Theo Sở Giao thông vận tải (GTVT) TP Hồ Chí Minh, hiện khu vực trung tâm thành phố có 77 tuyến đường cấm đỗ xe; gần 70 tuyến đường cấm dừng, đỗ ô tô theo giờ. Tại những nơi tập trung đông người như: Cao ốc văn phòng, trung tâm thương mại, trường học, bệnh viện… thường xuyên xảy ra tình trạng ùn ứ phương tiện giao thông. Để giảm ùn tắc, thời gian qua, Sở GTVT đã bố trí gắn thêm các biển cấm dừng, đỗ xe trên nhiều tuyến đường để hạn chế tối đa tình trạng dừng, đỗ xe tùy tiện ở lòng đường, vỉa hè. Tuy nhiên, do thiếu nơi đỗ xe nên bất chấp các biển báo cấm dừng, đỗ, nhiều ô tô vẫn nối đuôi, xếp hàng dài ở các tuyến đường. Một trong những cách để tài xế đối phó với quy định cấm là các xe này vẫn nổ máy, đèn xe nhấp nháy và tài xế luôn ngồi ôm vô lăng. Theo anh Hoàng Văn Nam, một lái xe taxi, đây là một trong các “chiêu” mà giới tài xế hay áp dụng để đối phó với lực lượng chức năng. “Tôi thường xuyên chở người bệnh đi khám tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, có khi không tìm được chỗ đỗ xe thì đánh liều nổ máy cho xe dừng chờ ở những nơi cấm đỗ”-anh Nam kể.
Công viên Lê Văn Tám, nơi dự kiến xây dựng bãi đỗ xe ngầm của TP Hồ Chí Minh. (nhìn từ trên cao xuống)
Tình trạng thiếu bãi đỗ xe ở TP Hồ Chí Minh vốn đã nan giải lại càng trở nên nan giải hơn sau khi thành phố quyết liệt thực hiện chủ trương thiết lập lại trật tự an toàn lòng đường, vỉa hè trong hơn hai tháng qua. Theo báo cáo của Sở Xây dựng Thành phố, trong phạm vi bán kính 500m từ trụ sở UBND Thành phố, có gần 60 công trình cao ốc có từ 1 đến 5 tầng hầm để xe, với tổng diện tích sàn tầng hầm để xe khoảng 265.000m2. Dự tính, ngoài khả năng đáp ứng chỗ đỗ xe theo nhu cầu từ các tòa nhà thì có thể dành khoảng 20% diện tích sử dụng làm chỗ đỗ xe công cộng (ước tính đáp ứng chỗ cho khoảng 1.300 ô tô và hơn 2.700 xe gắn máy). So với nhu cầu thực tế, tỷ lệ này là quá thấp.
Hiện thành phố đang quản lý khoảng hơn 7,8 triệu phương tiện (khoảng 615.000 ô tô và hơn 7,2 triệu xe gắn máy), tăng hơn 60% so với năm 2010. Đặc biệt, số lượng xe ô tô đang tăng lên nhanh chóng, năm 2016 đã tăng 9,5% so với năm trước đó, khiến cho tình hình thiếu bãi đỗ xe ngày càng thêm nghiêm trọng.
Để giải quyết tình trạng này, TP Hồ Chí Minh đã lập đề án Điều chỉnh quy hoạch phát triển giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020, đã được Chính phủ phê duyệt. Theo đó, hệ thống giao thông tĩnh (bến bãi) được quy hoạch với diện tích hơn 1.110 ha, trong đó, chỉ tiêu quy hoạch bến bãi đỗ xe ô tô gần 520ha (chiếm 45,4%). Khu trung tâm hiện hữu gồm các quận: 1, 3, 4, Bình Thạnh có tổng diện tích bến bãi quy hoạch là 8,9ha, riêng khu vực quận 1 là 7,55ha, triển khai tại 4 vị trí ngầm thuộc Công viên Lê Văn Tám, sân khấu Trống Đồng, sân bóng đá thuộc Công viên văn hóa Tao Đàn, Sân vận động Hoa Lư... Ngoài ra còn có thêm một số vị trí dự kiến xây dựng bãi đỗ xe ô tô bố trí trong không gian ngầm tại: Công viên 23-9, chợ Bến Thành, Công viên Quách Thị Trang, bến Bạch Đằng và đường Nguyễn Huệ, Công viên Chi Lăng...
Chủ trương là vậy, nhưng để triển khai thực hiện thì còn gặp vô vàn khó khăn, ngay cả các ngành chức năng cũng đang lúng túng trong quá trình triển khai. Ngoài nhu cầu lớn về vốn đầu tư, công tác quy hoạch không gian ngầm về số tầng ngầm, kết nối không gian ngầm, các chỉ tiêu xây dựng phần ngầm… hiện vẫn chưa được nghiên cứu và thông qua, dẫn đến các sở, ngành chưa có cơ sở góp ý đề xuất triển khai dự án. Để tháo gỡ vướng mắc, Sở Giao thông vận tải đã kiến nghị UBND Thành phố giao Sở Quy hoạch-Kiến trúc nghiên cứu, quy hoạch cụ thể bãi đỗ xe ngầm tại các khu vực này để có cơ sở hướng dẫn, kêu gọi đầu tư. Hiện tại, UBND Thành phố cũng đã có công văn kiến nghị Bộ Tài chính, đề xuất các cơ chế chính sách ưu đãi, tạo môi trường thuận lợi để thành phố kêu gọi đầu tư xây dựng các bãi đỗ xe ngầm.
Theo Tiến sĩ Phạm Sanh, chuyên gia ngành giao thông vận tải tại Thành phố Hồ Chí Minh, xây dựng công trình ngầm trong đô thị nói chung, bãi đỗ xe ngầm nói riêng là vấn đề còn khá mới mẻ đối với chúng ta. Việc quy hoạch xây dựng bãi đỗ xe ngầm bên cạnh giải quyết nhu cầu bức thiết, phải có tầm nhìn dài hạn, đặt trong tổng thể quy hoạch, chỉnh trang đô thị. Cần triển khai một vài dự án thí điểm để có cơ sở nghiên cứu, áp dụng trên diện rộng. Bên cạnh đó, cần tham khảo cách làm từ các đô thị lớn của các nước trên thế giới để học tập, vận dụng phù hợp với điều kiện thực tiễn của chúng ta...
Bài và ảnh: TRẦN HUY BÌNH