinh phí hỗ trợ theo Quyết định 22 của Thủ tướng Chính phủ; bằng nguồn kinh phí của thành phố và kinh phí xã hội hóa, thành phố hỗ trợ thêm mỗi gia đình xây mới nhà 30 triệu đồng, gia đình sửa chữa nhà 15 triệu đồng. Mới đây, trong kế hoạch hỗ trợ NNC về nhà ở, thành phố xác định quyết tâm hoàn thành việc hỗ trợ xây mới và sửa chữa nhà cho 7.298 hộ NCC xong trước ngày 27-7-2017.

Thành phố Đà Nẵng cũng rất chủ động, tích cực, với quyết tâm cao trong triển khai hỗ trợ xây mới, sửa nhà cho NCC với cách mạng. Trên cơ sở văn bản chỉ đạo của Thường trực Thành ủy và Kế hoạch của UBND thành phố, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) phối hợp với Ủy ban MTTQ thành phố, các sở, ban, ngành có liên quan và các địa phương, tiến hành khảo sát thực trạng nhà ở của các gia đình NCC; tiếp đó, tham mưu cho UBND thành phố ban hành Quyết định số 9485/QĐ ngày 23-12-2015 về phê duyệt danh sách, kinh phí hỗ trợ sửa chữa, xây mới nhà ở cho hộ gia đình NCC trên địa bàn thành phố năm 2016 là 1.331 nhà, trong đó xây mới là 304 nhà, sửa chữa 1.027 nhà, với tổng kinh phí hơn 40 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Văn An, Phó giám đốc Sở LĐ-TB-XH Đà Nẵng, cho biết: “Trong quá trình thực hiện, có một số hộ phát sinh hoặc thay đổi hình thức hỗ trợ, chúng tôi đã phối hợp với các địa phương kiểm tra và báo cáo UBND thành phố giải quyết kịp thời. Đến nay, tổng số nhà đã sửa chữa, xây mới cho NCC trong năm 2016 là 1.366 nhà (xây mới 246 nhà, sửa chữa 1.020 nhà), đạt 102,63%; vượt 35 nhà so với kế hoạch. Tổng kinh phí hỗ trợ hơn 42 tỷ đồng, tăng gần 2 tỷ đồng so với kế hoạch kinh phí ban đầu. Mức hỗ trợ được UBND thành phố thống nhất quyết định là 60 triệu đồng cho nhà xây mới, 20 triệu đồng cho nhà sửa chữa. Thành phố cũng hỗ trợ thêm 5 đến 10 triệu đồng cho nhà sửa chữa, nếu nhà hư hỏng nặng, hoàn cảnh kinh tế gia đình gặp nhiều khó khăn...”.

Ngoài mức hỗ trợ trên, các gia đình chính sách được hỗ trợ chủ động huy động thêm nguồn vốn từ gia đình, họ hàng và có những ý tưởng hay trong sửa chữa, xây mới nhà khang trang, bảo đảm chất lượng, chống chịu tốt hơn với thiên tai. Cán bộ các địa phương, cơ quan chức năng tích cực giám sát tiến độ thực hiện của các gia đình được hỗ trợ kinh phí; tư vấn mô hình nhà ở an toàn, chi phí thấp. Kết quả nghiệm thu của các địa phương ở Đà Nẵng đều đánh giá: Các gia đình NCC được hỗ trợ kinh phí xây mới, sửa chữa nhà đều tuân thủ thiết kế, tư vấn của cán bộ kỹ thuật, sử dụng kinh phí đúng mục đích; nhà đạt được 3 tiêu chuẩn theo quy định của Bộ Xây dựng là “cứng nền, cứng tường, cứng mái”.

Ngay sau khi có Quyết định 22 của Thủ tướng Chính phủ, TP Hồ Chí Minh đã rà soát, hoàn thành xây mới 199 căn nhà cho NCC với kinh phí khoảng 12 tỷ đồng; sửa chữa 1.066 căn với kinh phí hơn 43 tỷ đồng. Theo ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó giám đốc Sở LĐ-TB-XH thành phố: “Cuối tháng 10-2016, UBND TP đã phê duyệt “Đề án về hỗ trợ NCC với cách mạng về nhà ở trên địa bàn thành phố”, góp phần thiết thực nâng cao chất lượng cuộc sống của gia đình NCC. Theo đó, ngoài mức hỗ trợ theo Quyết định 22, thành phố hỗ trợ thêm 30 triệu đồng đối với hộ gia đình NCC xây mới nhà, đang sinh sống trên địa bàn các huyện Nhà Bè, Cần Giờ; hỗ trợ 20 triệu đồng đối với các hộ NCC xây mới nhà, sinh sống ở địa bàn các quận, huyện còn lại của thành phố”.

Đồng chí Phạm Hồng Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng, khẳng định: Việc thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở cho NCC theo Nghị quyết số 494 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quyết định 22 của Thủ tướng Chính phủ, được Bộ Xây dựng và các bộ, ban, ngành có liên quan xác định là nhiệm vụ chính trị trọng tâm; đã thường xuyên quan tâm chỉ đạo, kịp thời có văn bản hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện để các địa phương triển khai thực hiện hiệu quả. Đến nay, các địa phương đã cơ bản hoàn thành thực hiện giai đoạn 1 theo Quyết định số 22/QĐ-TTg và đều thống nhất đánh giá: Đây là một chính sách an sinh xã hội quan trọng, giúp cải thiện rõ rệt về nhà ở cho NCC, cần tiếp tục được triển khai thực hiện trong thời gian tới.

Tuy nhiên, qua khảo sát của chúng tôi, cùng với những kết quả đạt được, còn khá nhiều khó khăn, vướng mắc cần sớm được tháo gỡ để giải quyết những vấn đề tồn đọng của giai đoạn 1 và tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả việc hỗ trợ giai đoạn 2 theo Quyết định 22 của Thủ tướng Chính phủ.

(còn nữa)  

Nhóm phóng viên Phòng biên tập CTĐ, CTCT